Yakov Cugaşvili (Gürcüce: იაკობ ჯუღაშვილი, Rusça: Яков Иосифович Джугашвили / Yakov İosifoviç Cugaşvili, 18 Mart 1907 – 14 Nisan 1943), Kızıl Ordudaüsteğmen (старший лейтенант).[1]Josef Stalin'in dört çocuğundan en büyüğü idi. Yakov, Stalin'in ilk eşi Ekaterina Svanidze'den olan çocuğuydu.
Biyografi
Nazi propaganda afişi; "Kanınızı Stalin için dökmeyin! Oğlu teslim oldu! Oğlu teslim olduktan sonra Stalin'in yolunda ölmenize gerek yok."
Yakov Gürcistan'ın Borji köyünde doğdu. Annesi o henüz dokuz aylıkken öldüğü için, on dört yaşına kadar Tiflis'teki teyzesinin yanında kaldı. 1921 yılında amcası Aleksandr Svanidze, Yakov'u Moskova'ya gidip eğitim alması konusunda teşvik etti. Yakov dil olarak sadece Gürcüce konuşabiliyordu. Moskova'ya gittikten sonra Rusça öğrenmeye başladı.
Yakov ile babası Stalin çok fazla bir araya gelmediler. Yakov'un üvey annesi Nadejda Alliluyeva, anlattığına göre, bir gün Moskova'daki evlerinden bir kızın ağlayarak çıktığını görür. Nadejda eve girdiğinde Yakov odada çok üzüntülü bir haldedir. Yakov hemen odasına gider. Sonradan anlaşılır ki evden ağlayarak çıkan kız Yakov'un Yahudi nişanlısıdır ve Stalin'e nişanlandıklarını anlatınca Stalin öfkelenmiştir.
Yakov Odessalı ünlü Yahudi dansçı Yulia Meltzer ile evlendi. Yakov, Yulia ile bir resepsiyonda tanıştıktan sonra Yulia'nın kocası Nikolai Bessarab ile kavga etmiş ve Yulia'nın ondan boşanmasını sağlamıştır.
1941 yılındaki bir Alman propaganda yayını: "Bu Yakov Cugaşvili, Stalin'in oğlu ve topçu subayı... kendisi 16 Temmuz'da Vitebsk yakınlarında, binlerce diğer asker ve subayla birlikte teslim oldu... Onu örnek alın – kendisi şu an hayatta ve iyi, kendini harika hissediyor... Liderinizin oğlu bile teslim olmuşken siz neden ölesiye savaşasınız?"
Hitler, Yakov'u Sovyetlere karşı propaganda amacıyla kullanmak istedi. Bu maksatla Yakov'a babası aleyhine konuşması, basında ve medyada Stalin'i aşağılaması durumunda kendisine zarar verilmeyeceğini vadetti. Hatta kendisine para ve mülk teklif edildi. Hitler'in bunda amacı Kızıl Orduda savaşanları caydırmaktı. Fakat Yakov'u ikna etmeyi başaramadı. Hatta Yakov Cugaşvili bu teklifler karşısında Nazilere hakaretler savurdu.
Almanlar daha sonra Yakov'u Stalingrad Muharebesi sırasında esir düşen MareşalFriedrich Paulus ile takas etmek istediler. Stalin bu teklifi reddetti. Bir iddiaya göre Stalin teklifi "bir mareşali bir teğmenle takas etmem" diyerek geri çevirmiştir.[2] Diğer bir iddiaya göre, Stalin teklif üzerine "Elinizde sadece oğlum Yakov değil, milyonlarca oğlum var. Ya onları da bırakırsınız ya da oğlum onların kaderini paylaşır" demiştir.[3][4] Bazı kaynaklara göre, Hitler Yakov'u esir düşen yeğeni Leo Raubal ile takas etmek istemiş fakat bu teklifi kabul edilmemiştir.[5]
Yakov'un ne zaman öldüğü net değildir. Resmi Alman kayıtlarında Yakov'un Sachsenhausen Toplama Kampında elektrik tellerine takılarak öldüğü belirtilmiştir. Bazıları öldürüldüğünü öne sürerken,[6] bazıları da Yakov'un kampta intihar ettiğini ileri sürmüştür. Artık gizliliği kaldırılmış dosyalarda ise, Cugaşvili'nin emirlere itaat etmeyi reddettiği için bir nöbetçi tarafından vurulduğu söylenmektedir.[7] Cugaşvili kamp etrafında yürürken, vurulmakla tehdit edilerek kampa geri dönmesi emredilmiştir. Cugaşvili bunu reddederek "Vur!" diye bağırmış, nöbetçi de onu kafasından vurmuştur. Her iki şekilde de Stalin bunu daha onurlu bir ölüm şekli olarak görmüş ve oğluna karşı tutumu biraz yumuşamıştır.[8]
^Bailey, Ronald Albert (1981). Prisoners of war. Alexandria, Va.: Time-Life Books. pp. 123. ISBN 0-8094-3391-5
^Douglas, Martin. Lana Peters, Stalin’s Daughter, Dies at 85 21 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., New York Times, November 28, 2011. Retrieved November 29, 2011. "One of her brothers, Yakov, was captured by the Germans, who offered to exchange him for a German general. Stalin refused, and Yakov was killed."
