Sıcak nokta

Sıcak nokta (İngilizce: Hotspot), yerkabuğu altında yer alan manto sorgucu üstünde gelişen bir jeolojik oluşumdur. Sıcak nokta, yerkabuğunda magmanın çevresindeki magmadan daha sıcak olduğu yerlerde gözlenir ve kökeni henüz tam olarak bilimsel bir bağlamda açıklanamamıştır.[1]

Oluşum

Dünya üzerinde volkanik etkinlikler büyük çoğunlukla levha sınırlarında (yakınsak veya ıraksak) oluşurken; az sayıda bazı volkanik alanlar bu sistemle açıklanamamaktadır.[2] İlk olarak 1963'te yerbilimci Tuzo Wilson tarafından Hawaii volkan zincirinin açıklamasında hotspot kavramı kullanıldı. Tuzo'ya göre Pasifik levhası ortasında en yakın levha sınırına binlerce km uzakta olan Hawaii, Pasifik levhası sıcak bir nokta üzerinde ilerlerken oluşmuştu.[3]

Tuzo'nun sıcak nokta hipotezinin gösterimi

1971 yılına gelindiğinde J. Morgan, manto sorgucu hipotezini ortaya attı. Çekirdek-manto sınırından yükselen baca benzeri sorguçlarla üst mantodaki sıcak noktalar beslenmektedir ve volkanik etkinlik oluşmaktadır.[3]

En ünlü sıcak noktalardan ikisi Hawaii ve İzlanda'daki volkanik alanlardır. Oluşumları farklıdır durumdadır ve haklarında pek çok inceleme yapılmıştır. Pasifik levhası ortasında yer alan Hawaii adaları zamanla ilerleyen şekilde sırayla oluşmuştur. Pasifik levhası, sıcak nokta üzerinden ilerledikçe yeni bir volkanik adacık oluşur ve bu göreli hareket kuzeybatıya doğrudur. En geç adalarda volkanik etkinlik gözlenirken, geride kalan yaşlı adalar pasif durumdadır.[2]

Hawaii takım adaları kalkan volkan tipindedirler ve akışkanlığı yüksek bazaltik magmadan oluşmuşlardır, bu bazalt lavları hızlıca yayıldıklarından geniş açılı ve yayılmış kalkan şeklinde adalar oluşturur.[2][4]

Hawai'i Volcanoes National Park'taki bazaltik lav akıntısı

İzlanda'daki volkanik oluşum ise Hawaii'deki sıcak nokta sisteminden daha farklıdır, İzlanda temel olarak Atlantik Ortası Sırtı üzerindedir ve buradaki manto'da sıcak noktalarda sıcaklık tipik okyanus ortası sırtlarındaki manto sıcaklığından 50-100 °C daha sıcaktır.[2]

Magma bileşimi

Sıcak noktalar okyanusal veya kıtasal kabukta oluşmaları üzerinden farklı kimyasal bileşimde magmalar üretirler. Hawaii sıcak noktaları silikat oranı düşük bazaltik magmalar oluştururken, Kuzey Amerika'nın kıtasal sıcak noktası Yellowstone sıcak noktası riyolit ve bazaltik magma üretir. Yükselen manto içeriği, kıtasal kabuk boyunca yükselir ve silikat oranı daha yüksek riyoliti oluşturur. Bu riyolit lavı daha vizkozdur (akışa dirençli) ve bu nedenle püskürmeler ve patlamalar yaşanır.[5]

Sıcak nokta listesi

Kaynakça

  1. ^ Editors, Editors. "Hotspots". Nat Geo. www.nationalgeographic.com. 31 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022. 
  2. ^ a b c d Foulger, Gillian R. (2010). Plates vs. Plumes: A Geological Controversy. West Sussex: WILEY-BLACKWELL. ISBN 978-1-4443-3679-5. 
  3. ^ a b Wright, Laura. "Earth's interior Raising hot spots". Geotimes. 11 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022. 
  4. ^ Rubin, Ken. "The Formation of the Hawaiian Islands". University of Hawai'i at Manoa. 16 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022. 
  5. ^ Editors, Editors. "Yellowstone's shadow". www.usgs.com. 18 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022. 

Read other articles:

Politics of Norway Constitution Monarchy King Harald V Crown Prince Haakon Government Council of State (current cabinet) Prime Minister (list) Jonas Gahr Støre List of governments Parliament Storting President: Masud Gharahkhani Norwegian Parliamentary Ombudsman Political parties Politicians Recent elections Parliamentary: 2021201720132009 Local: 2023201920152011 Local government Administrative divisions Counties (Fylker) Municipalities (Kommuner) Sámi Parliament Foreign relations European...

 

Richard AvenariusLahir19 November 1843ParisMeninggal18 Agustus 1896ZurichAlmamaterUniversitas ZurichUniversitas BerlinUniversitas LeipzigEraFilsafat abad ke-19KawasanFilsafat BaratAliranEmpiriokritisisme(Positifisme kritikal)[1]InstitusiUniversitas LeipzigUniversitas ZurichMinat utamaBukti empiris, Filsafat ilmuGagasan pentingkritik Empirisme Dipengaruhi Kant, Hume Memengaruhi Ernst Mach, Anatoly Lunacharsky, Alexander Bogdanov, William James Richard Avenarius (1843-1896) a...

 

Location of the state of Ohio in the United States of America This is a list of state symbols for the US state of Ohio. The majority of these items are officially recognized by state law, having been ratified by an act of the Ohio General Assembly and executed by the governor's signature. These items can be found in the Ohio Revised Code, General Provisions, Chapter 5. Two of Ohio's official symbols have not been officially signed into law, but were made official through resolution in the Se...

Le Monde animal en 13 volumes Grzimek's Animal Life Encyclopedia est une encyclopédie du monde animal publiée originellement en allemand entre 1967 et 1972 sous la direction de Bernhard Grzimek et sous le titre Grzimeks Tierleben (Grzimek's Animal Life). Elle a été publiée ensuite en anglais, puis en français entre 1971 et 1975 sous le titre Le Monde animal en 13 volumes, sous-titrée Encyclopédie de la vie des bêtes, et sous la direction de Maurice Fontaine de l'Académie des Scienc...

 

Sigmaringen Le château de Sigmaringen, en 2015. Armoiries Administration Pays Allemagne Land Bade-Wurtemberg District(Regierungsbezirk) Tübingen Arrondissement(Landkreis) Sigmaringen Nombre de quartiers(Ortsteile) 6 Bourgmestre(Bürgermeister) Mandat Thomas Schärer 2010-2014 Partis au pouvoir CDU Code postal 72488 Code communal(Gemeindeschlüssel) 08 4 37 104 Indicatif téléphonique +49-07570, +49-07571 et +49-07577 Immatriculation SIG Démographie Population 18 271 hab. (31 d�...

 

Синелобый амазон Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:ЧелюстноротыеНадкласс:ЧетвероногиеКлада:АмниотыКлада:ЗавропсидыКласс:Пт�...

Cette page contient des caractères spéciaux ou non latins. S’ils s’affichent mal (▯, ?, etc.), consultez la page d’aide Unicode. Malayalamമലയാളം (malayāḷaṃ) Date de création Xe siècle Pays Inde, Singapour Région Kerala, Lakshadweep, Pondichéry Nombre de locuteurs ~35 millions[1] Typologie SOV, agglutinante Classification par famille - langues dravidiennes - langues dravidiennes méridionales - langues tamoul-kannada (hypothétique) - malayalam St...

 

Election for Lieutenant Governor of Minnesota 1950 Minnesota lieutenant gubernatorial election ← 1948 November 7, 1950 1952 →   Nominee C. Elmer Anderson Frank Murphy Party Republican Democratic (DFL) Popular vote 588,777 401,148 Percentage 58.35% 39.76% County resultsAnderson:      40-50%     50-60%      60-70%      70-80%Murphy:      40...

 

Largest branch of Islam Part of a series onSunni Islam Beliefs God Prophets and Messengers Holy books Succession to Muhammad Angels Judgement Day Predestination Sahaba Five Pillars Declaration of Faith Prayer Charity Fasting Pilgrimage Rightly-Guided Caliphs Abu Bakr Umar Uthman Ali Sunni schools of law Hanafi Maliki Shafi'i Hanbali Others Zahiri Awza'i Thawri Laythi Jariri Sunni schools of theology Ash'arism and Maturidism (Ahl al-Ra'y) Atharism (Ahl al-Hadith) In terms of Ihsan: Sufis (Ahl ...

Байкальский целлюлозно-бумажный комбинат Год основания 1966 Год закрытия 2013 Прежние названия Байкальский целлюлозный завод Расположение  Россия: Байкальск Отрасль Целлюлозно-бумажная Продукция Целлюлоза, бумага Оборот ▼ 2380,8 млн руб. (2008 год)[1] Чистая прибыль −7...

 

Финляндская православная церковь(Финляндская архиепископия)фин. Suomen ortodoksinen kirkkoшвед. Ortodoxa kyrkan i Finland Успенский кафедральный собор Общие сведения Основатели Тихон Основание 1921 Конфессия православие Церковь-мать Московский патриархат Автономия 11 февраля 1921 года Признан�...

 

Hurricane season in the Atlantic Ocean 1942 Atlantic hurricane seasonSeason summary mapSeasonal boundariesFirst system formedAugust 3, 1942Last system dissipatedNovember 11, 1942Strongest stormNameThree • Maximum winds115 mph (185 km/h)(1-minute sustained) • Lowest pressure950 mbar (hPa; 28.05 inHg) Seasonal statisticsTotal depressions13Total storms11Hurricanes4Major hurricanes(Cat. 3+)1Total fatalities17Total damage$30.6 million (1942 USD)Related articles 1942–48 Pa...

Species of fish Amur pike Scientific classification Domain: Eukaryota Kingdom: Animalia Phylum: Chordata Class: Actinopterygii Order: Esociformes Family: Esocidae Genus: Esox Species: E. reichertii Binomial name Esox reichertii(Dybowski, 1869)[1] The Amur pike (Esox reichertii), also known as the blackspotted pike, is a pike native to the Amur River system in east Asia, as well as freshwater habitat on the island of Sakhalin.[2] Closely related to the northern pike, it re...

 

Mexican actress (born 1977) In this Spanish name, the first or paternal surname is Treviño and the second or maternal family name is Ortiz. Mariana TreviñoTreviño in 2017Born (1977-11-21) 21 November 1977 (age 46)Monterrey, Nuevo León, MexicoOccupationActressYears active2010–present Mariana Treviño Ortiz (born 21 November 1977) is a Mexican stage and screen actress from Monterrey. She became known to a wider domestic audience through her role as Lupita in the popular ...

 

Listed below are the UCI Women's Teams that compete in 2013 women's road cycling events organized by the International Cycling Union (UCI), including the 2013 UCI Women's Road World Cup. Teams overview The country designation of each team is determined by the country of registration of the largest number of its riders, and is not necessarily the country where the team is registered or based.[1] List updated 4 August 2013[2] Code Official Team Name Country Website GEW Orica–...

Partially enclosed coastal body of brackish water For other uses, see Estuary (disambiguation). Río de la Plata estuary Marine habitatsMattole River estuary Coastal habitats Littoral zone Intertidal zone Estuaries Mangrove forests Seagrass meadows Kelp forests Coral reefs Continental shelf Neritic zone Ocean surface Surface microlayer Epipelagic zone Open ocean Pelagic zone Oceanic zone Sea floor Seamounts Hydrothermal vents Cold seeps Demersal zone Benthic zone Marine sediment vte An estuar...

 

Indian territorial police force Law enforcement agency Kolkata Policeকলকাতা পুলিশEmblem of Kolkata PoliceAbbreviationKP/KPFMottoBhavatā Saha – Sarvadā (Sanskrit: भवता सह – सर्वदा, English: With You – Always)Agency overviewFormed1856Annual budget$130 Million [1]Jurisdictional structureOperations jurisdictionKolkata, West Bengal, IndiaKolkata Police Jurisdiction AreaSize204.77 sq mi (530.4 km2)Population45,80,544 (with...

 

Motor vehicle Autobianchi PrimulaAutobianchi Primula 65C 3-door hatchbackOverviewManufacturerAutobianchiProduction1964–1970DesignerDante Giacosa (Berlina)Touring (Coupé)Body and chassisClassSuperminiBody style2-door saloon3-door hatchback4-door saloon5-door hatchback2-door coupéLayoutTransverse front-engine, front-wheel-driveRelatedAutobianchi A111PowertrainEngine1,221 cc OHV I4 (Berlina and Coupé)1,197 cc OHV I4 (Berlina 65C)1,438 cc OHV I4 (Coupé S)Transmission4-sp...

كاتدرائية هالجريمسكيركجا في ريكيافيك. المسيحية في أيسلندا هي الديانة الرئيسية والغالبة إذ تفيد إحصائيات التعداد السكاني لعام 2017 أنَّ 80.5% من سكان آيسلندا ينتمون إلى الديانة المسيحية،[1] البروتستانتية اللوثرية هي أكبر طائفة مسيحية في البلاد فحوالي 69.8% من الآيسلنديين هم...

 

Cultural belief of 19th-century American expansionists For other uses, see Manifest Destiny (disambiguation). American Progress (1872) by John Gast is an allegorical representation of the modernization of the new west. Columbia, a personification of the United States, is shown leading civilization westward with the American settlers. She is shown bringing light from east to west, stringing telegraph wire, holding a school book, and highlighting different stages of economic activity and evolvi...