Sarıyar, Şenkaya

Sarıyar
Mahalle
Harita
Mahallenin haritadaki yeri
Erzurum'un Türkiye'deki konumu
Erzurum'un Türkiye'deki konumu
Erzurum üzerinde Sarıyar
Sarıyar
Sarıyar
Sarıyar'in Erzurum 'daki konumu
Koordinatlar: 40°37′04″N 42°11′43″E / 40.61772°K 42.19518°D / 40.61772; 42.19518
Ülke Türkiye
İlErzurum
İlçeŞenkaya
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
İdare
 • YöneticiMuhtar[1]
İhtiyar heyeti[1]
Rakım1347 m
Nüfus
 (2022)[2][3]
126
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0442
İl plaka kodu25
Posta kodu25360

Sarıyar, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.

Tarihçe

Mahallenin eski adı, kayıtlarda Cakos olarak geçmektedir. 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde Cağkos, 1902 tarihli Kars haritasında Jakos (Cakos) biçiminde yazılmıştır.[5][6] Erkan-ı Harbiye-i Umumiye'nin 1914 tarihli haritasında "Cahkoz" (جاهقوز) ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde de "Cakos" (جاقوص) biçiminde geçer.[7][8]

Cakos köyü, Orta Çağlarda Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi belirleme amacıyla sadece erkek nüfusunu tespiti ettiği 1835 yılında köyde 8 hane ve 24 erkek belirlenmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Cakos'un bu tarihteki nüfusunun yaklaşık 48 kişiden oluştuğu söylenebilir. Bı sırada köy, Çıldır Eyaleti'nin Penek sancağına bağlıydı.[5]

Cakos köyü, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Çarlık Rusya'sına bırakıldı. Rus idaresince "Cahkos" (Джахкосъ) olarak kaydedilmiş olan köy Oltu sancağının Oltu kazasına bağlıydı. 1886 nüfus sayımında köydeki 2 hanede, 22'i erkek ve 22'i kadın olmak üzere 44 kişi yaşıyordu. Nüfusun tamamını Kaskanlı aşiretine bağlı Kürtler oluşturuyordu.[9] Cakos köyünün nüfusu 1896 yılında 52 kişiye, 1906 yılında ise 69 kişiye yükselmiştir.[10] Erkan-ı Harbiye-i Umumiye'nin 1914 tarihli haritasında bu yerleşim alanı "Cahkoz Harabesi" biçiminde yazılmıştır.[7] Burada o tarihte var olan bir harabe haritada işaretlenmiş olabilir.

Cakos köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Erzurum vilayetinde Oltu kazasının Kosor nahiyesine bağlıydı.[8] 1940 genel nüfus sayımında köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 118 kişiden oluşuyordu.[11] 1946 yılında Şenkaya kazası kurulunca, Kosor nahiyesi ve Cakos köyü bu kazaya bağlandı. Cakos veya Cahkoz Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Sarıyar olarak değiştirilmiştir.[12] Sarıyar köyünün nüfusu 1965 yılında 198 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 5 kişi okuma yazma biliyordu.[13]

1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Şenkaya Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[14]

Coğrafya

Mahalle, Erzurum il merkezine 155 km, Şenkaya ilçe merkezine 32 km uzaklıktadır.[15] Mahalle, Şenkaya'nın kuzeybatısında olup, D.060 numaralı Erzurum-Ardahan (Oltu-Göle) devlet yoluna, Paşalı Mahallesi üzerinden, 11,5 km.lik bir köy yoluyla bağlıdır.[16]

Nüfus

Yıllara göre mahalle nüfus verileri
2022 126[2]
2021 142[2]
2020 151[2]
2019 151[2]
2018 151[2]
2017 142[2]
2016 155[2]
2015 157[2]
2014 170[2]
2013 171[2]
2012 168[3]
2011 172[3]
2010 177[3]
2009 185[3]
2008 183[3]
2007 188[3]
2000 233[3]
1990 341[17]
1985 309[18]
1965 198[19]

Kaynakça

  1. ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024. Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Şenkaya Sarıyar Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023. 
  3. ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Sariyar, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 26 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023. 
  5. ^ a b Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 89. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
  6. ^ ""Kars" haritası - Eastern Turkey in Asia". 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023. 
  7. ^ a b ""Oltu" (Harita) - Erkan-ı Harbiye-i Umumiye, 1330". 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023. 
  8. ^ a b "Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 226". 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023. 
  9. ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 699". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023. 
  10. ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 119, ISBN 9786052100271.
  11. ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 248.
  12. ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, 1968, Ankara, s. 627". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023. 
  13. ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 262.
  14. ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022. 
  15. ^ "Sarıyar Mahallesi". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023. 
  16. ^ "Sarıyar to Paşalı". Sarıyar to Paşalı. Erişim tarihi: 30 Kasım 2023. 
  17. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  18. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  19. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 

Dış bağlantılar