Valiye Kazymbeyli - Gence ayaklanmasının katılımcısı, Milli Birlik Meclisinin üyesi, Cihangir Bey Kazımbeylinin karısı.[1]
Hayatı
Valiya Kazımbeyli 1900 yılında Gence şehrinde doğdu. Fatali Han Hoyski'nin kardeşi General Hüseyngulu Han Hoyski'nin kızı.[2] Albay Cihangir Bey Kazımbeyli ile evlendi. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti hükûmeti döneminde çeşitli görevlerde çalıştı. Gence ayaklanmasına katıldı.[3] Ayaklanmanın yenilgisinden sonra Türkiye'ye göç etti. II. Dünya Savaşı sırasında, Valiya, Almanlar tarafından ele geçirilen Varşava askerî hastanesinde hasta ve yaralı azerbaycanlı askerlere yardım etti. Ağabeyi Zahid Han anılarında ablası hakkında şunları anlatıyor:[4]
“
|
Ablam Valiya Hanım Varşava'daki evimizde bir Yardım Heyeti kurdu ve elimizden geldiğince Azerbaycanlılara hastanelerde yardımcı olduk. Haftada iki üç defa vatandaşlarımızı bizzat ziyaret ederek manevi durumlarına destek oldum. Heyetimiz İsviçreli "Kızılhaç" örgütünden her türlü yardımı onlara dağıtıyor, ablam evde yemek pişirip çok hasta askerlere götürüyordu.
|
”
|
1943'te Berlin'deki Tüm-Azerbaycan Kongresi'nde kurulan Milli Birlik Meclisi'ne üye oldu. 1947'de "Milli Birlik" teşkilatının özel bir görevini yerine getirmek üzere Roma'dan Türkiye'ye gönderildi.[5] İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Türkiye'ye sığınan üst düzey Azerbaycanlı subayları, SSCB karşı istihbaratının elinden kurtarmak için Roma'ya götürmesi gerekiyordu. Türkiye'de iken babası Hüseyngulu Han ve kardeşi İskender Han'ın yardımıyla askeri Azeriler için sahte belgeler hazırlayarak 26 Nisan 1947'de İstanbul'dan Roma'ya uçakla gönderildi. Valiya Hanım ile birlikte 12 yüksek rütbeli subayı taşıyan uçak gizemli bir şekilde Atina üzerinde düştü.[6]
Valiya Hanım Kazımbeyli, İstanbul'daki Feriköy mezarlığına defnedildi.[1][7]
Kaynakça