Skoç Riti veya İskoç Riti, Hür Masonların yüksek dereceler ya da felsefi dereceler adı verdikleri ileri bir Masonik düşünce sistemi.
Eski ve Kabul edilmiş Skoç Ritinin başlangıcı olan Olgunlaşma Riti (Perfeksiyon Riti) ilk önce kıta Avrupa'sında başlamıştır.Bunlar 1761 ve 1762 Bordeaux Anayasalarına göre 4 ten 25. dereceye kadar çalışan localardı. Fransa'dan, Batı Hint Adalarına oradan da Kuzey Amerika'ya uzanmışlardır. Olgunlaşma Locaları 1763'te New Orleans'ta, 1767'de New York'ta 1781'de Philadelphia'da ve nihayet 1783'te Güney Karolina eyaletinin Charleston şehrinde kurulmuştur.
Berlin ve Yüksek Şura
1786 Berlin Büyük Anayasaları Ritin 33 dereceye çıkarılmasına ve her ülkede 33. ve sonuncu derecede tek bir Yüksek Şura tarafından idare edilmesini öngörüyordu. Bunun üzerine Charleston’lu 9 Mason, 31 Mayıs 1801 de bu Anayasalara göre meydana getirilen dünyadaki ilk Yüksek Şurayı kurdular. 4 Aralık 1802 tarihli ünlü ‘Manifesto’ ile de bunu tüm Mason dünyasına ilan ettiler. Bundan böyle dünyada ilk kurulan Yüksek Şura olması itibarıyla Charleston’daki bu Yüksek Şura, ‘’Ana Yüksek Şura’’ diye anılmaya başlandı. Bugün dünyada tanınan bütün Yüksek Şuralar doğrudan veya dolaylı olarak patentlerini bu Ana Yüksek Şüradan almışlardır.
33. Derece
1802'deki Manifesto’da kullanılan isim ABD'nin Otuzüçüncü Derece Yüksek Şurası idi. Skoç kelimesi başlangıçta ne belgelerde, ne de yazışmalarda kullanılmamıştır. Yalnız sıralanan derecelerin bazılarının unvanlarında Fransızca Skoç anlamına gelen ‘ecossais’ kelimesi kullanılmıştır. Bu isimlendirmenin bir sebebinin de, Skoç Riti kurulurken bir araya gelen Rozikrüsyenler, Tapınak Şövalyeleri, Töton Şövalyeleri, Malta Şövalyeleri, Doğu Şövalyeleri, İlluminati, Olgunlaşma Locaları gibi birçok eski topluluğun bir araya gelerek, ekose sistemi gibi kendi derece ve öğretileri ile bir bütün oluşturmalarından ileri geldiği söylenir.
Tarihi
Fransa Büyük Locası'nda Büyük Hatip olarak görev yapan, Stuart hanedanı naiplerinin de hocası bir Jakoben olan İskoç asıllı Şövalye Andrew Ramsay'in 1736 yılında Paris'te yapılan bir inisiasyon töreni sonrası yaptığı konuşma (Ramsay'in Nutuk'u olarak da anılır) Skoç Riti'nin kuruluşuna öncülük etmiştir. Ramsay bu konuşmasında Masonluğun köklerinin eski duvarcı ustalarında ve loncalarında değil, Haçlı Seferleri esnasında ve sonrasında bir araya gelmiş Şövalyelerin tarihinde aranması gerektiğini ve Masonların bu eski Şövalyelerin devamı ve hatta bizzat kendileri olduğunu belirtmiştir. Bunun üzerine o yıllara kadar Avrupa'nın birçok yerinde gizli olarak çalışan Şövalye toplulukları ile bu Şövalye topluluklarının Kudüs'te kadim sırları öğrendikleri ezoterik gruplar bir araya gelmiş ve Masonluk içinde ilk yüksek derece sistemi olan Skoç Riti'ni, Fransa'da oluşturmuşlardır. Böylece uzun yıllardır Localarda ilk üç derece içinde semboller ve gizli alegoriler arkasına gizlenen esas öğreti ve tarihçe, daha açık bir dille ve ezoterik bir derece sistemi ile üyelere verilmesi, bu dereceler alındıkça da hak edilen Şövalye unvanlarının Masonlara tevcih edilmesinin yolu açılmıştır.
Skoç Riti'nin Amacı
Skoç masonluğunun amacı, bilgisizliğin ve cehaletin her türüyle savaşmaktır.
Skoç Riti'nin, Masonluğun genel ilkelerinden ve amaçlarından farklı ilkeleri ve amacı yoktur. Her türlü baskı, bağnazlık ve dogma ile mücadele etmek, aydınlanmacı, bilimsel görüşü esas alan bir anlayışı hakim kılmak ve insanlar arasında ahengin ve barışın hüküm sürdüğü bir düzeni tesis etmek Masonluğun olduğu gibi Skoç Riti'nin de ana amacıdır. Sembolik Localardan farklı olarak Skoç Riti Masonlarına, Şövalye dereceleri ile birlikte toplumsal vazifeler yüklenir ve bir Şövalye olarak bunun için mücadele etmesi gereği vurgulanır.
Bilimsel düşünceyi baskın olarak öne çıkaran Rozikrüsyenler, Şövalyeler ve İlluminati başta olmak üzere birçok kadim topluluk üyelerinin Masonluğun bugünkü hale gelmesinde büyük katkısı olduğu bilinir ve bu öğreti Skoç Riti derecelerinde yoğun olarak işlenir.
Hür Masonluk gizli bir cemiyet olmaktan çok, kadim gizlerin bir derece sistemi ile ve zamana yayılan bir şekilde açıklandığı bir kardeşlik kurumudur. Masonluğun esas sırları, sembollerle çalışan ilk üç derecenin ardından ve ancak orada Üstat derecesi alınmasının ardından hak edilebilen Skoç Riti dereceleri dahilinde verilir.
Ahlak Prensipleri
Eski ve Kabul Edilmiş Skoç Riti öğretileri büyük bir ahlak sisteminin temsilcisi ve uygulayıcısıdır. İnsanlar arasından hiçbir din, dil, ırk farklılığı gözetmeksizin tüm insanların ve insanlığın iyiliği için çalışmayı prensip olarak edinmiş Masonluğun fikirlerinin başarıya ulaşması için Skoç Masonlarına, gerçek bir Şövalye ruhu ile bu prensipleri halka ve topluma anlatma ve taşıma misyonu yüklenir.
Albert Pike ve ünlü eseri 'Morals and Dogma'
Eski ve Kabul Edilmiş Skoç Ritinin efsanevi ismi, Ana Yüksek Şuranın 1859-1891 yılları arasında Hakim Büyük Amirliğini yapan Albert Pike’ın Skoç Riti derecelerinin revizyonunu yapmıştır. Bu revizyonların neler olduğu ünlü eseri; Morals and Dogma adlı eserinde yer almıştır. Bu eser Türkçeye ‘Ahlak ve Dogma’ olarak çevrilmiştir. Skoç Masonluğu ve prensipleri konusundaki ana kaynaklardan biridir. Albert Pike, Skoç Ritini bir eğitim kurumu olarak görmekteydi. Burada görülen dersler siyasi, ahlaki ve dini felsefelerdi. Eğitim, derecelerin iykaaf törenlerindeki drama ve konuşmalarla verilir. Ayrıca bu dereceleri açarak izah eden ve derecelerle Skoç Riti Masonuna yeni verilen görevleri anlatan öğretilerini de yine ünlü baş yapıtı Morals and Dogma adlı eserinde toplamıştır.
Skoç Riti Masonu siyasi, ahlaki ve dini alanlarda felsefi gerçeği aramaya başlar. Vatana Hizmet, İnsanlığa Sevgi, Tanrıya İman arayışları masonun yaşamı boyu sürer gider. Kamil İnsan dini, ahlaki ve siyasi boyutlarını dengede tutabilmeyi öğrenebilmiş insandır. Bu dengeye varabilmek, onu mümkün kılacak ruhsal bilince sahip olmak ve ona adım adım yaklaşmakla olur. Her derece Masonunun görev duygusunu genişletir, evrendeki yerini ve amacını daha iyi anlamasına yardım eder. Dereceler ilerledikçe bilgiler derinleşir, sembollerin kombinasyonlarından yeri alegoriler üretilir.
Skoç Ritindeki görev kavramının temelinde bir de aksiyon vardır. Sadece öğrenmek ve bilmek yeterli değildir. Skoç Riti masonu bilinçli ve vicdanlı bir şekilde kendini ve içinde yaşadığı dünyayı geliştirmelidir.
- “Skoç Riti mezhep ve din ayrılığı yapmadan bir Yüce Varlığa iman; particilik ve ırkçılık yapmayan bir vatanseverlik; sınır tanımayan bir kardeşlik ve kalplerin evrensel birliğidir.
- Davası : İnsanlığın yücelmesi
- Dileği : İnsanların düşünce hürriyeti,
- Görevi : İnsanların vicdan hürriyeti,
- Hedefi: Yeryüzündeki tüm insanların eşitlik hakkını garanti altına almaktır
Dereceler
Skoç Riti, Büyük Localar tarafından yürütülen ve yönetilen ilk 3 dereceden sonra 4. derece ile başlayan ve 33. dereceye kadar ilerleyen altı ayrı bölümlü bir eğitim sistemiyle çalışır. Felsefi Localar da denilen Skoç Riti Atölyeleri altı ayrı sınıf altında toplanır ve tamamı 33 dereceli üyelerden oluşan Yüksek Şura'ya bağlı olarak çalışır. Bunların her birisinin ayrı üye listeleri ve görevlileri vardır. Skoç Riti'ne devam edebilmek için bir Masonun kendi Sembolik Locasına da devam etmesi ve orada düzenli olması şarttır.
- Mavi (veya Sembolik) Localar (1-3)
Felsefi Localar :
- Olgunlaşma Locası (4-14)
- Hakim Şapitr (15-18)
- Areopaj (19-30)
- Yüksek Haysiyet Divanı (31)
- Yüksek Danışma Divanı (32)
- Yüksek Şura (33)
Skoç Riti'nde derece isimleri Türkiye Büyük Locası ve Türkiye Yüksek Şurası tarafından kullanıldığı haliyle şöyledir:
- 1. Derece: Çırak
- 2. Derece: Kalfa
- 3. Derece: Üstat
- 4. Derece: Ketum Üstat
- 5. Derece: Kâmil Üstat
- 6. Derece: Sır Kâtibi
- 7. Derece: Nazır ve Hakim
- 8. Derece: Bina Emiri
- 9. Derece: Seçilmiş Dokuzlar
- 10. Derece: Seçilmiş Onbeşler
- 11. Derece: Seçilmiş Onikiler
- 12. Derece: Büyük Mimar Üstat
- 13. Derece: Süleyman Royal Arch'ı
- 14. Derece: Tam ve Âli Mason
- 15. Derece: Doğu ve Kılıç Şövalyesi
- 16. Derece: Kudüs Prensi
- 17. Derece: Doğu ve Batı Şovalyesi
- 18. Derece: Rose Croix Şövalyesi
- 19. Derece: Büyük Pontif, Âli Skoçyalı
- 20. Derece: Sembolik Localar Büyük Üstadı
- 21. Derece: Prusya Şovalyesi
- 22. Derece: Kralî Balta Şövalyesi, Lübnan Prensi
- 23. Derece: Tabernakl Reisi
- 24. Derece: Tabernakl Prensi
- 25. Derece: Tunç Yılan Şovalyesi
- 26. Derece: Mersi Prensi, Triniter Skoçyalı
- 27. Derece: Mabet Amiri Şövalyesi
- 28. Derece: Güneş Şovalyesi
- 29. Derece: St. Andrew Şövalyesi, Büyük Skoçyalı
- 30. Derece: Kadoş Şövalyesi
- 31. Derece: Büyük Amir Müfettiş
- 32. Derece: Ulvi Sır Âli Prensi
- 33. Derece: Hakim Büyük Umumi Müfettiş
