Nahçıvan Garnizonu (Azerice: Naxçıvan Hərbi Qarnizonu), Nahçıvan Ordusu olarak da anılır (Azerice: Naxçıvan Ordusu), eski adıyla 5. Kolordu, Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin bölgesel bir askeri oluşumudur. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti topraklarındaki tüm hizmet şubeleri ve militarize müesseselerin yapıları hep birlikte Nahçıvan Garnizonunu oluşturmaktadır.[1] Albay general Kerem Mustafayev'in komutanlığı altında yönetiliyor.[2]
Tarih
7 Eylül 1991'de Birinci Karabağ Savaşı'nın şiddetlenmesi sırasında, Yüksek Sovyet Başkanı Haydar Aliyev'in emriyle Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Devlet Savunma Komitesi (SCC) kurulmuştur. Ekim 2017'de kutlanan Bağımsızlık Günü'nde, Nahçıvan Devlet Başkanı Vasıf Talıbov ve Savunma Bakanı Zakir Hasanov'un katıldığı Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri'ne bağlı ilk askerî birliğin kuruluşunun 25. yıldönümü onuruna Nahçıvan şehrinde garnizon'un ilk askeri geçit töreni düzenlenmiştir.[3][4][5][6]
Garnizon, genellikle askeri liderliğin huzurunda, düzenli olarak kapsamlı bir eğitimden geçer.[7] 2020 Karabağ Savaşı'na uygun olarak garnizon, Mayıs 2020'de komuta-kurmay tatbikatlarına başlamıştır.[8][9] Personel, 7-11 Haziran 2019 tarihlerinde Nahçıvan'da düzenlenen Azerbaycan-Türkiye ortak taktik atış tatbikatı "Sarsılmaz Kardeşlik-2019"a katılmıştır.[10]
Kompozisyon
Binlerce personel aşağıdaki şubelerde konsolide edilmiştir:[11]
- Nahçıvan Ayrı Genel Asker Ordusu / 5. Kolordu (Azerice: Naxçıvan Əlahiddə Ümumqoşun Ordusu), garnizonun ana temelini oluşturuyor.[12]
- Ayrı Sınır Bölümü
- İç Birliklerin Ayrı Birleşik Silah Tugayı
- Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Acil Durumlar Bakanlığı
- Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Devlet Güvenlik Servisi
Nahçıvan Ayrı Genel Asker Ordusu
1992 yılı boyunca, Azerbaycan SSC'nin Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde bulunan eski Sovyet Silahlı Kuvvetleri'nin askeri birlikleri SCC'ye devredilmiştir.[13] 19 Eylül'de 705. Motorlu Tüfek Tugayı kurulmuştur. 21 Haziran 1995'te 705. Motorlu Tüfek Tugayı, üssünde bir birlik oluşturularak 705. Motorlu Tüfek Tümenine dönüştürülmüştür. 8 Aralık 1998'de 5. Nahçıvan Kolordusu kurulmuştur. Birleşik Özel Genel Ordu, 18 Aralık 2013 tarihinde İlham Aliyev tarafından Kolordu temelinde kurulmuştur.[14] Bir özel kuvvetler birimine[15] ve bir askeri havaalanına sahiptir.[16]
Ayrı Sınır Divizionu
22 Ağustos 1992'de, Güney Kafkasya Sınır Birliklerinin eski 41. Sınır Müfrezesi temelinde Azerbaycan'ın ilk sınır müfrezesi kurulmuştur. Müfreze daha önce Sovyet-İran ve Sovyet-Türkiye sınırlarını koruyordu. 2004 başlarında Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Nahçıvan Sınır Müfrezesinin "Nahçıvan" Sınır Tümeni'ne dönüştürülmesini emretmiştir.[13]
İç Birliklerin Birleşik Silah Tugayı
705. tümenin kurulmasından iki ay önce, 10 Nisan 1995'te Nahçıvan "N" İç Birlik Taburu kuruldu ve 2002'de bir alaya yükseltildi. 2014'te İç Birliklerin Nahçıvan Özel Harekât Tugayı kurulmuştur.[17]
Acil Durumlar Bakanlığı
Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Acil Durumlar Bakanlığı, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nde doğal afetlerin, insan kaynaklı kazaların ve yangınların önlenmesini sağlayan yürütme organıdır. Azerbaycan Acil Durumlar Bakanlığı'nın bir kuruluşudur.[18]
Devlet Güvenlik Hizmeti
Nahçıvan'ın özel servisleri, 1941 yılına kadar Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti İçişleri Halk Komiserliği altında faaliyet göstermiştir. Sovyetler Birliği'nde bu alanda gerçekleştirilen reformlara uygun olarak, bu komiserlik Nisan 1941'de Yüksek Sovyet Prezidyumu kararnamesiyle bölündü ve temelinde ayrı Halk Devlet Komiserlikleri kurulmuştur. 1946'da Halkın Devlet Güvenlik Komiserliği, Nahçıvan ÖSSC Devlet Güvenlik Komitesi olarak yeniden adlandırılmış ve bu statüyle 8 yıl görev yapmıştır. Daha sonra bu komite, Azerbaycan Komünist Partisi Nahçıvan Bölge Komitesi'nin himayesinde Nahçıvan ÖSSC'nin bağımsız KGB'si olacaktı. İran ve Türkiye ile sınırları olan Nahçıvan ÖSSC'nin coğrafi konumu, KGB'sini Sovyet döneminde en önemlilerinden biri haline getirmişti. Milli Güvenlik Bakanlığı, Haydar Aliyev'in başkanlığındaki Nahçıvan Yüksek Meclisi'nin 20 Eylül 1992 tarih ve 199-XII sayılı Kararı esas alınarak kurulmuştur. 14 Aralık 2015'te Milli Güvenlik Bakanlığı temelinde modern Devlet Güvenlik Hizmeti kurulmuştur.[19]
Tesisler
Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Askeri Mahkemesi, Nahçıvan Garnizonu Askeri Mahkemesi temelinde 27 Mayıs 1992'de kurulmuştur. 1 Haziran 2000 tarihinden itibaren bugünkü adıyla görev yapan bu mahkeme, Haziran 2007 tarihine kadar ilk derece mahkemesi olarak davalara bakma yetkisine sahip kurum olmuştur. 16 Haziran 2007'den itibaren Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Askeri Mahkemesi ağır suç davalarında Azerbaycan Cumhuriyeti Askeri Mahkemesi'nin görevlerini yerine getirmeye başlamıştır.[20]
Birleşik Ordu Eğitim ve Öğretim Merkezi Mayıs 2018'de açıldı. Özellikle garnizon üyelerini eğitmek için tasarlanmıştır. Yurtlar, konut kompleksi, hastane, geçit töreni alanı ve spor kampüsü bulunmaktadır. Merkezi üç katlı bina toplam 7.500 metrekarelik bir alanı kaplar.[21][22]
10 Mayıs 2021 tarihinde garnizonun Merkezi Hastanesi açılmıştır.[23]
Kaynakça