Nakkaş Osman16. yüzyıl yarısı sonrası Osmanlı İmparatorluğu dönemi baş minyatürcüsü. Doğum ve ölüm tarihleri hakkındaki bilgiler zayıf olmakla birlikte onun çalışmalarının çoğu 16. yüzyılın dördüncü çeyreğinin sonlarına tarihlenir.[1][2][3]
Nakkaş Osman'ın en iyi bilinen çalışması 1560-1570 yılları arasına dayanan Firdevsi'nin Şahname'sinin Türkçeye tercümesidir.[4] Resimlerle süslediği çalışmaları içinde Zafername, Şahname-i Selim Han ve Şehinşahname sayılabilir[5][6] Ayrıca Siyer-i Nebi'yi resimlerle süsleyen sanatçılardan biridir. 1388 tarihli Muhammed'i destansı bir şekilde anlatan eser, daha sonra 1595'te resimlerle tasvir edilmiştir.[7]
Stil
Osman'ın tasvir stili "kolay anlaşılabilir, buna rağmen idrak türünden" olarak tanımlanır. Onun illüstrasyonları en küçük detaylara bile dikkat çeker ve olayları gerçekçi bir şekilde gösterir.[8] Onun çalışmaları sonraki jenerasyon olan Osmanlı İmparatorluğu saray ressamlarını kendi çalışmalarından kaynaklanan önemli işler ile etkiledi.[4]
Edebiyat
Orhan Pamuk'un Benim Adım Kırmızı adlı romanında kullanılan karakterlerden biridir. Romanda, gerçekte olduğu gibi Başnakkaş'tır. Romanın sonlarına doğru gerçek bir nakkaş gibi kendini kör eder. Ölümüyle Osmanlı nakşının bir devri kapanmış, nakış "Frenk usullerinin" tesirine iyice açık hale gelmiş ve bu da nakşın "resme" evrilmesine ve nakkaşın değer kaybetmesine yol açmıştır. Bu anlamda Nakkaş Osman, Osmanlı nakşının da sonunu temsil eder.