Mehmet Kerim Okanşar (d. 20 Ekim 1961, İstanbul), Türk-Belçikalı piyanist, besteci, orkestra şefi, yazar ve eğitmen.
Uluslararası kariyerini Türkiye'de sürdürmekte olan bir konser piyanisti ve bestecidir. Yayınlanmış ve seslendirilmiş
orkestra, koro, oda müziği ve piyano eserleri bulunur.
Okonşar, Ankara Devlet Konservatuarı'nda müzik eğitimine başladıktan sonra Brüksel Krallık Konservatuarı'ndan mezun oldu. Piyano öğrenimini Avrupa Yüksek Müzik Eğitim Merkezi'nde tamamladı, aynı kurumda kompozisyon ve orkestrasyon alanlarında da ihtisas yaptı. Pek çok uluslararası yarışmaya katılarak ödüller kazandı. 1992 yılında Türkiye'de "Devlet Solistliği" unvanı ile onurlandırıldı.
Türkiye'ye döndükten sonra klasik batı müziği elektronik müziği birleştirerek çalışmalar üreten sanatçı, kendisinin kurduğu LMO-Records adlı plak firmasını yönetmektedir.[1][2]
Biyografi
1961 yılında İstanbul'da doğdu. İlköğrenimini Paris'te tamamladı. Piyanoya Nimet Karatekin'den özel ders alarak başladı. Ankara Devlet Konservatuvarı'na piyano ve kompozisyon öğrencisi olarak kabul edildi. Piyanoda Nimet Karatekin'in, kompozisyonda Necil Kazım Akses'in öğrencisi oldu. Ankara Devlet Konservatuvarı kitaplığının, o dönemlerde, sahip olduğu son derece zengin kaynaklarıyla ve Ankara Fransız Kültür Derneği'nin gene o dönemlerdeki zengin médiathėque'i yardımıyla, Boulez, Varėse, Messiaen ve Pierre Schaeffer gibi bestecilerin yapıtlarıyla tanıştı.
Ankara Devlet Konservatuvarında bir buçuk yıl kadar eğitim gördükten sonra, diplomat olan babasının tayini dolayısıyla Brüksel'e yerleşti ve eğitimine Brüksel Kraliyet Konservatuvarı'nda devam etti. Franz Liszt'ten gelen bir ekolün takipçisi olan fr:Jean-Claude Vanden Eynden'in öğrencisi oldu. Liszt, Weimar'da eğitim verdiği son yıllarında, Marie Jaell'e ders vermişti. Bayan Jaell piyano tekniğinin bilimsel ve fizyolojik temelleri üzerine düşünmekteydi ve olan ve bu konuyu derinleştirmek için Weimar'a gelmişti. Burada Liszt'ten öğrendiklerini, 1930'lu yıllarda, Paris'te, genç bir İspanyol konser piyanisti olan ve tekniğini yeni ve daha güçlü temeller üzerine oturmak isteyen Eduardo del Pueyo'ya aktardı del Pueyo ise, 1960'lı yıllarda Vanden Eynden'in eğitmeni oldu. Bu nedenle Okonşar'ın piyano tekniği kökünde doğrudan Franz Liszt'e dayanır.
Babasının Brüksel'deki görevinden alınması üzerine 1977'de Türkiye'ye dönen Mehmet Okonşar, babasının görevine iade edilmesi üzerine Brüksel'e giderek Vanden Eynden ile eğitimine yeniden başladı. 1980'de Brüksel Konservatuvarının "Premier Prix" (lisans dengi) diplomasını aldı. Babasının ölümünden sonra eğitimine aynı kurumda devlet bursu ile devam etti. Jean-Claude Vanden Eynden'in solist piyanist yetiştirme amacı ile kurduğu "Avrupa Yüksek Müzik Eğitim Merkezi"ne seçilen dört yetenekten birisi oldu. 1986'da Yüksek Piyano Diploması'nı birincilik unvanıyla elde etti. Bu yarışma-sınav'da Arnold Schoenberg'in op.42 Piyano Konçertosu'nu seslendirdi.
Piyano virtüözü Alexis Weissenberg, Okonşar'ın bir kaydını dinledikten sonra kendisini birlikte çalışmak için İsviçre'ye davet etti.[3] Okanşar aynı yıl, besteci Madame Jacqueline Fontyn'in öğrencisi olarak kompozisyon ve orkestrasyon sınıflarına kabul edildi. Bu sırada Messiaen'in öğrencilerinden, Paris Konservatuvarı'ndan Claude Ballif ile çalışma olanağı buldu. 1989'da bu branşlardan mezun oldu.
Bu arada 1983 yılında Lale Okonşar ile evlenerek Brüksel'e yerleştiler.[4]
Pek çok uluslararası piyano yarışmasına katılarak Avrupa ve Amerika'da dereceler alan sanatçı, 1992 yılında Belçika tabiyetini, "çifte Vatandaşlık" statüsüyle aldı. Aynı yıl, Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in kendisine sunduğu "Devlet Solist"liği unvanı dolayısıyla, eşi ressam Lale Okonşar ile birlikte Türkiye'ye yerleşti.
Sanatçı, İstanbul ve Ankara'da yaşamını sürdürmekte; konserler, besteler ve yayınlarla meşgul olmaktadır. Kendi CD firması (LMO-Records) ve yayınevini (Inventor-Musicæ) yönetmektedir.
Kariyer
Mehmet Okonşar
Mehmet Okonşar'ın solistlik kariyeri, 1982 yılında Anvers'te düzenlenen Uluslararası Genç Virtüozlar Yarışmasında aldığı birincilik ile başladı.
Bu yarışmanın sonunda Sergey Rahmaninov'un Üçüncü Piyano Konçertosunu seslendiren sanatçı; uluslararası yarışmalara katılmaya devam etti. 1989'da Paris'te "J.S. Bach" yarışmasında ikincilik; 1990'da Roma'da Chopin Derneğinin düzenlediği "Uluslararası Etruria Ödülü" yarışmasında birincilik ve
altın plaket; ve 1991'de A.B.D.'nin Utah Eyaletinde, bin yüz piyanistin katıldığı "Gina Bachuer" yarışmasında altıncılık
kazandı. Piyano yarışmalarının yanı sıra, Belçika'da Enghien şehrinde, Uluslararası Çağdaş Sanatlar Akademisinin düzenlediği "Büyük Enghien Ödülü" yarışmasında, akustik ve elektro-akustik kompozisyon dallarında Birincilik ve Altın Madalya kazandı.
Okanşar, Joseph Silverstein, Charles Dutoit, Christof Escher gibi şeflerin yönetiminde Utah Senfoni, Anvers Filarmoni, Brüksel Opera Orkestrası ile konserler verdi. Konser verdiği şehirler arasında Londra ("Royal Opera House"), Paris ("Salle Gaveau"), New York, San Francisco, Tokyo, Brüksel, Anvers, Amsterdam ("Concertgebouw"), Rotterdam, Roma, Atina, Calgary, Salt LakeCity, Ljubljana bulunur.[5] Tokyo'da P.T.N.A. ("Piano Teachers National Association") yarışmasında jürilik yapan Okonşar, Hamamatsu'daki Yamaha Merkez fabrikalarında "Müzik ve Teknoloji" konusunda bir konferans verdi.
Müzik teknolojisi alanında çalışmalar yapan sanatçı, Türkiye'de TRT 2 televizyon kanalında, "Müzik Teknolojisi" adında 13 bölümlük bir eğitici dizi hazırlayıp sundu. Müzik ile ilgili Türkçe yazıları Andante müzik Dergisi ve Türk Zeka Vakfı'nın "Oyun" dergilerinde yayınlandı. Konuşmacı olarak çeşitli kurum ve Üniversitelerde teknoloji ve müzik alanlarında sunumlar vermiştir.
Sanatçı 2000 yılında, Merkezi Cambridge'de bulunan, "Who is Who in Music"in yayıncıları olan International Biographical Centre'in hazırladığı, "2000 Outstanding Musicians of the 20th Century" kitabına girmeye değer bulunmuştur.
Solo olarak, kendi firması "LMO-Records"daki yayınları
J.S.BACH: Goldberg Variations (piyano)
J.S.BACH: The Well-Tempered Keyboard (piyano) (komple 48 prelüd ve füg, 3 CD)
J.S.BACH: The Art of Fugue (Kilise Orgu ve Klavsen)
J.S.BACH: The Musical Offering (elektronik çalgılar)
"Shadowy Arcade" Özgür stilde solo piyano doğaçlamalar
Diğer firmalardaki yayınları
"Live at Salt Lake City": Resital, canlı kayıt (1991)
"TANGO, Best tangos by A. Piazzolla": Piazzolla'nın en ünlü tangolarının solopiyano özgün uyarlamaları
"Mehmet Okonşar Plays Gershwin" Gershwin'in tüm piyano yapıtları ve "Mavi Rapsodi"nin özgün solo piyano uyarlaması
Kısmen yer aldığı yayınlar
"TRT Gençlik Korosu 20. Yıldönümü": TRT tarafından sipariş edilen "İki Deniz Görüntüsü" özgür yapıt, a capella koro için.
"TRT Oda Orkestrası Güz Konseri": J.S. Bach'ın piyano konçertoşarı Fa minör ve Sol minör.
"Özgür Müzik" (Free Music 30 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) ilkesine bağlı olan sanatçı hak sahibi olduğu yayınları (CD ve beste notalarını) sanal ortamda, Genel Kamu Lisansı altında yayınlamaktadır.
Pierre Boulez'in "Üçüncü Piyano Sonatı 15 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."nın bir nüshası, Ankara Devlet Konservatuvarı kütüphanede bulunmaktaydı. Bu yapıt öğrenci Okonşar'ı en çok etkileyen unsurlardan bir tanesi oldu. Ankara'da bulunan Fransız Kültür Merkezi'nin o zamanlarda sahip olduğu kapsamlı Médiathèque ile son derece zengin müzik dinleme fırsatlarını Okonşar'a sağladı.
Okonşar'ın eserleri, başından itibaren, korkusuzca alışılmadık biçimleri keşfetmeye ve az denenmiş topluluklar kullanma yönünde oluştu. Seksenli yıllarda atonal Jazz ve benzeri çağdaş akımlardan etkilenen Okonşar, Cecil Taylor 9 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ve Bill Evans 30 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'ın çalışmalarıyla tanıştı. Bu etkileşim, Okonşar'ın müziğinde süregelen genişletilmiş serialism 18 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ilkelerini yumuşatmış ve esnetmiştir. Diziselcilik (serialism) dışındaki diğer bir önemli etki ise K. Penderecki 26 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., I. Xenakis ve G. Ligeti 5 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. tarafından gelmiştir.
Altmışlı yıllarda Ligeti, Stockhausen, Xenakis, Pousseur ve diğerleri tarafından yapılan elektronik müzik denemeleri orkestrasyon için tamamen yeni ve modern bir yaklaşım oluşturdu. Bunlardan etkilenen Okonşar, geleneksel orkestra ses kaynaklarını ses "envelopes 20 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."ları, "formants 13 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."lar ve ses "filtreleri 19 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." açılarından ele almaya başlanmıştır.
Mehmet Okonşar'ın müziği son derece yapısalcıdır (structuralist 31 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) ve analitik yaklaşımı davet eder. Besteciye göre, bir müzikal kompozisyon için olmazsa olmaz kural, derin bir "organik" yapısallıktır. Bu amaçla Okonşar bilgisayar algoritmik ve sembolik programlama dilleri (özellikle LISP ve "Common Music 19 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.") kullanmaktadır.
Okonşar'ın müziğindeki bu zengin ve yapısal iç çekirdek, son derece ayrıntılı, hassas, girift ve rafine bir müzikal yazı ile notaya dökülmektedir.
Yazar
Okonşar, Türkçe Fransızca ve İngilizce yazmaktadır.
"Jewish Music 12 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., A Concise Study": Yahudi müziği, tarihçesi, akımlar, önemli besteciler ve günümüzdeki görüntüsü;
"Bestecilerin Çalışma Yöntemleri": çağdaş bilimsel bakış açısıyla bestecilerin yaratı süreçlerinin incelenmesi;
"Müzikte Sembolizm": Batı müziğindeki sayısal semboller, bunların ortaya çıkışı ve bu sürece yön veren Hristiyan manastırları;
"Nedir bu Melodi?": müzikte "melodi" kavramının incelenmesi, bu amaçla Okonşar tarafından yaratılan küçük bir bilgisayar programı aracılığıyla yapılan grafiksel incelemelerin melodi algılayışımızdaki yansımaları ve bu algılamanın güncel müzik stillerindeki evrimi;
"Ne İlgisi Var?": Batı müziğinin evriminin bilimsel evrim sürecinde incelenmesi. Önemli bilimsel buluşlar ile müzikteki önemli stil farklılaşmalarının koşutluluğunun araştırılması;
"GünümüzdeMüziği Düşünmek": Pierre Boulez'in aynı adlı kitabından yola çıkarak, günümüz Türkiye'sinde ve dünyadaki akım ve yönelimlerin eleştirel analizi;
Andante Dergisi YazılarıMefisto ile Söyleşiler adı altında ve soru-yanıt şeklinde, klasik batı müziğinin Türkiye'ye ithal edilişinden yola çıkarak, günümüzde içinde bulunduğu duruma ve bunun olası nedenlerine kadar yapılan "söyleşiler" dizisi yazıları. Bunlarda "Mefisto", Okonşar'ın pek çok yerde vurgulayarak eleştirdiği popülist yaklaşımı simgelemektedir.
Mehmet Okonsar
Okonşar, Moskova Kızıl Meydan
Ödülleri
1989 Anvers Genç Virtüözler Yarışması'nda ikincilik
1990 Roma'da Chopin Derneği'nin düzenlediği "Uluslararası Etruria Ödülü"nde birincilik ve altın madalya
1991 Amerika'da "Uluslararası Gina Bachauer Yarışmasında altıncılık
1991 Belçika'da Uluslararası Çağdaş Sanatlar Akademisi'nin düzenlediği "Büyük Enghien Yarışması"nın kompozisyon dalında birincilik ve altın madalya
^Nahmias Haleva, Lolita. "İbrani Rapsodileri"(PDF). Şalom Dergi, Aralık 2014. 28 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi(PDF). Erişim tarihi: 11 Şubat 2021.
^"Lale Okonşar". www.laleokonsar.com. 2 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2023.
