İoannis Apokaukos (Yunanca: Ἱωάννης Ἀπόκαυκος, ca. 1155 – 1233), Bizans kilise adamı ve ilahiyatçısıydı. Konstantinopolis'te okuduktan sonra, Naupaktos piskoposu oldu ve Epir Kilisesi ile İznik İmparatorluğu'nda sürgün Ekümenik Patrikliği arasındaki rekabette önemli bir rol oynadı.

İoannis Apokaukos, yaklaşık 1155 yılında doğmuştur. Bizans başkenti Konstantinopolis'te okumuştur, orada daha sonra Konstantinopolis patriği olan Manuil Sarantenos ile okul arkadaşıydı. Diyakoz olarak atanmış, Yunanistan'da, Naupaktos metropolitan piskoposu Konstantinos Manasses idaresinde hizmet etmiştir.^[1]

1186'da, Patrikhane'de noter olarak görev yaptığı Konstantinopolis'e geri döndü, 1193'te hal bu görevde olduğu bilinmektedir. 1199 ya da 1200 yılında Naupaktos metropolitanı olarak atanmıştır, Arta yakınlarında Kozyle'de bir manastıra çekildiği 1232 yılına kadar bu görevde bulunmuş, ertesi yılda ölmüştür.^[1] Görev süresince, önce Epir Despotluğu hükümdarı Theodoros Komnenos Dukas'ın kardeşi yerel hükümdar Konstantinos Komnenos Dukas ile çatışmıştır. Apokaukos, Konstantinos'un otoriter yönetimini ve halktan istediği fahiş vergileri protesto etmiştir. Çatışma, 1220'de Apokaukos'un zorla görevden alınmasına ve sürgün edilmesine yol açtı ve Yunanistan ve Epirote bölgelerinin kıdemli piskoposluk temsilcilerinin de dahil olduğu bir sinodin ardından ancak Mayıs 1221'de çözüldü.^[2] Nitekim, Konstantinos ile Apokaukos arasındaki ilişkiler daha sonra samimi hale geldi ve piskopos onuruna bir methiye bile yazmıştır.^[3] Aynı dönemde, Apokaukos da, kentin Haçlı Seferleri'ne düştükten sonra Nineea İmparatorluğu'nun önde gelen Epirote siyasi ve dini bağımsızlık destekçilerinden biri olarak Demetrios Chomatenos ve George Bardanes ile birlikte ortaya çıktı. Bu çatışma, Epirote Kilisesi ile Patrikhane arasında bir şizme yol açtı. Aynı dönemde, Konstantinopolis patriğinin şehrin Haçlılar tarafından ele geçirilmesinden sonra oturduğu İznik İmparatorluğu'ndan Epir'in siyasi ve dini bağımsızlığının önde gelen destekçileri Demetrios Chomatianos, Georgios Bardanes ve kendisiydi. Bu ihtilaf, Epir Kilisesi ile Patriklik arasında bölünmeye neden oldu.^[1]

Apokaukos'un yazışma ve belgelerinin kayda değer bir kısmı varlığını sürdürmektedir. Ruth Macrides’e göre, "Chomatianos’unki gibi [Onun] mektupları ve kararları, dönemin hukuki ve sosyal tarihi için merkezi öneme sahiptir. Kendisinin meslektaşına göre hukukta daha az bilgili ve uygunlamada daha az titiz olduğunu gösteren yazıları, günlük yaşamın ve popüler kültürün açık ve komik anlatımları ile dikkat çeker".^[1]

Özel

Genel

• Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). "Apokaukos, John". The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. s. 135. ISBN 0-19-504652-8. 
• Varzos, Konstantinos (1984). Η Γενεαλογία των Κομνηνών [Komninosların Soyağacı] (PDF) (Yunanca). B. Selanik: Bizans Araştırmaları Merkezi. OCLC 834784665. 

• Angold, Michael (1995). Church and Society in Byzantium Under the Comneni, 1081–1261. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 213-231. ISBN 9780521264327. 11 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2019. 
• Magdalino, Paul (1987). "The literary perception of everyday life in Byzantium: some general considerations and the case of John Apokaukos". Byzantinoslavica. Cilt 48. ss. 28-38.