Kırım Halk Cumhuriyeti

Qırım Halq Cumhuriyeti
Kırım Halk Cumhuriyeti
1917-1918
bayrağı
Bayrak
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
BaşkentBahçesaray
Yaygın dil(ler)Kırım Tatarcası
HükûmetParlamenter Cumhuriyet
Cumhurbaşkanı 
• 1917-1918
Numan Çelebicihan
Tarihçe 
• Kuruluşu
1917
• Dağılışı
1918
Yüzölçümü
• Toplam
26860 km2
Nüfus
• Sayılan
749.800
Öncüller		 Ardıllar
Rusya İmparatorluğu
Taurida Sosyalist Sovyet Cumhuriyeti

Kırım Halk Cumhuriyeti (Kırım Tatarca: Qırım Halq Cumhuriyeti, Ukraynaca: Кримська Народна Республіка), 26 Aralık 1917 tarihinde Kırım Tatar Millî Kurultayı'nın ilan ettiği cumhuriyettir. 23 Şubat 1918 tarihine kadar, günümüzde Ukrayna sınırları içerisinde kalan Kırım Yarımadası'nda varlığını sürdürmüştür. Başkenti Bahçesaray'dır. Kırım Halk Cumhuriyeti, Rus İmparatorluğu'nun yıkılışına yol açan 1917 Rusya Devrimi (Ekim Devrimi)'nden sonra çoğu kez görülen devlet kurma girişimlerinden biridir.

Kuruluş

Kırım Halk Cumhuriyeti kurulmadan önce Kırım, Rus İmparatorluğu içindeki Tavrida Guberniyası'nın bir parçasıdır.

7 Nisan 1917 tarihinde Akmescit'te Bütün Kırım Müslümanları Kongresi toplanmıştır. Bu toplantıya Kırım'ın çeşitli il ve köylerinden 1500 fazla kişi katıldı. Toplantıda en aktif olanlar Vatan Cemiyeti'nden Seyitcelil Hattat, Ablakim İlmiy, Asan Sabri Ayvazov gibi milliyetçilerdir. Toplantıda Kırım Müslümanları Merkezi İcra Komitesi belirlenmiştir. Numan Çelebicihan komitenin başkanı ve Kırım Müftüsü seçilmiş, Cafer Seydamet ise o Rusya Hükûmetinin ellerinde olan Vakıf Komisyonu'nın başkanı seçilmiştir. İkisi de o zaman Kırım'da değil, savaştaydılar.

Bu vakitlerde bütün Kırımlıların aklından geçen "Kırım Kırımlılarındır!" fikri aydınlar tarafından söylenmeye başlanmıştır.

Ekim 1917'de İcra Komitesi'nin bir toplantısında Numan Çelebicihan Kırım'ın geleceğinin belirlenmesi Kurultay (Qurultay)'ın toplanmasının mümkün olacağını söylemiş ve bu fikir kabul edilip Kurultay'ın toplanması kararı alınmıştır.[1]

Kurultay'a 76 milletvekili katılmıştır. Bu milletvekillerinden 24'ü Yalta'dan, 19'u Akmescit'ten, 16'sı Kefe'den, 11'i Kezlev'den ve 6'sı Orkapı'dan gelmiştir. Milletvekillerinin aralarında dört kadın: Şefika Gasprinskaya, Anife Bоdaninskaya, İlhan Tohtar, Hatice Avcı da vardır.[2]

Kırım Halk Cumhuriyeti, her ne kadar Kırım Tatarları'nın oluşturduğu Qurultay'ın girişimleriyle kurulmuş olsa da yarımadada yaşayan tüm etnik kimliklerin eşitliğine dayanmaktaydı. O dönemde nüfusun çoğunluğu Ruslardan oluşmaktaydı (%42). Rusların haricinde yarımadada Ukraynalılar (%11), Ermeniler ve Yunanlar da yaşamaktaydı.

Devlet sembolleri

Kırım Hanlarının Tarık Damgalı mavi bayrağı cumhuriyet bayrağı oldu. Numan Çelebicihan'ın "Ant Etkenmen" şiiri milli marş olarak kabul edildi.

Ordu

Cumhuriyetin Ordusu'nu, Rus İmparatorluğu Ordusu'nun içinde görev yapan Kırım Süvari Alayı ve Kırım Tatar piyade askerleri teşkil etti.

Hükûmet

28 Aralık'ta Kurultay, Cumhuriyet Hükûmetini ilan etti. Kurultayda Hükûmet Reisi ve Adalet Bakanı - Numan Çelebicihan, Hariciye ve Savunma İşleri Bakanı - Cafer Seydahmet Kırımer, Maarif İşleri Bakanı – Ahmet Özenbaşlı, Maliye ve Vakıf İşleri Bakanı – Seyitcelil Hattat, Diyanet İşleri Bakanı – Ahmet Şükrü seçildiler.

Yıkılış

Ukrayna, Kurultay toplantısına hayırlama mektubunu yollamıştır. Rusya'nın Bolşevik Hükûmeti ise Kırım Tatar Kurultayı'nı ve Hükûmeti'ni tanımamıştır.

Rusya'da ise İmparatorluk devrilip komünist rejim başlamıştır. Arbiy İhtilal Komitesi, Karadeniz Filosu'nun gemilerini Akyar'dan Kezlev, Yalta, Kefe, Kerç ve diğer şehirlerine yollayıp Cumhuriyet askerleriyle savaşmaya başladı.

16 Ocak'tan Şubat'ın başına kadar Akyar ve Bahçesaray yakınlarında savaş sürdü. Süyren köyünün yakınlarında 40 bin kişilik Bolşevik ordusu ile savaşa giren 3 bin kişilik Kırım Ordusu yenilgiye uğradı. Bunun ardından, Kırım'ı istila eden Bolşevikler, devletin yıkıldığını ilân ettiler. Kırım Halk Cumhuriyeti Hükûmeti'nin başkanı Numan Çelebicihan, Akyar'da 23 Şubat 1918 tarihinde idam edildi. Böylece tarihteki ilk Kırım Tatar Cumhuriyeti sona ermiş oldu.

Kaynakça

  1. ^ Garchev, Petr. "KURULTAY AND CENTRAL COUNCIL". Center of Information and Documentation of Crimean Tatars. 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2008. 
  2. ^ Magocsi, Paul Robert (2007). Ukraine: An Illustrated History. Seattle: University of Washington Press. s. 238. ISBN 0-295-98723-5. 

Read other articles:

France 3 Limousin Poitou-Charentes

France 3 Limousin Poitou-CharentesDiluncurkan1965PemilikFrance TélévisionsSloganDe près, on se comprend mieuxNegara FranceKantor pusatLimogesSitus weblimousin-poitou-charentes.france3.fr France 3 Limousin Poitou-Charentes merupakan satu dari 13 stasiun regional France 3, mengudara di region Limousin dan Poitou-Charentes dari kantor pusatnya di Limoges. Menyiarkan berita regional, program dan olahraga. Pendapatan France 3 Limousin Poitou-Charentes memiliki pendapatan tahunan €25.53 j...

 

Tiridates III dari Armenia

Tiridates III yang AgungRaja ArmeniaBerkuasa287 – circa 330PendahuluKhosrov II dari ArmeniaPenerusKhosrov IIIPemakamanTordan, ArmeniaWangsaArshakuniAyahKhosrov II dari Armenia St. TiridatesՍբ. Տրդատ Մեծ թագավորDihormati diGereja Apostolik ArmeniaPelindungArmenia Tiridates III (atau Trdat III; Armenia: Տրդատ Գ; 250-an – circa 330) adalah raja Armenia (285-339), dan juga dikenal sebagai Tiridates yang Agung Տրդատ Մեծ. Pada tahun 301, Tiridates menyatakan Kekri...

 

Mer de Weddell

Pour les articles homonymes, voir Weddell. Cet article est une ébauche concernant l’Antarctique. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Mer de Weddell Géographie humaine Pays côtiers Antarctique Géographie physique Type Mer bordière Localisation Océan Atlantique Coordonnées 72° sud, 41° ouest Superficie 2 800 000 km2 Géolocalisation sur la carte : océan Austral...

George Washington in the American Revolution

Overview of George Washington's position in the American Revolution George Washington in the American RevolutionCurrier and Ives depiction of Washington accepting his Continental Army commission from the Second Continental CongressBorn(1732-02-22)February 22, 1732DiedDecember 14, 1799(1799-12-14) (aged 67)Service/branchContinental ArmyYears of service1775–1783RankGeneral & Commander in chiefCommands heldMain ArmyBattles/warsBoston campaign Siege of Boston Fortification of Dorc...

 

Transit Venus

Transit of Venus beralih ke halaman ini. Untuk kegunaan lain, lihat Transit of Venus (disambiguasi). 171 ångströms (17.1 nm)Spektrum tampak kontinu.Foto ultraviolet dan spektrum kontinu pada transit Venus 2012, diambil dari Solar Dynamics Observatory milik NASA. Transit Venus melintasi Matahari terjadi ketika planet Venus melintas di antara Matahari dan Bumi (atau planet lain), membuatnya terlihat di atas keping surya. Dalam sebuah transit, Venus dapat terlihat dari Bumi sebagai titik hitam...

 

IEEE 802.11bn

Wireless networking standard in development Not to be confused with IEEE 802.11b. Wi-Fi generationsvte Generation IEEEstandard Adopted Maximumlink rate(Mbit/s) Radiofrequency(GHz) Wi-Fi 8 802.11bn 2028 100,000[1] 2.4, 5, 6, 7,42.5, 71[2] Wi-Fi 7 802.11be 2024 1376–46,120 2.4, 5, 6[3] Wi-Fi 6E 802.11ax 2020 574–9608[4] 6[a] Wi-Fi 6 2019 2.4, 5 Wi-Fi 5 802.11ac 2014 433–6933 5[b] Wi-Fi 4 802.11n 2008 72–600 2.4, 5 (Wi-Fi 3)* 802.11g 2...

A' Katīgoria 2000-2001

Voce principale: A' Katīgoria (calcio). A' Katīgoria 2000-2001 Competizione A' Katīgoria Sport Calcio Edizione 62ª Organizzatore CFA Date dal 16 settembre 2000al 6 maggio 2001 Luogo  Cipro Partecipanti 14 Risultati Vincitore  Omonia(18º titolo) Retrocessioni  Nea Salamis Digenīs Morphou Arīs Limassol Statistiche Miglior marcatore Rainer Rauffmann (30 gol) Incontri disputati 182 Gol segnati 646 (3,55 per incontro) Cronologia della competizione...

 

Outer Manchuria

Historical region in Northeast Asia Historical region of RussiaOuter Manchuria Приаму́рье (Russian)外满洲 (Chinese)Russian ManchuriaHistorical region of RussiaOuter Manchuria, north and east of the China-Russia border, shown in light red.Country Russia (since 1860)[1]Federal subjects Jewish Autonomous Oblast Khabarovsk Krai Primorsky Krai Amur Oblast Zabaykalsky KraiNamed forManchuriaArea[2] • Total910,000 k...

 

Strada statale 344 di Porto Ceresio

Strada statale 344di Porto CeresioLocalizzazioneStato Italia Regioni Lombardia DatiClassificazioneStrada statale InizioVarese FineConfine di Stato con la Svizzera a Porto Ceresio Lunghezza12,862[1] km Provvedimento di istituzioneD.M. 1/02/1962 - G.U. 97 del 13/04/1962[2] GestoreANAS Percorso Manuale La strada statale 344 di Porto Ceresio (SS 344) è una strada statale italiana, che funge da collegamento tra Varese e la Svizzera. Indice 1 Percorso 2 Strada statale 344...

Mary Surratt

American boarding house owner convicted as a conspirator to murder (1823–1865) For the American historian, see M. E. Sarotte. Mary SurrattSurratt, c. 1860-65BornMary Elizabeth Jenkins1820 or May 1823Waterloo, Maryland, U.S.Died(1865-07-07)July 7, 1865 (aged 42 or 45)Arsenal Penitentiary, Fort McNair, Washington, D.C., U.S.Cause of deathExecution by hangingResting placeMount Olivet CemeteryNationalityAmericanOccupation(s)Boarding house and tavern ownerKnown forBeing convicted...

 

Asif Ali Zardari

Asif Ali Zardari آصف علی زرداری Asif Ali Zardari en 2011. Fonctions Président de la république islamique du Pakistan En fonction depuis le 10 mars 2024(2 mois et 4 jours) Élection 9 mars 2024 Premier ministre Shehbaz Sharif Prédécesseur Arif Alvi 9 septembre 2008 – 9 septembre 2013(5 ans) Élection 6 septembre 2008 Premier ministre Youssouf Raza GilaniRaja Pervez AshrafMir Hazar Khan Khoso (intérimaire)Nawaz Sharif Prédécesseur Muhammad Mian Soomro (inté...

 

Équipe cycliste Miko-de Gribaldy

Cet article est une ébauche concernant le cyclisme. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Miko-de Gribaldy-SuperiaInformationsStatut Équipe pro (1974-1976)Discipline Cyclisme sur routePays  BelgiqueCréation 1974Disparition 1976Saisons 3EncadrementDirecteurs sportifs Jean de GribaldyFlorent Van Vaerenbergh (d)Dénominations1974 MIC-Ludo-de Gribaldy1er janvier - 31 mai 1975 Alsaver-Jeunet-de Grib...

Bingo! (lagu AKB48)

Bingo!Singel oleh AKB48dari album Set List: Greatest Songs 2006–2007Sisi-BOnly TodayDirilis18 Juli 2007 (2007-07-18)FormatCD SingelGenrePopDurasi17:00LabelDefSTAR RecordsPenciptaYasushi Akimoto, Hideki Naruse, Tetsuya OuchiProduserYasushi Akimoto Bingo! adalah singel ke-4 dari grup idola Jepang AKB48 atau singel ke-6 bila dua singel indies ikut dihitung. Singel ini dirilis dengan label DefSTAR Records pada 18 Juli 2007.[1] Lagu ini dinyanyikan oleh 18 anggota senbatsu dan 3 ang...

 

1890 United States census

11th US national census 1890 United States census ← 1880 June 2, 1890 (1890-06-02) 1900 → Seal of the Department of the Interior1890 census formGeneral informationCountryUnited StatesAuthorityCensus OfficeResultsTotal population62,979,766 ( 25.5%)Most populous ​stateNew York6,003,174Least populous ​stateNevada47,335 The 1890 United States census was taken beginning June 2, 1890. The census determined the resident population ...

 

List of representations of e

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: List of representations of e – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2007) (Learn how and when to remove this message) Part of a series of articles on themathematical constant e Properties Natural logarithm Exponential function Applications com...

1964 Montana gubernatorial election

Election for Governor of Montana For related races, see 1964 United States gubernatorial elections. 1964 Montana gubernatorial election ← 1960 November 3, 1964 1968 → Turnout85.80%0.10[1]   Nominee Tim Babcock Roland Renne Party Republican Democratic Popular vote 144,113 136,862 Percentage 51.29% 48.71% County resultsBabcock:      50–60%      60–70%      70–80% Renne:  ...

 

Tanzania national rugby union team

Rugby teamTanzaniaUnionTanzania Rugby Football UnionGround(s)Friedkin Recreation Ground, ArushaCoach(es)Mike Beckner Team kit Change kit First internationalKenya  Kenya won  Tanganyika[1][a](1954)Largest win Tanzania 71 - 0 Burundi (2015-08-10)Largest defeat Swaziland 36 - 0 Tanzania (2004-09-07) The Tanzania national rugby union team represents Tanzania in international rugby union. They are known as the Twigas (Swahili for giraffes). Tanzania is a member of the Internation...

 

Shoofly pie

Molasses pie Shoo-fly pieAlternative namesShoo-fly pie, molasses crumb pie, soda rivvel cakeTypepiePlace of originUnited StatesRegion or statePennsylvaniaMain ingredientspie shell, molasses  Media: Shoo-fly pie Shoo-fly pie is a type of American pie made with molasses associated with Pennsylvania Dutch cuisine. While shoo-fly pie has been a staple of Moravian, Mennonite, and Amish foodways, there is scant evidence concerning its origins, and most of the folktales concerning the pie a...

Catalogna

Disambiguazione – Se stai cercando la verdura della famiglia delle cicorie, vedi Cicoria asparago. Catalognacomunità autonoma(CA) Catalunya(OC) Catalonha(ES) Cataluña (dettagli) (dettagli) Catalogna – Veduta LocalizzazioneStato Spagna AmministrazioneCapoluogoBarcellona PresidenteSalvador Illa (PSC) dal 08/08/2024 Lingue ufficialiCatalano, spagnolo, occitano (aranese)[1] Data di istituzione1931 (restaurazione della Generalitat)1977 (ritorno della Generalitat dall'esilio) ...

 

ミュウツー

この記事は英語版の対応するページを翻訳することにより充実させることができます。（2021年10月）翻訳前に重要な指示を読むには右にある[表示]をクリックしてください。 英語版記事を日本語へ機械翻訳したバージョン（Google翻訳）。 万が一翻訳の手がかりとして機械翻訳を用いた場合、翻訳者は必ず翻訳元原文を参照して機械翻訳の誤りを訂正し、正確な翻訳にし�...