Zuğaşi Berepe (Türkçe: Denizin Çocukları), 1993 yılında İstanbul'da Mehmedali Barış Beşli ve Kazım Koyuncu tarafından kurulmuş Lazca sözlü Rock yapan ilk müzik grubudur. Beşli grubun söz yazarlığı üzerinde etkili olurken, Koyuncu ise parçaların müziklerini besteliyordu. Zuğaşi Berepe, yok olan bir dilin geniş kitlelere yeniden tanıtmasından dolayı en önemli gruplardan biri olarak kabul edilmektedir.
Grup, 1993 yılında ŞKU adıyla kuruldu. 1994 yılında İlhan Karahan ve Metin Kalaç'ın dahil olmasıyla birlikte Denizin Çocukları anlamına gelen Zuğaşi Berepe adını aldı. Aynı yılın sonlarında Anadolu Müzik adlı plak şirketi ile anlaştı ve 1995 yılında ilk albümleri Va Mişkunan'ı yayınladı. Doğu Karadeniz müziği'ni folk rock ve hard rock ile birleştiren tulum ve kemençe gibi enstrümanların yanı sıra gitar, elektro gitar, bas gitar ve davul gibi modern enstrümanları da ekleyerek kendi tarzlarını yaratan grup o dönemde dikkatleri üzerine çekti. Geleneksel Karadeniz müziği ile rock müziği sentezleyen grup albümünde çoğunluğu Mehmedali Barış Beşli'nin yazdığı sözlerin yanı sıra anonim eserlere de yer verdi. Albümle birlikte yayınlanan "Va Mişkunan" adlı parçanın klibi ilk Lazca sözlü bir müziğin video klibi oldu. 1996-97 yılları arasında Gürsoy Tanç, Uğurcan Sezen, Cafer İşleyen, Murat Dilek ve ilk albümlerinin kayıtlarında tulum ile eşlik eden Mahmut Turan katıldı.
Bu dönemde birçok konser veren grup gençlerin ilgisini çekerek Karadeniz müziğini farklı bir yöne çekti. 1998 yılının başlarında Ada Müzik ile anlaşan grup ikinci albümünün kayıtlarına başladı. Albümün kayıtları tamamlandığı dönemde grup Belçika'nın Brüksel şehrinde verdikleri konserde albümde yer alan parçaları ilk kez seslendirdiler. Ayrıca bu konserin kayıtları Bruxel-Live adıyla sınırlı sayıda basılarak yayınlandı. Dokuz parçadan oluşan İgzas adını verdikleri ikinci albümleri 1 Aralık 1998 tarihinde yayınlandı. Önceki albümün aksine progresif rock ve elektronik müzik gibi tarzlarda albümde yer aldı. Albüm yayınlandıktan sonra grubun bürokrasisi ve birçok iş ile Kazım Koyuncu ilgilenmeye başladı. Bu konular ile ilgili sıkıntıların artmasından dolayı Kazım Koyuncu gruptan ayrıldı. 1998 yılının son günlerinde Koyuncu'nun gruptan ayrılmasıyla birlikte Zuğaşi Berepe dağıldı. Koyuncu, kısa bir süre sonra solo kariyerine odaklanarak Türkiye'nin sınırlarını aşan bir dinleyici kitlesine ulaştı. Zuğaşi Berepe, Lazca dilinin yeniden duyulmasında önemli bir unsur haline geldi. Daha sonra kendilerinin yarattığı modern Karadeniz müziği 2000'li yıllarla birlikte geniş kitleler tarafından dinlenmeye başlandı.
Tarihi
1993-1995: Kuruluşu, konserler ve Va Mişkunan
Kazım Koyuncu, 1989 yılında Artvin'den İstanbul'a gelerek İstanbul Üniversitesi'nde Siyasal Bilgiler Fakültesi'ne girer. Çocukluk döneminde müziğe ilgisi başlayan Kazım Koyuncu, 1980'li yıllarda rock müzik ile ilgilenmeye başlar. 1992 yılında Ali Elver ile Dinmeyen adlı özgün müzik grubunu kurarak profesyonel müzik hayatı başlamıştır. 1993 yılında aldığı bir kararla okulu bırakıp sadece müzik yapmaya karar verdiği bu dönemde Mehmedali Barış Beşli ile tanıştı.[1] İkili, Mart 1993 tarihinde ŞKU adıyla Lazca sözlü rock müzik yapan müzik grubunu kurdu. 1994 yılında İlhan Karahan ve Metin Kalaç'nda dahil olduğu grup Denizin Çocukları anlamına gelen Zuğaşi Berepe adını aldı.[2] Ardından başta Karadeniz olmak üzere Türkiye'nin farklı şehirlerinde konserler vermeye başladılar.[3] Kasım 1994 tarihinde Anadolu Müzik ile anlaşarak ilk albümlerinin kayıtlarına başladılar. Stüdyo Metronom da kaydedilen albümün kayıtları Nisan 1995 tarihine kadar sürdü. Yaklaşık beş ay kadar süren kayıtlar süresince sekiz parça kaydedildi. Albümde sol-politik mesajlar içeren parçalarda yer aldı.
Haziran 1995 tarihinde albümde yer alan ve albüme adını veren "Va Mişkunan" adlı parçanın video klibinin çekimleri gerçekleşti. 30 Haziran 1995 tarihinde yayınlanan parçanın video klibi ilk Lazca rock bir parçanın video klibi olarak tarihe geçti.[4] 2 Ağustos 1995 tarihinde yayınlanan albümün kapağındaki kişi Kazım Koyuncu'nun babaannesidir.[5] 2 Ağustos 1995 tarihinde yayınlanan albümle birlikte grup, çeşitli şehirlerde konser verdi.[6] 1995 yılında Show TV'de yayınlanan Nurseli İdiz'in sunduğu Prizma adlı programa konuk oldular. Programda Lazca dili ve Karadeniz müziği hakkında konuşan grup üyeleri ayrıca albümde yer alan parçaları da seslendirdi.[7] Albümde Lazca'nın yanı sıra Hemşince ve Gürcüce gibi dillerdeki eserlerde yer aldı. Albümde sekizinci sırada yer alan "Ben" adlı Türkçe sözlü bir parçada yer aldı. Kazım Koyuncu bu parçayı 2001 yılında yayınlanan Viya! adlı solo albümünde yeniden seslendirdi.[8] Grup üyelerinin haricinde albümde Cengiz Eyvazov davulda yer alırken, Mahmut Turan tulumda yer aldı. Albümde dört parçada Serhat Ersöz, dört parçada ise Vaxtang "Vaxo" Makalatia klavyede yer aldı. Oya Ergün, "Bererttaşa" adlı parçada geri vokalde yer aldı.[9] Kalabalık bir ekibin kayıtlarında yer aldığı albüm, dünyada yayınlanan ilk Lazca sözlü rock müzik albümü olarak tarihe geçti. Modern Karadeniz müziğinin başlangıcı olarak kabul edilen albüm ile birlikte dönemin genç kitlesinin Karadeniz müziğine bakış açısını değiştirdi.
1996-1998: Yeni üyeler, İgzas ve dağılış
1996 yılında İlhan Karahan gruptan ayrıldı. Bu tarihten itibaren Gürsoy Tanç, Uğurcan Sezen, Cafer İşleyen, Murat Dilek ve ilk albümlerinin kayıtlarında tulum ile eşlik eden Mahmut Turan katıldı. Birçok şehirde konserler veren grup, 1998 yılının başlarında ikinci albümünün kayıtlarına başladı. Ada Müzik ile anlaşan grup albümün kayıtlarını Stüdyo Ada'da yaptı. Albümün kayıtları tamamlandığı dönemde grup Belçika'nın Brüksel şehrinde verdikleri konserde albümde yer alan parçaları ilk kez seslendirdiler. Bu konserde seslendirdikleri ve albüme adını veren "İgzas" adlı parçanın live versiyonu video klip olarak yayınlandı. Ayrıca bu konserin kayıtları Bruxel-Live adıyla sınırlı sayıda basılarak yayınlandı.[10] Dokuz parça olarak kaydedilen albüm, 1 Aralık 1998 tarihinde yayınlandı. İlk albümde olduğu gibi çoğunluğu Lazca, Hemşince ve Gürcüce eserlerden oluşan albümde Kazım Koyuncu'nun söylediği bir Türkçe sözlü parçada yer aldı. "Ma A Koçi Vore", "Ka Tun Mita Xendasoç", "Anlat Bana", "Sopez Gulur" ve "İgzas" gibi parçalar albümde ön plana çıktı. Albüm yayınlandıktan sonra grubun bürokrasisi ve birçok iş ile Kazım Koyuncu ilgilenmeye başladı. Bu konular ile ilgili sıkıntıların artmasından dolayı Kazım Koyuncu gruptan ayrıldı.[11] Albüm yayınlandıktan sonra grubun bürokrasisi ve birçok iş ile Kazım Koyuncu ilgilenmeye başladı. Bu konular ile ilgili sıkıntıların artmasından dolayı Kazım Koyuncu gruptan ayrıldı. 1998 yılının son günlerinde Koyuncu'nun gruptan ayrılmasıyla birlikte Zuğaşi Berepe dağıldı.
Solo kariyerler
Kazım Koyuncu, 1990'lı yılların başında sadece rock müzik ile uğraşıyordu. 1993 yılında Mehmedali Barış Beşli ile tanıştıktan sonra ŞKU adını verdikleri Lazca sözlü rock müzik yapan grubu kurdu. Lazca türünde dünya üzerinde ilk kez yapılan bu tarz Doğu Karadeniz müziği ile rock müziğin sentezlenmesinden oluştu. 1994 yılından itibaren yeni üyelerin katılmasıyla birlikte Zuğaşi Berepe adını alan grup Va Mişkunan (1995) ve İgzas (1998) adlı iki albüm yayınladı. 1998 yılının son günlerinde grubun bürokrasisi ve birçok iş ile Kazım Koyuncu ilgilenmeye başladı. Bu konular ile ilgili sıkıntıların artmasından dolayı Kazım Koyuncu gruptan ayrılarak gruptan ayrıldı. Koyuncu'nun ayrılmasıyla birlikte grup tamamen dağıldı. Mehmedali Barış Beşli grubun dağılmasından sonra müziği tamamen bırakarak avukat oldu. Kazım Koyuncu, 2000 yılında askere gidip geldikten sonra Beyoğlu Metropol Müzik ile anlaşarak ilk solo albümünün çalışmalarına başladı. Zuğaşi Berepe, grup üyelerinin birçoğu Kazım Koyuncu'nun solo kariyeriyle birlikte sanatçının yanında yer aldı. Koyuncu, 10 Ağustos 2001 tarihinde Viya! adını verdiği ilk solo albümünü yayınladı.[12] "Koçari", Ou Nana", Ka Tun Mita Xendasoç" ve "Ben" gibi parçaların ön plana çıktığı albümde özellikle "Didou Nana" adlı parçayla büyük beğeni topladı. Albümün yayınlanmasının ardından festivallerde ve konserlerde sahne almaya başlayan Kazım Koyuncu, 2002 yılının ortalarında Özer Kızıltan'ın yönetmenliğini üstlendiği bir Karadeniz dizisinin müziklerini yapmak için teklif aldı. Başrollerinde Şevval Sam ve Nejat İşler'in yer aldığı dizinin müziklerini yapmayı kabul etti.[13] 13 Aralık 2002 tarihinde Kanal D'de Gülbeyaz adıyla yayınlanmaya başlayan dizi için "Hırçın Deniz", "İnatçı", " Le Le Le" ve "Adak" gibi enstrümantal parçalar besteledi. Ayrıca, Viya! albümünde yer alan parçalarında farklı versiyonlarına dizide yer verdi.[14]
"Gelevera Deresi", "Ben Seni Sevduğumi", "Narino" ve "Ella Ella" adlı parçaları ilk kez bu dizi için yayınladı. Gökhan Birben'in 26 Mart 2003 tarihinde yayınlanan Hey Gidi Karadeniz adlı ilk solo albümünün yönetmenliğini Kemal Sahir Gürel ile birlikte üstlendi. Albümde klasik gitar, akustik gitar ve geri vokalde yer aldı.[15][16] Dizi ile birlikte geniş kitlelere hitap etmeye başlayan Kazım Koyuncu, bu dönemden itibaren çok sık radyo ve televizyon programına katılarak Karadeniz müziğinin yanı sıra Irak Savaşı ve Çernobil Faciası gibi politik olaylar hakkında da konuşmalar yaptı. Ayrıca yoğun bir konser programına çıktığı bu dönemde ikinci albümünün kayıtlarına başladı. Albümün kayıtları konser ve festivallerden dolayı yavaş ilerledi. Altı ay kadar süren kayıtlar Ocak 2004 tarihinde tamamlandı. Albüm, 17 Mart 2004 tarihinde Hayde adıyla yayımlandı. İlk albümün üstüne çıkan ikinci albümüyle birlikte Türkiye ve Avrupa'nın birçok şehrinde konser verdi. Rock müzikle sentezlediği Karadeniz müziğini içeren albüm gençler tarafından büyük ilgi gördü. 1990'lı yıllarda Zuğaşi Berepe adlı grubuyla birlikte klasik ve yöresel Karadeniz müziğinin kalıplarının dışına çıktı.
Solo kariyerinde daha geniş kitlelere kendi müziğini duyuran Kazım Koyuncu, Hayde albümüyle birlikte 100 bin kopya satarak Türkiye'de tüm zamanların en çok satan Karadeniz müziği albümlerinden birisi oldu.[17] Aralık 2004 tarihinde arkadaşlarının ısrarı üzerine hastaneye gitti ve Akciğer kanseri teşhisi kondu. Aynı dönemde Kemoterapi'ye başladı ve ilerleyen dönemde hastalık ise kısa sürede ilerledi ve kanser hücreleri testislere kadar ulaştı.[18] Tedavisi devam ederken, 4 Şubat 2005 tarihinde Taksim'de konser verdi.[19] Ardından, Nisan 2005 tarihinde Karadeniz Teknik Üniversitesi'nde konser verdi.[20] Bu konserden sonra hastalığı ilerleyen Kazım Koyuncu'nun 27 Haziran 2005 tarihinde Cemil Topuzlu Açıkhava Tiyatrosunda düzenlenecek olan Karadeniz gecesine katılamayacağı söylendi.[21] 25 Haziran 2005 tarihinde Şişli'de tedavi gördüğü hastanede 33 yaşında hayatını kaybetti. Zuğaşi Berepe dağılmasından sonra Mahmut Turan albümlere ve konserlere tulum ile eşlik etti. Metin Kalaç farklı sanatçıların albümlerinde bas gitar çaldı ve ayrıca aranjörlükte yaptı. Cafer İşleyen, 2007 yılından itibaren Ezginin Günlüğü adlı gruba dahil oldu. Gürsoy Tanç farklı müzik gruplarıyla birlikte çalıştı. Ayrıca birçok dizi ve filmin müziğini besteledi. Murat Dilek ise Kazım Koyuncu'nun ölümünden sonra amatör olarak müzikle ilgilense de iş kariyerine odaklandı.
Üyeler
Diskografi
Dış bağlantılar
- Beşli, MB, "Tarihe Karşı Kısa Bir Tarih", Mjora dergisi, sayı 1
- Kazım Koyuncu, Viya! albümü
- Zuğaşi Berepe, İgzas albümü
- Zuğaşi Berepe, Va Mişkunan albümü
Kaynakça
|
|---|
|
| Stüdyo albümleri | |
|---|
| Konser albümleri | |
|---|
| Video klipler | |
|---|
| İlgili maddeler | |
|---|