Şebnem Ferah (d. 12 Nisan 1972, Yalova), Türk rock müzik sanatçısı.
Özgeçmişi
Çocukluğu ve okul yaşamı
Üsküp'ten Yalova'ya göç eden bir ailenin üç kızından en küçüğü olarak, 12 Nisan 1972 tarihinde Yalova'da dünyaya geldi.
Şebnem Ferah'ın müziğe olan ilgisi 5-6 yaşlarında başlamış ve müzikle tanışmasında ailesinin çok büyük rolü olmuştur. Ferah'ın ailesinde hemen hemen herkes müzikle iç içe ve evin her köşesinde enstrüman olduğu için müzik konusunda bilgili ve hazır olarak piyasaya atıldı.
İlkokulda mandolin ve solfej dersleri almaya başladı, okul orkestrasında da solistlik yaptı. Liseyi Bursa Özel Namık Sözeri Lisesinde yatılı bir öğrenci olarak okudu ve bu dönemler Şebnem Ferah'ın kendisini tanımasına, tek başına ayakta kalmasına yardımcı oldu.
Şebnem Ferah'ın müzik hayatı daha sonra okul orkestraları ve küçük topluluklarla devam etmiştir. Lise yıllarında "Pegasus" adlı grubuyla beraber çalışan ama kafasında bir kız grubu hayali olan Ferah, 80'lerin ortasında Bursa'da açılan bir stüdyo sayesinde Sedat Yıldırım Sarıca ile tanışmış ve bu hayalini 1988 yılında kurduğu "Volvox" grubuyla gerçekleştirmiştir. Müzik ile daha yoğun ilgilenebilmek için ODTÜ Ekonomi Bölümünü 2. sınıftan terk etmiş ve daha sonra İstanbul'a gelince İstanbul Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümüne kaydolmuştur. Dr. Skull'un emeklilik konserinde Özlem Tekin ile birlikte ön grup olarak çıkmışlardır.
1994 yılında Volvox grubunun dağılması sonucu Şebnem Ferah bireysel çalışmalarına başlamıştır. Onno Tunç ve Sezen Aksu ile karşılaşmasıyla müzik yaşamında yeni bir sayfa açılmıştır. 3 oktavlık bir ses aralığına sahiptir.
adlı ilk solo albümünü Sezen Aksu ve Onno Tunç'un da destekleriyle Raks Müzik'ten çıkarmıştır. Bu albümünde İskender Paydaş, Tarkan Gözübüyük ve Demir Demirkan'la çalışmıştır. İlk klibini "Vazgeçtim Dünyadan" adlı parçasına çekmiştir. Gerek kaset ve CD satışları gerekse video klibiyle uzun süre listelerde bir numara olarak boy göstermiş ve daha sonra "Yağmurlar", "Bu Aşk Fazla Sana" ve "Fırtına" adlı şarkılarına klip çekmiştir. İlk solo konserini ise 4 Nisan 1997'de İzmirEge Üniversitesinde yaklaşık 6000 kişiden oluşan büyük bir kalabalığa vermiştir. İzmir'deki konserin ardından Türkiye'nin çeşitli yerlerinde konserlerine devam etmiş ve bu konserlerin yanı sıra düzenli bar programları da yapmıştır.
1998 yılında ablası Aycan Ferah'ı kaybetti. Üzüntülü bir dönemin ardından, 2,5 yıllık bir aradan sonra 30 Haziran 1999'da "Artık Kısa Cümleler Kuruyorum" adlı ikinci albümünü çıkardı ve 10 Temmuz 1999 Perşembe günü ikinci albümünün ilk klibi "Bugün" müzik kanallarında boy göstermeye başladı. İlk albümünde olduğu gibi ikinci albümünde de İskender Paydaş ve Pentagram ekibiyle çalışan şarkıcı, albümün ikinci video klibini "Artık Kısa Cümleler Kuruyorum" şarkısı için yaptı, klibin yönetmenliğini Hakan Yonat yaptı.
İkinci albümün ardından yine araya uzun bir stüdyo dönemi girdi. 1999 yılında meydana gelen 17 Ağustos depreminde babası Ali Ferah'ı yitirdi. Acılarını hafifletmek ve yeni şarkılar üretmek için müziğe daha da sıkı sarıldı. 18 Ekim 2001 tarihinde "Perdeler" adlı üçüncü albümü yayımlandı ve yine büyük beğeni topladı. Bu seferki albümde Şebnem, İskender Paydaş ve Pentagram üyeleriyle değil de sahnede birlikte çaldığı müzisyenlerle çalışmıştır. Bu albümden ilk video, albümle aynı adı taşıyan "Perdeler" şarkısına çekildi. Bu klipten kısa bir süre sonra "Sigara" şarkısına da klip çekildi. Ayrıca şarkıcı bu albümdeki "Perdeler" şarkısına Finlandiya'da Apocalyptica ile çalışarak yeni bir yorum da getirdi.
24 Nisan 2003'te "Kelimeler Yetse" adlı albümünü dinleyicilerine sundu. 28 Nisan 2003'te bu albümünün ilk videosu "Ben Şarkımı Söylerken" müzik kanallarında yayımlanmaya başladı. Bu albümden çekilen diğer video klipler ise sırasıyla "Mayın Tarlası" ve "Gözlerimin Etrafındaki Çizgiler" oldu. Türkiye'nin birçok şehrinde konser verdi.
Ferah, 2010 Fanta Gençlik Festivali'nde.
21 Haziran 2005'te Tarkan Gözübüyük prodüktörlüğünde 5. albümü "Can Kırıkları"nı yayımlayan Şebnem Ferah, ilk klibini de albümle aynı ismi taşıyan şarkısı "Can Kırıkları"na çekti. Önceki albümlerine oranla sert sound'u ile dikkat çeken albümünün, 29 Temmuz 2005 günü Parkorman’da gerçekleşen gala konseriyle yeniden dinleyicileri ile buluştu. "Çakıl Taşları"na ikinci video çekildi. Yaklaşık 1 sene sonra "Hoşçakal" şarkısının video klibi Gürcan Keltek yönetmenliğinde Dijital Sanatlar ekibi tarafından çekilir, ancak gösterime girmez ve Ferah'ın yapımcı şirketi Pasaj Müzik tarafından videoya yayın yasağı getirilir. Aradan geçen uzun bir zaman sonra ise video internete düşmüştür.[1] (Klipte ilginç olan bir nokta ise videonun, yönetmen Gürcan Keltek'in bu videodan daha sonra yayımlanan ve yönetmenliği kendisine ait olan Ferhat Göçer'in "Cennet" isimli video klibiyle birçok açıdan benzeşmesidir.[2]) Sanatçı, PowerTürk 2007 Müzik Ödülleri'nde "En İyi Konser" ödülünü almıştır.
10 Mart 2007 tarihinde Bostancı Gösteri Merkezinde Orhan Şallıel yönetimindeki "Istanbul Symphonic Project" orkestrası eşliğinde vermiş olduğu konserinin DVD'si ve iki CD'den oluşan performans albümü 7 Eylül 2007 tarihinde satışa sunulmuştur. Bu DVD ile Türkiye'nin "en çok satan konser DVD'si" unvanını almıştır. PowerTürk 2008 Müzik Ödülleri'nde ise "En İyi Kadın Sanatçı" ve yine "En İyi Konser" ödüllerine sahip olmuştur. En popüler pop müzik sanatçılarını geçerek rock müzik adına Türkiye'de yeni bir dönemin başladığını göstermiştir. 6 Temmuz 2008'de Masstival 2008 kapsamındaki konseriyle konserlerine ara vererek yeni albüm çalışmalarına başlamıştır. Ayrıca kendisine TRT tarafından Eurovision 2009 ve 2010 için teklif gönderilse de Şebnem Ferah bu iki teklifi de kabul etmemiştir.[3]
16 Aralık 2009 tarihinde "Benim Adım Orman" albümü müzik marketlerindeki yerini aldı. Albüm satışa çıktığı ilk hafta listelere 1 numaradan giriş yaptı. İlk video klip "Yalnız" adlı şarkısına çekildi. 2. video klip "Eski" isimli şarkısına çekildi. Albüm ve sanatçı beklenen sound'undan yumuşak, derin, alabildiğine karamsar temalarla dolu olduğu yönünde eleştiriler almıştır.[4]
Sanatçının annesi, İfadet Ferah 2 Temmuz 2011'de Yalova'da öldü.[5] Sanatçı, bir röportajında annesi hakkında şunları söyler:[6]
“
Bunlar hepimizin yaşadığı ya da yaşayacağı şeyler. Ölümleri kabullenmek elbette kolay değil, çok kısaca anlatılabilecek bir konu da değil. Ancak hayatın parçası. İnsan her gün bir şeyler öğreniyor ve hayatın öyle garip bir dengesi var ki siz isteseniz de istemeseniz de devam ediyor. Ve daha çok güçleniyorsunuz. Kırılganlığa gelince; ben zaten kırılganlığın sonradan ortaya çıkan bir şey olduğuna inanmam, belki bazı faktörler sebebiyle artıyordur; ama bence herkes biraz kırılgandır, herkes biraz hassastır.
„
Raks Müzik'in kapatılması nedeni ile bir süredir piyasada bulunmayan Kadın, Artık Kısa Cümleler Kuruyorum, Perdeler ve Kelimeler Yetse adlı albümleri 14 Şubat 2013'te Pasaj Müzik etiketi ile yeniden basılmıştır.
9 Mayıs 2013 tarihinde piyasaya çıkan yedinci stüdyo albümü Od, çıktığı ilk hafta en çok satanlar listesine bir numara olarak girmiş ve uzun süre listelerde kalmıştır.[kaynak belirtilmeli] Albümün adı olan Od, öz Türkçede kelime anlamıyla "ateş"tir. Albümün çıkış parçası "Birileri Var" adlı şarkıdır. Albümde dokuz şarkının söz ve müziği Şebnem Ferah'a aitken, "Çok Yorgunum" adlı şarkının sözleri Nazım Hikmet'e, müziği ise Cem Karaca'ya aittir. Son albümü ise 12 Nisan 2018'de yayımlanmış olan Parmak İzi'dir. Albüme çekilen ilk video klibi Küllerinden adlı parçaya çekilmiştir. Albümdeki ikinci klip ise Koridor isimli şarkıya çekilmiştir. En son yer aldığı proje ise Murathan Mungan'ın proje albümünde seslendirdiği Aşktan Nasıl Gidilir parçasıdır.
Diğer
Albümlerinin dışında da Şebnem Ferah'ı pek çok farklı çalışmada görmek mümkündür. Kimi şarkıcılara geri vokalleriyle, kimileriyle düet yaparak onlara eşlik etmiştir. Bunun yanı sıra birçok sanatçıyla beraber yardım konserleri vererek pek çok faaliyette bulunmuştur. Bülent Ortaçgil'e saygı albümünde bir Bülent Ortaçgil klasiği olan "Değirmenler" şarkısını da yorumlamıştır. "Müzeyyen Senar ile Bir Ömre Bedel" adlı albümde Müzeyyen Senar'a "Sarı Kurdelem Sarı" adlı Türk musikisi şarkısında eşlik ederek Türk sanat müziği söyleyebildiğini de kanıtlamıştır. Umay Umay'a "Hareket Vakti"nde (geri vokal olarak), Kargo'ya "Kalamış Parkı"nda, Teoman'a "İki Yabancı" ve "En Güzel Hikayem"de, Sezen Aksu'ya "Ne Haber Aşktan?"da eşlik etmiştir. Daha önce Sezen Aksu'nun seslendirmiş olduğu Ünzile'yi Onno Tunç'a saygı albümünde kendi yorumuyla tekrar müzikseverlere sunmuştur. Güldünya Şarkıları isimli toplama albümde yine bir Sezen Aksu parçası olan Masum Değiliz'i yorumlamıştır. 1997'de Haluk Levent ile "Anlasana" şarkısında düet yapmıştır.[7] 2010 yılında; Karapaks'a "İki Yol" adlı şarkıda ve Gökcan Sanlıman'a "I Want To Break Free" adlı şarkıda eşlik etmiştir. Nilüfer'in 12 Düet adlı albümünde Erkekler Ağlamaz parçasını seslendirmiştir.[8] Ayrıca bu albümün konserinde bu şarkıyla beraber kendi şarkılarını da seslendirmiştir.[9] Ayrıca sanatçının adına çıkarılan, 2007 yılında amatör bir dergi olarak yayın hayatına başlayıp şu an 17. senesine erişmiş Şebokolik adlı dergi bulunmaktadır.[10]
Seslendirmeleri
Little Mermaid (Küçük Denizkızı) adlı çizgi filmde seslendirme yapmış ve ses izinde (soundtrack) bulunan "O Dünyada" isimli şarkıyı seslendirmiştir. Toprak Sergen ve Aydan Şener'in oynadığı bir filmde ise, söz ve müziği Demir Demirkan'a ait olan "Ay Işığında Saklıdır" adlı şarkıyı seslendirmiştir.
Ayrıca bir ara Akbank'ın reklam müziğini de seslendirmiştir. Çeşitli TV programlarına çıkmıştır. Bir zamanlar Pepsi'nin de reklam müziği olan "Daha Fazlasını İste" şarkısını da Kenan Doğulu ile birlikte seslendirmiştir.
Teoman'ın yazdığı ve yönetmenliğini yaptığı Balans ve Manevra filmi için yine Teoman'a ait olan "Gönülçelen" şarkısını seslendirmiştir. 2008 yılında da Finans Emeklilik için bir reklam filmi çeken Şebnem Ferah, bazı anlaşmazlıklar nedeniyle bu çalışmanın yayımlanmasına izin vermedi. Sonradan anneli-kızlı iki kişi ile yeniden çekildi ve yayımlandı. Kızın Şebnem Ferah'a olan benzerliği şaşırttı. Ayrıca seslendirmiş olduğu "Ünzile" şarkısı Kasım 2009'dan itibaren ÇYDD'nin reklamında kullanılmıştır.
2011 Yılında Vodafone Freezone kapsamında "Özgürce Yaşa" adlı bir tekli bestelemiş ve bunu yayımlamıştır. Şarkı gençliğin değeri üzerine yazılmıştır.
Aktivizm
1997 yılında uyuşturucuyla mücadele kapsamında başlatılan, Devlet bakanı Işılay Saygın ve Başbakanlık Aile Araştırma Kurumuyla birlikte, Raks Eğitim Kültür ve Sanat Vakfı, Raksnet ve Genç tv'nin destek verdiği kampanya için hazırlanan şarkıda (sözler Hakkı Yalçın'a ve beste Özkan Turgay'a ait "İnsanca Yaşamak"), Gülşen, Harun Kolçak, Pınar Aylin, Emrah, Ebru Gündeş, Yılmaz Morgül, Emel Sayın, Levent Yüksel gibi 23 sanatçı, dört pop müzik grubu, Beşiktaş, Galatasaray, Fenerbahçe, İstanbulspor ve Zeytinburnuspor'dan futbolcuların yer aldığı vokal grubu ve 12 kişilik Yücel Elmas Çocuk Korosu ile birlikte seslendirdi. Klibini İzzet Öz'ün hazırladığı şarkı, CD olarak da yayımlandı. CD içerisindeki şarkının yeni hâlindeyse, Şebnem Ferah, Serdar Ortaç'la beraber şarkıyı yorumladı.[11]
^Yılmazerler, Pınar (17 Mart 2011). "Rock erkek egemen bir alan". pinarabla.com sitesi. 17 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2011.
