Çöl Babaları^[1] (ve Çöl Anaları) 3.yy’dan itibaren Mısır’ın Scates çölünde (Natrun Vadisi) hayatlarının büyük bir kısmını yaşayan keşiş ve rahiplerdi.

En bilinenlerinden birisi M.S. 270-271 yılları arasında çöle giden ve çöl keşişliğinin babası ve kurucusu olarak tanınan Antonios’dir.^[2] Antonios’un M.S. 356 yılında ölümünden sonra, binlerce rahip ve rahibe Antonios'un örneğini izleyerek çölde yaşama çekilmişlerdir. Biyografisini yazan İskenderiyeli Athanasius, bu durumu ‘Çöl, bir şehire döndü’ şeklinde ifade etmiştir. Çöl Babaları, Hristiyanlığın gelişiminde büyük bir etkiye sahip olmuşlardır.

Gayriresmi biçimde bir araya gelmiş keşiş ve rahiplerin oluşturduğu manastır toplulukları daha sonra Hristiyan manastırları için bir model olmuştur. Çöl Babaları manastır hayatı için üç temel yaklaşımı savunmuşlardır.

Bunlardan birisi, Antonius ve takipçileri tarafından da uygulanmış çileci keşiş ya da Ankoritlerin hayatıydı. Keşişler insanların yaşam alanlarından uzakta bir hayata çekilirlerdi. Ankoritler topluluklarına bitişik bir hücrede yaşarlardı. Doğu’da ve Batı’da Ankoritler zamanla keşişlerin sayısını aşmıştır. Ankorit hayatı doğu Hristiyan geleneğinde varlığını sürdürmektedir. Kiliselerin duvarlarına bitişik inşa edilmiş hücrelerde münferit yaşam, Batı’da Orta Çağlarda son bulmuştur. Batı Hristiyan geleneğinde ankorit yaşamı sadece Carthusiyanlar (Şartrö Tarikatı) ve Camaldose’ler gibi dini cemaatlerde devam ettirilmiştir.

Bir diğeri ise Cenobitik hayat olarak adlandırılan, rahip ve rahibelerden oluşan toplulukların bir araya geldiği ve tüm bu topluluklar üzerinde otorite sahibi olan bir amiri ile organize olan büyük topluluklardır. Cenobitik hayatta finansal olarak kazançlı işler, sessizlik içinde geçen bir hayat ve manevi öğrenim almak için yapılan düzenli toplantılar ile kombinasyonundan oluşur. Keşişliğe dair uygulamalar makul tutulur. Basilus’un manastır hayatı için kuralları, Cenobitik hayatı üzerinde büyük etkisi olmuştur. Bu manastır hayatının kurucusunun Pachomios olduğu rivayet edilmektedir.

Üçüncü model ise, Antonius’nin arkadaşı ve Hristiyan keşişi olan Amun tarafından başlatılan ve Mısır’ın çoğunluğunda görülen yarı-keşiş hayat tarzıdır. Amun’un manastırları aslında rahip ve rahibelerden oluşan ve ortak bir ruhani lidere sahip ufak (iki ya da altı) gruplardı. Bu ufak gruplar Cumartesi ve Pazar günleri bir araya gelerek daha büyük gruplar halinde ibadet ederlerdi.