Muaviye bin Hişâm (Arapça: معاوية بن هشام) (fl. 725–737) Arap-Bizans savaşlarında öne çıkan Emevî Halifesi Hişâm bin Abdülmelik'in (h. 723-743) oğlu olan bir Arap generalidir. Oğlu Abdurrahman bin Muaviye, Kurtuba Emirliği ve Endülüs Emevî soyunun kurucusudur.

Muaviye, Halife Hişâm bin Abdülmelik ile Ümmü Hakim'in oğludur, annesi Emevî devlet adamı ve Hişâm 'ın baba tarafından büyük babası Halife I. Mervân'ın kardeşi Yahya bin el-Hakem'in kızıdır. Muaviye, Bizans Küçük Asya'ya karşı birçok istilayı yönettiği Arap-Bizans savaşlarındaki rolüyle tanınır. Önderlik ettiği ilk sefer 725 yazında Maymun ibn Mihran'ın Kıbrıs 'a yaptığı deniz saldırısıyla bağlantılı olarak gerçekleştirdiğidir. Arap kayıtlarına göre, Muaviye'nin ordusu Dorilaion'a kadar ulaştı, birçok esir aldı ve birkaç kaleyi yağmaladı.^[1][2] Muaviye'nin 726'da, muhtemelen kışın bir keşif seferi başlattığı da kaydedilmiştir, ancak bununla ilgili kesin bir şey bilinmemektedir. 727'de Abdallah el-Battal ile birlikte başka bir sefer düzenlemiştir. Battal önce Çankırı'yı ele geçirdi ve yerle bir etti, ardından birleşik kuvvetleri Ateous kalesini ele geçirdi ve İznik'e doğru ilerledi. Ancak 40 günlük bir kuşatmaya rağmen şehri ele geçiremedi.^[1][2] 728'de kardeşi Said bin Hişâm kuzeye önderlik ederken, Küçük Asya'ya güney seferini yönetti; hiçbiri özellikle başarı elde edemedi.^[3]

Müslüman kaynaklar, Harsianon kalesinin Eylül / Ekim 730'da ele geçirilmesini kendisine atfeder, ancak Bizans kaynakları bunun Muaviye'nin amcası Maslama bin Abdülmelik tarafından yapıldığını belirtir. Ertesi yıl, el-Battal tarafından yapılan ikinci bir seferde ağır bir mağlubiyet alınırken, kuvvetlerinin sınırı geçemediği bildirilir. 732'de Mu'awiya'nın seferi Afyonkarahisar'a kadar girdi.^[4] 733'te Paflagonya'ya bir sefer düzenledi. Ertesi birkaç yıl boyunca seferlere liderlik etmeye devam etti, ancak yağma arayışı için Küçük Asya'nın derinliklerine kadar uzanmasına rağmen -baskın birliklerinden birinin Ege kıyılarına yakın Sardis'e ulaştığı bildirilir- hiçbir büyük kasaba veya kale ele geçirilmemiş gibi görünmemektedir.^[2][5] Günah Çıkartıcı Theofanis'e göre 737 yazında tekrar güney seferine öncülük etti, ancak bir av sırasında atından düşerek öldü.^[2][6]

Berberi bir cariyeden olan oğlu Abdurrahman (d.731-ö.788) Emevî Hanedanı'nın devrildiği Abbâsî Devrimi sırasında Kurtuba Emirliği'ni kurduğu Endülüs'e kaçmıştır.^[7]

Özel

Genel

• Blankinship, Khalid Yahya (1994). The End of the Jihâd State: The Reign of Hishām ibn ʻAbd al-Malik and the Collapse of the Umayyads (İngilizce). Albany, New York: State University of New York Press. ISBN 978-0-7914-1827-7. 
• Ṭāhā, ʻAbd al-Wāḥid (1998). The Muslim conquest and settlement of North Africa and Spain. Routledge. ISBN 978-0-415-00474-9. 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2020. 
• Lilie, Ralph-Johannes; Ludwig, Claudia; Pratsch, Thomas; Zielke, Beate (2000). Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit: 1. Abteilung (641–867), Band 2: Georgios (# 2183) – Leon (# 4270) (Almanca). Berlin ve Boston: De Gruyter. ISBN 978-3-11-016672-9.