Trikloroetilen (TCE), C2HCl3 formülüne sahip bir organoklorür. Renksiz bir sıvıdır ve Kloroform benzeri bir kokuya sahiptir. Düşük sıcaklıklarda yanıcı değildir. Sanayide özellikle metaller için yağ çözücü olarak kullanılır. Geçmişte Trilene adı altında inhalasyon anesteziği ve obstetrik analjezik olarak kullanıldı. Metal temizliği gibi benzer alanlarda kullanılan trikloroetan ile karıştırılmamalıdır.
Tarihçe
Trikloroetilen sentezinin en eski kaydı 1836'ya kadar uzanır. Auguste Laurent tarafından, potasyum hidroksitin1,1,2,2-tetrakloroetan ve 1,1,1,2-tetrakloroetan üzerindeki etkisinden elde edildi ve formülü C 4HCl 3 olarak not edildi (o dönemlerde karbonun atom ağırlığının, gerçekte olanın yarısı kadar olduğu düşünülüyordu). Laurent, bileşiği elinde yeterli miktarda bulunmadığı için daha fazla araştıramadı.[9][10]
Trikloroetilen, 1864 yılında Alman doktor E. Fischer tarafından hekzakloroetanın hidrojen ile indirgenmesiyle elde edildi ve araştırıldı. Fischer, kimyasalın kaynama noktasının 87 ile 90 santigrat derece arasında olduğunu kaydetti.[11][12]
Ticari üretimi 1920'de Almanya'da ve 1925'te ABD'de başladı.[13]
Gıda ve ilaç endüstrilerinde trikloroetilenin kullanımı, toksisitesi ile ilgili endişeler nedeniyle 1970'lerden beri dünyanın birçok yerinde yasaklanmıştır. Mevzuat, kimyasal R45: Kansere neden olabilir risk ibaresi taşıyan kanserojen olarak sınıflandırıldığından, Avrupa'daki birçok işlemde trikloroetilenin yerinin değiştirilmesini zorunlu kılmıştır.
1995 yılında Jonathan Harr tarafından yazılan A Civil Action kitabı, 1970'lerde şebeke suyundaki trikloroetilen kirlenmesi sonrası çocuklarda artan lösemi vakaları nedeniyle iki şirkete karşı açılan bir davayı (Anderson v. Cryovac) konu edinmiş ve 1998 yılında sinemaya uyarlanmıştır.
Üretimi
1970'lerin başından önce, çoğu trikloroetilen asetilenden iki aşamalı bir işlemle üretildi. İlk olarak asetilen, kimyasal denkleme göre 1,1,2,2-tetrakloroetan üretmek için 90 °C'de bir ferrik klorür katalizörü kullanılarak klor ile işlenir:
1,1,2,2-Tetrakloroetan daha sonra trikloroetilen verecek şekilde dehidroklorine edilir. Bu, sulu bir kalsiyum hidroksit çözeltisi ile gerçekleştirilebilir:
Ancak günümüzde çoğu trikloroetilen etilenden üretilmektedir. İlk olarak etilen, 1,2-dikloroetan üretmek için bir ferrik klorür katalizörü üzerinde klorlanır:
Bu reaksiyon, çeşitli maddeler tarafından katalize edilebilir. En yaygın olarak kullanılan katalizör, potasyum klorür ve alüminyum klorürün bir karışımıdır. Bununla birlikte, gözenekli karbonun çeşitli formları da kullanılabilir. Bu reaksiyon, bir yan ürün olarak tetrakloroetilen üretir ve reaksiyona beslenen klor miktarına bağlı olarak, tetrakloroetilen ana ürün bile olabilir. Tipik olarak trikloroetilen ve tetrakloroetilen birlikte toplanır ve daha sonra damıtma yoluyla ayrılır.
Trikloroetilenin, kloroform ile reaksiyonu, kullanılan katalizöre bağlı olarak farklı bileşikler verebilir. Sodyum hidroksit kullanılırsa, kloroform diklorokarben oluşturarak trikloroetilene eklenir ve 1,1,2,2,3-pentaklorosiklopropan elde edilir:
C 2HCl 3 + :CCl 2 → C 3HCl 5
Bu bileşiğin sodyum hidroksitle tepkimesi ise tetraklorosiklopropen verir:
Trikloroetilenin karbon tetraklorür ile benzer şartlarda reaksiyonu ise 1,1,1,2,3,3,3-heptakloropropan verir:[17]
C 2HCl 3 + CCl 4 → C 3HCl 7
Kullanımları
Metallerin yağlarının temizlenmesinde, ekstraksiyon çözücüsü olarak yağ ve wax'larda, boyalarda çözücü olarak, kuru temizlemede leke çıkarıcı, soğutucu ve ısı transferi sıvısı olarak, elektronik parçaların temizlenmesinde, boya ve tutkallarda seyreltici, tekstil sanayiinde kimyasal ara madde, havacılık endüstrisinde ise sıvı oksijen püskürtülmesinde kullanılır.
Temizlik
Trikloroetilen geçmişte yaygın olarak kuru temizleme çözücüsü olarak da kullanılmıştır, ancak leke temizleme dışında çoğunlukla tetrakloroetilen (perkloroetilen olarak da bilinir) ile değiştirilmiştir.
Büyük ihtimalle TCE'nin en yaygın kullanımı metal parçalar için yağ çözücü olarak kullanılmasıdır. Düşük maliyeti, düşük yanıcılığı, düşük toksisitesi ve yüksek etkinliği nedeniyle 1920'li yıllardan beri yağ giderme ve temizlemede yaygın olarak kullanılmaktadır. Yağ giderici olarak TCE'ye olan talep, 1950'lerde daha az toksik olan 1,1,1-trikloroetan lehine azalmaya başladı. Bununla birlikte, 1,1,1-trikloroetan üretimi dünyanın birçok yerinde Montreal Protokolü uyarınca aşamalı olarak kaldırılmıştır ve bunun sonucunda trikloroetilenin yağ giderici olarak kullanımı yeniden yaygınlaşmıştır.[14]
Trikloroetilen, dokumadan önce yündeki yağı ve lanolini uzaklaştırmak için kullanılır.[14]
TCE, Amerika Birleşik Devletleri'nde kerosen yakıtlı roket motorlarını temizlemek için de kullanılmıştır (TCE, hidrojen yakıtlı motorları temizlemek için kullanılmamıştır). Statik ateşleme sırasında, RP-1 yakıtı motorda hidrokarbon birikintileri ve buharlar bırakacaktır. Motor kullanımı ve gelecekteki ateşleme sırasında patlama olasılığını önlemek için bu birikintilerin motordan yıkanması gerekiyordu. TCE, her test ateşlemesinden hemen önce ve sonra motorun yakıt sistemini yıkamak için kullanıldı. Yıkama prosedürü, TCE'nin motorun yakıt sisteminden pompalanmasını ve motora bağlı olarak solventin birkaç saniye ile 30-35 dakika arasında değişen bir süre boyunca taşmasına izin verilmesini içeriyordu.[18][19]
Anestezi
Britanya'daki Imperial Chemical Industries'in "Trilene" ticari adı altında öncülük ettiği bu gelişme, anestezide bir devrim olarak görüldü. Amerika Birleşik Devletleri'nde çoğunlukla "Trimar" olarak biliniyordu, –mar son eki, Maryland Üniversitesi'ndeki çalışma ve geliştirmeyi belirtir; örneğin, fluroksen için "Fluoromar" ve etil vinil eter için "Vinamar" isimleri verildi.[20] Başlangıçta kloroformdan daha az hepatotoksisiteye sahip olduğu ve eterin "hoş olmayan keskinliği" ve yanıcılığı olmadığı düşünüldüğünde, yine de daha sonraları TCE'nin sanıldığı kadar masum olmadığı kısa süre sonra ortaya çıktı. Yan etkileri arasında kardiyak aritmiler, hızlı anestezi indüksiyonunu önleyen düşük uçuculuk ve kanda yüksek çözünürlük, karbon dioksit absorbe eden sistemlerde kullanılan soda kireç ile reaksiyonlar, soda kireç ile kullanıldığında uzun süreli nörolojik işlev bozukluğu ve kloroformunkine yakın hepatotoksisite yer alır.
Avrupa ve Kuzey Amerika'da 1930'lar ila 1970'ler arasında Trimar ve Trilene isimleri altında uçucu anestetik olarak kullanılmıştır. Birleşik Krallık'ta "Trilene" ismi altında, benzer kokulu kloroform ile karıştırılmaması için maviye boyanarak satılmıştır. TCE, 1940'larda kloroform ve dietil eter gibi ilk dönem anesteziklerinin yerini almıştır, kendisinin yeri 1960'larda halotan tarafından alınmıştır.
Trikloroetilen anestezisi, Türkiye'ye ilk olarak 1947'de getirilmiş ve 1950'de kullanılmaya başlanmıştır.[21] Trikloroetilenin anestezik olarak kullanımı, 1984 öncesinde Sağlık Bakanlığı tarafından yasaklanmıştır.[22]
1956'da halotanın piyasaya sürülmesi, TCE'nin genel anestezik olarak kullanımını büyük ölçüde azalttı. TCE'nin fetal toksisitesi ve kanserojenik potansiyeline ilişkin endişeler, 1980'lerde gelişmiş ülkelerde anestezide kullanımının terk edilmesine yol açtı. 2000 yılındaki verilere göre hâlâ Afrika'da TCE anestezik olarak kullanılmaktaydı.[23]
Uyuşturucu niyetine kullanımı
TCE, keyif verici madde olarak kullanılmıştır.[24] Trikloroetileni eğlence amaçlı almanın yaygın yöntemleri arasında bir bezden soluma (inhalasyon anesteziği alımına benzer şekilde) ve içme yer alır.[25] TCE'yi bu niyetle kullananların çoğu, gençler ve kimyasalı işyerlerinde kullanan işçilerdi. Kötüye kullanımın ana nedeni, TCE'nin coşku verici ve hafif halüsinojenik etkisidir.[25] Bazı işçilerin TCE'ye bağımlı olduğu gözlemlenmiştir.[26]
Güvenlik
Başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere bazı ülkelerde Trikloroetilen içeren endüstriyel atıklardan kaynaklanan yeraltı suyu ve içme suyu kirliliği, insan sağlığı için büyük bir endişe kaynağıdır ve çok sayıda davaya yol açmıştır.
Kimyasal kararsızlık
Metallerin yağlardan arındırılmasında geniş bir kullanım alanına sahip olmasına rağmen trikloroetilen zaman içinde metallere maruz kaldığında stabilitesini yitirir ve bozunmaya başlar. Bu fenomen 1961 gibi erken yıllarda fark edildiğinde ticarî trikloroetilene stabilizatörler katılmaya başlandı. Genellikle stabile edilmesi için etil metil keton kullanılır. TCE için stabilizatör olarak 1,4-dioksanın (1,1,1-Trikloroetanda yaygın olarak kullanıldı) kullanımına dair bilgi, TCE formülasyonlarını açıklayan eski patent literatüründeki eksiklik nedeniyle yetersizdir.[27][28]
1940'larda, TCE'nin karbon dioksit absorbe sistemlerinde (sodyum hidroksit ve kalsiyum oksit) tepkimeye girip aşırı zehirli fosgen ve nörotoksik dikloroasetilen bileşiklerini oluşturduğu anlaşılmıştır.[29] Ameliyat için yeterli olan TCE anestezisinde kas gevşemesi yetersizdi. Hepatotoksisite ile ilgili sorunların yanı sıra bu nedenlerden dolayı, TCE 1960'larda Kuzey Amerika ve Avrupa'da halotan gibi daha güçlü anesteziklere popülaritesini kaybetti.[30]
Tıbbî olmayan akut maruziyetin semptomları, baş dönmesi ve kafa karışıklığı ile başlar, artan maruziyetle bilinç kaybına kadar gider, sarhoşluk semptomlarına benzer.[31]
Trikloroetilenin insan sağlığına etkileri hakkında bilinenlerin çoğu meslekî maruziyetlere dayanmaktadır. Merkezî sinir sistemi üzerindeki etkilerin ötesinde, işyerinde trikloroetilene maruz kalma, karaciğer ve böbreklerde olumsuz etkilerle ilişkilendirilmiştir.[31]
Amerikan eyalet ve federal sağlık kuruluşları ve uluslararası kuruluşlar, trikloroetileni bilinen veya olası kanserojen olarak sınıflandırıyor. 2014 yılında, Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı, trikloroetilenin sınıflandırmasını Grup 1 olarak güncelledi; bu, insanlarda böbrek kanserine neden olduğuna ve ayrıca karaciğer kanseri ve lenfoma ile ilgili bazı kanıtlara neden olduğuna dair yeterli kanıtın mevcut olduğunu belirtti.[32]
Maruziyet ve düzenlemeler
Genel olarak, atmosferik TCE seviyeleri sanayinin ve nüfusun yoğunlaştığı bölgelerde en yüksektir. Kırsal ve uzak bölgelerde atmosferik seviyeler en düşük olma eğilimindedir.
Özgül ağırlığı 1'den büyük (sudan daha yoğun) olan trikloroetilen, eğer çevreye yeterli miktarda dökülürse yoğun susuz faz sıvısı (DNAPL) olarak bulunur.
Yeraltı suyunda TCE'nin bilinen ilk raporu, 1949'da, TCE'nin endüstriyel salınımlarından kaynaklanan iki ayrı kuyuda kirlenme örneğini tanımlayan iki İngiliz kimyager tarafından verildi.[33] Mevcut federal ve eyalet araştırmalarına göre, ABD'de test edilen içme suyu tedarik kaynaklarının %9 ila %34'ü bir miktar TCE kirliliğine sahip olabilir. EPA, çoğu su kaynağının 5 ppb'lik maksimum kirletici madde düzeyine (MCL) uygun olduğunu bildirmiştir.[34] EPA'ya göre, trikloroetilen hem solunum hem de deri yoluyla maruz kalma nedeniyle tehlikelidir ve en güçlü şekilde, akut maruz kalma durumunda bağışıklık sistemini baskılayıcı etkilerle, ayrıca kronik maruz kalmalarda otoimmün etkilerle ilişkilidir.[35]
Son araştırmalar, trikloroetilenin toprak ve yeraltı suyunda, saha dışında yok edilmek üzere uzaklaştırılması yerine, yerinde yok edilmesine odaklanmıştır. Doğal olarak oluşan Dehalococcoides türü bakterilerin TCE'yi parçalama yeteneğine sahip olduğu tespit edilmiştir. Anaerobik koşullar altında indirgeyici klorsuzlaştırma yoluyla trikloroetileni yok eder. Aerobik koşullar altında Pseudomonas fluorescent, TCE'yi metabolize edebilir.
TCE'nin neden olduğu toprak ve yeraltı suyu kirliliği de kimyasal arıtma ve ekstraksiyon yoluyla başarılı bir şekilde giderilmiştir. Nitrosomonas europaea bakterisi, trikloroetilen de dâhil olmak üzere çeşitli halojenli bileşikleri parçalayabilmektedir.[38] Toluen dioksijenazın, Pseudomonas putida tarafından TCE'nin bozulmasında rol oynadığı rapor edilmiştir. Bazı durumlarda Xanthobacter autotrophicus, TCE'nin %51'e kadarını CO ve CO 2'ye dönüştürebilir.[39]
^Venkatesulu, D.; Venkatesu, P.; Rao, M. V. Prabhakara (1997). "Viscosities and Densities of Trichloroethylene or Tetrachloroethylene with 2-Alkoxyethanols at 303.15 K and 313.15 K". Journal of Chemical & Engineering Data. 42 (2): 365-367. doi:10.1021/je960316f. ISSN0021-9568.
^Essai sur l'Action du Chlore sur la Liqueur des Hollandais et sur quelques Ethers in Annal. de Chimie, LXIII. (1836) page 379 29 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^The so-called Perchloride of Formyl, Gmelin, L. (İngilizce çevirisi 1855 basımı). Hand-book of Chemistry: Organic chemistry. UK: Cavendish Society.
pages 200–201 29 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^Waters EM, Gerstner HB, Huff JE. Trichloroethylene. I. An overview. J Toxicol Environ Health. 1977 Jan;2(3):671-707. doi: 10.1080/15287397709529469. PMID 403297.
^Hardie DWF (1964). Chlorocarbons and chlorohydrocarbons. 1,1,2,2-Tetrachloroethane. In: Encyclopedia of Chemical Technology. Kirk RE, Othmer DF, editors. New York: John Wiley & Sons, s. 159–164
^Mertens JA (1993). Chlorocarbons and chlorohydrocarbons. In: Kirk-Othmer Encyclopedia of Chemical Technology, 4th Ed. Kroschwitz JI, Howe-Grant M, editors. New York: John Wiley & Sons, s. 40–50.
^abcBölüm 4: Trichloroethylene, Morrison, R. D., Murphy, B. L. (2015). Chlorinated Solvents: A Forensic Evaluation: Royal Society of Chemistry.
^B.I.O.S. Surveys Report · 26-32. Great Britain. British Intelligence Objectives Sub-committee. 1949. s. 61. 27 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2024.
^Trichloroethylene 5 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in Neurology in Clinical Practice, Daroff, R. B., Fenichel, G. M., Jankovic, J., Mazziotta, J. C. (2012).
^Trichlorethylene Addiction and its Effects (1972) Boleslaw Alapin M.D., M.R.C. Psych. British Journal of Addiction to Alcohol & Other Drugs, Volume 68, Issue 4 p. 331-335 DOI
^Murphy, Brian L; Morrison, Robert D. (2015). "9. Source Identification and Age Dating of Chlorinated Solvents". Introduction to environmental forensics (3. bas.). sec. 9.2.2.1 1,4-Dioxane: Academic Press. ISBN978-0124047075.
^Orkin, F. K. (1986) Anesthesia Systems (Chapter 5). In R. D. Miller (Ed.), Anesthesia. New York, NY: Churchill Livingstone.
^Stevens, W.C. and Kingston H. G. G. (1989) Inhalation Anesthesia (Chapter 11). In P. G. Barash et al. (Eds.) Clinical Anesthesia. Philadelphia, PA: Lippincott
^Lyne FA, McLachlan T (1949). "Contamination of water by trichloroethylene" s. 513, Lilliman, B.; Houlihan, J. E.; Lyne, F. A.; McLachlan, T. (1949). "Notes". The Analyst. 74 (882): 510-513. Bibcode:1949Ana....74..510L. doi:10.1039/AN9497400510.
For a list of MTR Light Rail stops, see Light Rail (MTR) § Stops and routes. The MTR system map The MTR, the rapid transit system of Hong Kong, encompasses 10 heavy rail lines and 98 stations as of May 2022. The following list sorts the stations according to their service line. In addition to the 98 metro stations listed on this page, the MTR system also consists of 68 light rail stops and one high-speed rail terminus in the city.[1] The current system was formed after the merg...
Untuk kegunaan lain, lihat Dandang (disambiguasi). Dandang, angsang, dan kekeb. Dandang adalah periuk besar yang sering digunakan untuk menanak nasi[1] (mengukus nasi setengah matang / nasi tim / nasi aron). Dandang terbuat dari logam. Dandang tradisional terbuat dari tembaga, sedangkan yang lebih modern terbuat dari aluminium. Dandang berfungsi sebagai wadah untuk merebus air yang uapnya digunakan untuk mengukus, sekaligus sebagai tempat diletakkannya alat lain untuk menampung beras/...
Disambiguazione – Torso rimanda qui. Se stai cercando il film noto a livello internazionale con tale nome, vedi I corpi presentano tracce di violenza carnale. Questa voce o sezione sull'argomento anatomia non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Il tronco, anche detto busto o torso, è un...
Ahlam pada tahun 2000 Ahlam Mosteghanemi (lahir 13 April 1953) adalah seorang sastrawan di bidang penulisan novel berbahasa Arab dan penyair asal Aljazair. Novel dan syair karya Ahlam Mosteghanemi merupakan salah satu yang populer dan terlaris di Aljazair dikarenakan dia menulis karya-karya sastranya dengan menggunakan bahasa Arab. Pada tahun 1998 dia memenangkan karya sastranya dengan mendapatkan medali Naguib Mahfouz.[1] Kehidupan awal Ahlam Mostagheni lahir 13 April 1953 di Aljazai...
American politician This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: A. Harry Moore – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2022) Arthur Harry MooreMoore, c. 193739th Governor of New JerseyIn officeJanuary 19, 1926 – January 15, 1929Preceded byGeorge Sebastian Si...
Peta wilayah Palestina yang menampilkan perluasannya ke timur Sungai Yordan dan Sungai Litani Palestina pada 1922 Palestina Raya[1] (Arab: فلسطين الكبرىcode: ar is deprecated ) adalah sebuah pernyataan iredentis yang dipakai oleh beberapa nasionalis Palestina yang berniat untuk mendirikan sebuah negara Palestina di seluruh bekas Mandat Palestina (sekarang Israel, Tepi Barat dan Jalur Gaza)/ Beberapa pejabat Organisasi Pembebasan Palestina mengajukan klaim pada 1970an dan 1...
Запрос «Ющенко» перенаправляется сюда; о других людях с этой фамилией см. Ющенко (значения). Виктор Андреевич Ющенкоукр. Віктор Андрійович Ющенко Официальный портрет 2008 года Президент Украины 23 января 2005 — 25 февраля 2010 Глава правительства Николай Азаров (2005, и. о.)...
Cultural center in Staten Island, New York For the station, see Sailors' Snug Harbor (Staten Island Railway station). United States historic placeSailors' Snug HarborU.S. National Register of Historic PlacesU.S. National Historic Landmark DistrictNew York City Landmark No. 0022–0027, 0742–0743, 1204–1205 Temple RowLocation914–1000 Richmond Terrace, Staten Island, New York City, New York[1]Coordinates40°38′33″N 74°6′10″W / 40.64250°N 74.1027...
У этого термина существуют и другие значения, см. Сатурн (значения). Сатурн Сатурн. Римская скульптура II века, Бардо, Тунис Мифология древнеримская религия Пол мужской Отец Целус Мать Теллус или Геката Братья и сёстры Опа Супруга Опа Дети Янус, Юпитер, Плутон, Непт...
No. 14 SquadronActive15 August 1951 - PresentCountry Republic of IndiaBranch Indian Air ForceRoleInterdictionGarrison/HQAmbala AFSNickname(s)BullsMotto(s)बलं जयय(Balam Jayay)Strength will ConquerAircraft flownAttackSEPECAT Jaguar ISMilitary unit No. 14 Squadron (Bulls), is a ground attack unit, operating out of AFS Ambala. The squadron currently operates SEPECAT Jaguar IS and IBs, operational since March 1981.[1] History Hunters of No. 14 Squadron battled with Sabres...
Ethnic group in Brazil Armenian BraziliansArmeno-brasileirosԲրազիլահայերTotal population40,000–100,000[1][2][3]Regions with significant populationsSão Paulo and Rio de JaneiroLanguagesPortuguese, ArmenianReligionChristianity (Armenian Apostolic Church, Roman Catholicism), and othersRelated ethnic groupsOther White Brazilians, Armenians Armenian Brazilians (Armenian: Բրազիլահայեր, romanized: Brazilahayer; Portuguese: armeno-brasileiro, ar...
此條目需要补充更多来源。 (2021年7月4日)请协助補充多方面可靠来源以改善这篇条目,无法查证的内容可能會因為异议提出而被移除。致使用者:请搜索一下条目的标题(来源搜索:美国众议院 — 网页、新闻、书籍、学术、图像),以检查网络上是否存在该主题的更多可靠来源(判定指引)。 美國眾議院 United States House of Representatives第118届美国国会众议院徽章 众议院旗...
Ne doit pas être confondu avec Remilly-Aillicourt. Remilly Les Marais De haut en bas, de gauche à droite : l'église Saint-Martin de Remilly-sur-Lozon; l'église Saint-Aubin des Champs-de-Losque ; l'église Saint-Germain du Mesnil-Vigot ; le château de Montfort . Administration Pays France Région Normandie Département Manche Arrondissement Saint-Lô Intercommunalité Saint-Lô Agglo Maire Mandat Marie Josèphe Baugé 2020-2026 Code postal 50570 et 50620 Code commune 50431...
This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Ducati 750 GT – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (May 2014) (Learn how and when to remove this message) Type of motorcycle Ducati 750 GTManufacturerDucatiProduction1972–1974ClassStandardEngine748 cc (45.6 cu in) air-cooled 90° V-twi...
Распространение языков в Словакии по переписи 1910 года. Распространение языков в Словакии по переписи 2011 года. Языки Словакии — языки, распространённые в Словакии. Официальный государственный язык — словацкий, принадлежащий к группе славянских языков. Венгерский �...