Kutsal Mür Taşıyıcıları Katedrali 1909 yılında Bakü'de inşa edilen yerel tarihi anıt, kilise ve Bakü piskoposluğunun merkezi.
Kilise, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu'nun 2 Ağustos 2001 tarih ve 132 sayılı kararıyla yerel öneme sahip taşınmaz tarihi ve kültürel anıtlar listesine dahil edildi.
Kilisede şu anda Ortodoks inancına sahip inananların ihtiyaçlarını karşılamak üzere dört rahip ve üç diyakoz görev yapıyor. Kilisenin başrahibi Başrahip Dionisi Sveçnikov’dur.
Tarihi
İlk yıllar
Kutsal Mür Taşıyıcıları Katedrali, 1908-1909 yıllarında Bakü'de Fyodor Verjbitski'nin tasarımına dayanarak inşa edildi.[1] Kilise, 1901 yılında Çarlık Rusyası İnşaat Komisyonu tarafından onaylanan askeri tapınaklar tarzındadır.[2] Çarlık Rusyası'nda toplam 64 adet askeri bu tarzda kilise inşa edilmişti.[2] Bakü'de inşa edilen kilise de 262. Salyan Piyade Alayı'nın komutası altındaydı ve onların manevi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla inşa edilmişti. Azerbaycanlı milyoner Hacı Zeynalabdin Tağıyev de kilisenin inşasına destek verdi.[3][4] Kilisenin açılışına dönemin önde gelen siyasi ve dini şahsiyetleri katıldı; bunların arasında Rus Çarı'nın Kafkasya valisi Illarion Vorontsov-Daşkov da vardı.[5] Kilisenin ilk kaydedilen adı "Başmelek Mikail" idi.[2][6] 1890'dan 1914'e kadar tabur ve daha sonra alay papazı Ioann Vissarionoviç Liadze idi.[1] 10 Nisan 1910'da, 262. Salyan Piyade Alayı'nın eski komutanı Tümgeneral Meçislav Konstantinoviç Valter'ın ve alayın alt rütbeli askerlerinin naaşları eski yerlerinden alınarak kilise bahçesine törenle gömüldü.[1]
Sovyet işgali sırasında
Sovyetlerin Azerbaycan'ı işgal etmesinden sonra dine karşı mücadeleye başladılar.[7] Birçok cami, kilise ve sinagog eğitim amaçlı kulüplere verildi.[8] Ayrıca dini yapılar da yağmalandı. Bu dönemde Kutsal Mür Taşıyıcıları Katedrali de ibadete kapatıldı ve çatısındaki haçlar kaldırıldı.[1] Kiliseye yağma amacıyla giren bolşeviklerle papazlar arasında tartışma çıktı. Kilise rahibi, hırsızların altın ikona ve şamdanları çalmasını engellemeye çalışırken vuruldu.[6][9][10] Daha sonra kilise binasında Kizil Ordu askerleri için bir askeri ev kuruldu.[2] 1970 yılında bina harita deposu olarak kullanılmış ve daha sonra spor salonu olarak kullanılmıştır.[11]
20 Ocak 1990'daki Kara Ocak olayları sırasında iki mermi kilisenin çatısına isabet etti.[12][13] Bunun sonucunda kilisenin çatısı tamamen çöktü, zemin çöktü ve duvarlar çatladı.[12][14]
Bağımsızlıktan sonra
Azerbaycan bağımsızlığını yeniden kazandıktan sonra kilise 1991 yılında Rus Ortodoks Kilisesi'nin kontrolüne girdi.[1]
27 Mayıs 2001 tarihinde Azerbaycan'ı ziyaret eden Moskova ve Tüm Rusya Patriği II. Aleksi bu tapınağı kutsal ilan ederek büyük bir katedral kilisesi statüsü vermiştir. Bakü'de Mikail Başmelek'in adını taşıyan başka bir kilise daha olduğundan, kilisenin adı Kutsal Mür Taşıyıcıları Katedrali olarak değiştirildi.[9]
Kilise, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu'nun 2 Ağustos 2001 tarihli ve 132 sayılı kararıyla yerel öneme sahip taşınmaz tarihi ve kültürel anıtlar listesine dahil edildi.[15]
2001 yılında Moskova'da yaşayan hayırsever Tüm Rusya Azerbaycan Kongresi Başkan Yardımcısı Aydın Gurbanov'un mali desteğiyle kilisede restorasyon çalışmaları başladı.[16] Burada, oyulmuş taştan bir ikonostas dikildi, duvar resimleri yapıldı.[1] Mimar Elçin Aliyev, 2002 yılında kilisenin restorasyon projesindeki çalışmalarından dolayı Rus Ortodoks Kilisesi tarafından Radonej Aziz Sergius Nişanı ile ödüllendirildi.[17][18]
Kilise, restorasyondan sonra 24 Mart 2003'te açıldı.[1] Etkinliğe Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev, Kafkas Müslümanları Başkanı Şeyhülislam Hacı Allahşükür Paşazade ve Moskova ve Tüm Rusya Patriği II. Aleksi katıldı.[1] Kilisenin restorasyonuna verdiği destekten dolayı Aydın Gurbanov'a 1. derece Kutsal Prens "Daniel Moskovski" Nişanı verildi.[16][19]
Nisan 2003'te Konstantinopolis Patriği I. Bartholomeos, Kutsal Mür Taşıyıcıları Katedrali'ni ziyaret etti ve Bakü'nün göksel koruyucusu olan Havari Bartholomeos'un kalıntılarının bir kısmını Azerbaycan Ortodoks Hıristiyanlarına bir lütuf olarak bağışladı.[1][20][21]
Haziran 2005'te Katedral, Tüm Gürcistan Katolikos-Patrik II. İlya tarafından ziyaret edildi.[1][14] Eylül 2005'te Katedral, Rus Ortodoks Kilisesi'nin başı Patrik II. Aleksy tarafından tekrar ziyaret edildi. Daha sonra Katedral'deki ana şapeli kutsadı.[1][14]
15 Kasım 2013 tarihinde kilise arazisinde devlet desteğiyle inşa edilen Bakü ve Azerbaycan Piskoposluğu Ortodoks Dini ve Kültür Merkezi'nin açılışı gerçekleşti. Törene Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev de katıldı.[1]
19 Ağustos 2024'te Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Rusya Federasyonu Cumhurbaşkanı Vladimir Putin, Kutsal Mür Taşıyıcıları Katedrali'ni ziyaret ederek kiliseye anma hediyeleri sundular.[4]
Kaynakça
.jpg)
