Yeldeğirmeni, İstanbul’un Anadolu yakasında bulunan, Kadıköy ilçesinde yer alan semt.
Yerleşim
Yeldeğirmeni, kuzeyinde Haydarpaşa Çayırı, güneyinde Halitağa Caddesi, doğusunda Ayrılık Çeşmesi Mezarlığı, batısında ise Marmara Denizi bulunan tepelik alandaki yerleşimdir.
Tarihi
Yeldeğirmeni'nde bir bina.Yeldeğirmeni'nden bir duvar resmi.Yeldeğirmeni'nde bulunan İtalyan (Valpreda) Apartmanı.Yeldeğirmeni'nde bulunan Celal Muhtar Apartmanı.
Yeldeğirmeni'nin tarihi incelendiğinde jeolojik zamanlara kadar gidilir. Yeldeğirmeni'ninde de Pendik ve Yarımburgaz'da olduğu gibi deniz kabuğu kalıntıları bulunmuştur. Bu durum bir zamanlar bu bölgenin deniz suları altında olduğunu göstermektedir.
Ayrıca Kadıköy' ün ilk yerleşmi olan Kalkedon'un kuruluşunun M.Ö. 675 yıllarında olduğu bilinmektedir. O zamanlarda Kalkedon şehrinin korunması için yapılan surların Yeldeğirmeni, Altıyol ve Yoğurtçu'dan geçtiği bilinmektedir.
Yeldeğirmeni, yerleşim olmadan önce Haydarpaşa Çayırı'nın içinde kalan bir alandı. Yeldeğirmeni'ndeki eski yapılardan sinagog, kilise ve okul gibi binaların adlarının Haydarpaşa sözcüğü ile başlaması bundandır.
15. ve 16. yüzyıllarda bahçeli köşklerin varolduğu yazılan bu yerleşim alanında, 1774-1789 yılları arasında, padişah I. Abdülhamit tarafından 4 yeldeğirmeni yaptırılmıştır. Semtin ismi, un ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulan bu yeldeğirmenlerinden gelir.
Yeldeğirmeni'nde 1800 yılların ikinci yarısında yerleşim hızlanmış, özellikle Yahudilerin semte yerleşmesiyle birlikte apartmanlaşma başlamıştır. Yeldeğirmeni'ne İstanbul'un ilk apartman semti de denilebilir. Zira, konutların bulunduğu apartman semti olarak kabul edebileceğimiz belirgin tek semt olan Cihangir, Cumhuriyet'in ilanından çok sonraları oluşmuştur.
1934’ten 1947 yılına dek Kadıköy-Üsküdar arasındaki tramvaylar Yeldeğirmeni Karakolhane Caddesi’ni kullanmıştır. Tramvayın istikameti, 1947'de Kadıköy Rıhtım bölgesinde Haydarpaşa Köprüsü'nün yapılması ile değiştirilmiştir.[1]
Semt, 2010'lu yıllarda bir soylulaşma sürecinden geçer.[2]
Ulaşım
Yeldeğirmeni'nin Kadıköy'ün merkezinde bulunması itibarıyla, kara ve deniz taşıtlarıyla her iki yakadan kolaylıkla ulaşılabilir. Yeldeğirmeni, Kadıköy sahilinde bulunan otobüs duraklarına ve vapur iskelelerine yürüme mesafesindedir.
