Morten Meldal

Morten Meldal
DoğumMorten Peter Meldal
16 Ocak 1954 (70 yaşında)
Danimarka
EğitimDanimarka Teknik Üniversitesi (BS, MS, PhD)
ÖdüllerNobel Kimya Ödülü (2022)
Kariyeri
DalıOrganik kimya
Çalıştığı kurumlar
Doktora
danışmanı		Klaus Bock

Morten Peter Meldal (d. 16 Ocak 1954) Danimarkalı bir kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi bilim insanı. Kopenhag, Danimarka'daki Kopenhag Üniversitesi'nde kimya profesörüdür.[1] En çok Valery V. Fokin ve K. Barry Sharpless ile aynı anda ancak onlardan bağımsız olarak çalıştığı CuAAC-click reaksiyonunu[2][3] geliştirmesiyle tanınmaktadır.[4]

Biyografi

Meldal, Danimarka Teknik Üniversitesi'nden kimya mühendisliği alanında lisans ve doktora dereceleri aldı. Doktora çalışmasını Klaus Bock gözetiminde yapmış ve karbonhidratların sentetik kimyasına odaklanmıştır.[5] 1983'ten 1988'e kadar önce Danimarka Teknik Üniversitesi'nde, ardından Cambridge Üniversitesi'ndeki MRC Moleküler Biyoloji Laboratuvarı'nda[6] ve ardından Kopenhag Üniversitesi'nde organik kimya alanında doktora sonrası araştırmacı olarak çalıştı.[7] 1996 yılında Danimarka Teknik Üniversitesi'ne yardımcı doçent olarak atandı. 1998'den beri Carlsberg Laboratuvarı Kimya Bölümünde sentez grubunu yönetmektedir.[8]

Meldal, kariyerinin başlangıcında peptit sentezi için çeşitli teknolojik teknikler ve araçlar geliştirdi. Peptit ve organik sentez araçlarında ve ayrıca büyük bölünmüş karışım kitaplıklarını birleştirmek için kullanılan çok sütunlu sentezi geliştirdi. İlk olarak peptit ve protein konjugasyonlarında, polimerlerde ve malzeme bilimlerinde kullanılan asetilenlerin ve azitlerin siklokatılımını sundu. Meldal'ın grubu daha sonra bu reaksiyonun fonksiyonel grup kimyalarının çoğuna ortogonal olduğunu gösterdi.[9]

Yakın zamanda Meldal bir optik kodlama tekniği[10] geliştirdi ve organik kimya ile peptid kimyasının katı destek üzerinde birleştirilmesine odaklandı. N-asil iminyum iyonlarının üretimi için, bu bileşiklerin kombinatoryal kitaplıklarının üretildiği ve hücre bazlı taramada G proteini-bağlı reseptörlere karşı aktiviteye sahip maddeler için tarandığı bir dizi yeni yöntem geliştirmiştir.[11]

2019'da Meldal, beta cisimleri, yani antikorların peptit taklitleri konseptine dayanan Betamab Therapeutics ApS şirketini kurdu.[12] Şirket 2021'de kapandı.[13]

Onurlar ve ödüller

Meldal, Carolyn R. Bertozzi ve Karl Barry Sharpless ile birlikte "click kimyası ve biyoortogonal kimyanın gelişimi için" 2022 Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldü. [14]

Kaynakça

  1. ^ "Morten Meldal is the new professor in nanochemistry". Nano- Science Center. 7 Şubat 2011. 16 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2014. 
  2. ^ Tornøe, C.W. and Meldal, M., Peptidotriazoles: Copper(I)-catalyzed 1,3-dipolar cycloadditions on solid-phase. In: Lebl, M., Houghten, R.A. (Eds.), American Peptide Society and Kluwer Academic Publishers, San Diego, 2001, pp. 263–4.
  3. ^ "five". Optimization of Solid-Phase Combinatorial Synthesis. 1. United States: CRC Press. 4 Aralık 2001. s. 408. ISBN 978-0-8247-0654-8. 5 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2014.  and Meldal, M., Peptidotriazoles on solid-phase.
  4. ^ Rostovtsev (2002). "A Stepwise Huisgen Cycloaddition Process: Copper(I)-Catalyzed Regioselective "Ligation" of Azides and Terminal Alkynes". Angewandte Chemie International Edition. 41 (14): 2596-2599. doi:10.1002/1521-3773(20020715)41:14<2596::aid-anie2596>3.0.co;2-4. PMID 12203546. 
  5. ^ "2022 Nobel Prize in Chemistry awarded to Morten Meldal". The European Peptide Society. 8 Ekim 2022. 12 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2022. 
  6. ^ "LMB Alumni". MRC Laboratory of Molecular Biology. 1 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2014. 
  7. ^ "Morten Peter Meldal". 12 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2022. 
  8. ^ Rademann (29 Mayıs 1999). "SPOCC: A Resin for Solid-Phase Organic Chemistry and Enzymatic Reactions on Solid Phase". Journal of the American Chemical Society. 23 (121): 5459-5466. doi:10.1021/ja984355i. 
  9. ^ Steinhagen (2011). "Simultaneous 'One Pot' Expressed Protein Ligation and CuI-Catalyzed Azide/Alkyne Cycloaddition for Protein Immobilization". ChemBioChem. 12 (16): 2426-2430. doi:10.1002/cbic.201100434. PMID 21901810. 
  10. ^ Hu (2018). "Sustainable Flow Synthesis of Encoded Beads for Combinatorial Chemistry and Chemical Biology". ACS Comb. Sci. 20 (8): 492-498. doi:10.1021/acscombsci.8b00052. PMID 29969235. 
  11. ^ Diness (2006). "Solid-Phase Synthesis of Tetrahydro-β-carbolines and Tetrahydroisoquinolines by Stereoselective Intramolecular N-Carbamyliminium Pictet–Spengler Reactions". Chemistry – A European Journal. 12 (31): 8056-8066. doi:10.1002/chem.200600138. PMID 16881029. 
  12. ^ Hu (2019). "Computational Evolution of Threonine-Rich β-Hairpin Peptides Mimicking Specificity and Affinity of Antibodies". ACS Central Science. 5 (2): 259-269. doi:10.1021/acscentsci.8b00614. PMC 6396188 $2. PMID 30834314. 
  13. ^ "Betamab ApS". Paqle. 10 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2021. 
  14. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; nobelprize isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

Dış bağlantılar