Labetalol; yüksek tansiyon tedavisinde ve uzun süreli anjina tedavisinde kullanılan bir ilaçtır.[1][2] Hipertansiyon kavramına esansiyel hipertansiyon, hipertansif acil durumlar ve gebelik hipertansiyonu dahildir.[2] Esansiyel hipertansiyonda genellikle diğer antihipertansiflerden daha az tercih edilir.[1] Ağız yoluyla veya damar içine enjeksiyon yoluyla verilebilir.[1]
Yaygın yan etkiler arasında ayağa kalkmakla kan basıncı düşmesi, baş dönmesi, yorgunluk hissi ve mide bulantısı bulunur.[1] Ciddi yan etkileri arasında düşük tansiyon, karaciğer sorunları, kalp yetmezliği ve bronkospazm sayılabilir.[1] Gebeliğin son döneminde kullanımı güvenli görünmektedir. Emzirme döneminde sorun yaratması beklenmemektedir.[2][3] β-reseptörlerinin ve α-reseptörlerinin aktivasyonunu bloke ederek etki gösterir.[1]
Labetalol 1966'da patentlendi ve 1977'de tıbbi kullanıma girdi.[4] Jenerik ilaçları mevcuttur.[2] 2017 yılında, iki milyondan fazla reçete ile Amerika Birleşik Devletleri'nde en sık reçete edilen 211. ilaç oldu.[5][6]
Tıbbi kullanımlar
Labetalol genelde hipertansif acil durumların tedavisinde etkilidir. Postoperatif hipertansiyon, feokromositoma ile ilişkili hipertansiyon ve rebound hipertansiyon tedaisinde ve beta bloker tedavisinin kesilmesi durumlarında kullanılır.[7]
Preeklampsi'de gözlenen gebeliğe bağlı hipertansiyon tedavisinde de kullanılır.[8]
Şiddetli hipertansiyon tedavisinde de alternatif olarak kullanılmaktadır.[7]
Özel popülasyonlar
Hamilelik: Laboratuvar hayvanlarında yapılan çalışmalar bebeğe herhangi bir zarar vermemiştir. Bununla birlikte, hamile kadınlarda kontrollü bir çalışma yapılmamıştır.[9]
Bakım: Anne sütünün az miktarda labetalol içerdiği gösterilmiştir (%0,004 orijinal dozda). Emziren anneler için labetalol kullanımında dikkatli olunmalıdır.[9]
Pediyatrik: Bu popülasyonda hiçbir çalışma güvenlik veya fayda verisi sağlamamıştır.[9]
Geriatrik: Yaşlıların labetalol alırken baş dönmesi yaşama olasılığı daha yüksektir. Labetalol yaşlılarda dikkatle verilmeli ve bu yan etki konusunda bilgilendirilmelidir.[9]
Yan etkiler
Yaygın
Ayaktayken kan basıncı düşmesi intravenöz formülasyonda daha şiddetlidir ve daha yaygındır (%58'e karşı %1 [9] ). Bu durum daha yüksek dozlarda oral formülasyon kullanılamamasının nedenidir.[10]
Seyrek
Kontrendikasyonlar
Tedavi veya kompanse olmayan kalp yetmezliği, Kor pulmonale, Kardiyojenik şok, Hipotansiyon, İkinci derece ve üçüncü derece AV Blok, Bradikardi (< 45-50 atım/dakika) öncelikli kontrendikasyonlarıdır.[12]
Farmakoloji
Labetalol, alfa ve beta reseptörleri bloke edici özelliklere sahip olup tansiyonun hızla düşürülmesi için çok uygundur. İntravenöz yolla verilmesi, salt beta reseptörleri bloke edici etkinin aksine, periferik vasküler direncin ve dolayısıyla da tansiyonun akut olarak düşürülmesine neden olur (alfa reseptör blokajı). Eşzamanlı beta reseptör blokajı ile refleks taşikardi büyük ölçüde baskılanır. Organlara normal kan akışı devam eder ve kardiyovasküler fonksiyonların adaptasyon gücü değişmez.[12]
Farmakokinetik
İntravenöz uygulamadan yaklaşık 5 dakika sonra maksimum etkiye ulaşılır. Ortalama etki süresi 6 saattir.
Atılım %55-60 oranında (aktif olarak uygulanan dozun maksimum %5'i) renal yolla, kalanı ise safra yoluyla aracılığıyla gerçekleşir. Plazma eliminasyon yarı-ömrü yaklaşık 4 saattir.[12]
Etki mekanizması
Tarihçe
Labetalol, hem alfa hem de beta adrenerjik reseptör bloke etme özelliklerini gösteren ilk ilaçtı. Sadece tek reseptör alt tiplerini bloke etme durumu kan basıncının düşmesini önleyebildiğinden hem alfa hem de beta reseptörlerinin zayıf bloke edilmesinin kan basıncını düşürmek için birlikte daha iyi çalışabileceği varsayılmıştır.[13][14]
Dış bağlantılar
- "Labetalol". Drug Information Portal. U.S. National Library of Medicine. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2020.
- "Labetalol hydrochloride". Drug Information Portal. U.S. National Library of Medicine. 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Kaynakça