Kazakistan'da yolsuzluk

Kazakistan'da yolsuzluk, ülkenin politik ve ekonomik gelişimini engelleyen başlıca sorunlardan biridir. 2004 yılında Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün hazırladığı Yolsuzluk Algısı Endeksi'nde Kazakistan 122. sırada yer aldı. Kazakistan bu sırayı birçok ülke ile paylaştı. Genel listede 174 ülke vardı. 10 puanlık ölçekte Kazakistan'ın 2.2 puan aldığı tahmin edilmektedir (3 puanın altındaki gösterge ise "önlem alınmayan yolsuzluk" olarak kabul edilir.)[1] Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev yolsuzluğa karşı "kutsal savaş" ilan etti. Dahası, "yolsuzluğa karşı 10 tedbir" alınmasını istedi.[2] Böylelikle ülkede devlet ve kamu düzeyinde yolsuzlukla mücadele başlatıldı. Kazakistan, Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün 2014 sıralamasında 174 ülkeden 126. sırada yer alıyor.[3][4]

Nazarbayev hükûmetinin eylemlerine rağmen, birçok uluslararası örgüt bu tedbirleri aldatıcı ve gerçekleri perdeleme amacı taşıdığını belirterek hükûmeti itham etmişlerdir. Kazakistan'ın Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nda temsil edilmesine rağmen, ülke içindeki ve ülke dışındaki birçok sosyal aktivist, hükûmetin “insan hakları” ve “yaygın yolsuzluk” ile herhangi bir düzeyde ilgilenmediğini iddia ediyor. Nazarbayev ailesi kara para aklama, rüşvet ve cinayet suçlarıyla itham edildi. Benzer konulardan biri de Kazakgate skandalıdır.[5] Bu skandal üzerine James Giffen, 2003 yılında New York polisi tarafından tutuklandı. Nazarbayev ve Kazakistan Başbakanı Nurlan Balgimbayev ile birlikte 1990'lı yıllarda petrol şirketleri için ABD petrol şirketlerine rüşvet vermekle suçlandı. Bu süreç ABD mahkemesince soruşturulması üzerine Nazarbayev'in ailesinin suçsuz olduğu ortaya çıkmıştır ve dava 2010 yılının ağustos ayında sonuca bağlanmıştır.[6]

Uluslarararsı çevre örgütü Global Witness, "Kazakmıs" şirketini, şirketin gerçek sahibinin adını saklamakla suçlayarak, şirketin Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'in şahsına ait olduğunu iddia etmiştir.[7] Nazarbayev'in eski bakanlarından Zamanbek Nurkadilov (daha sonra öldürüldü), 1990'larda Kazakistan görevlilerinin ABD şirketlerinden rüşvet olarak milyonlarca dolar almaları sorununa Nazarbayev'in cevap vermesi gerektiğini söylemiştir.[8]

Kaynakça

  1. ^ "3006681 TI Report Cover" (PDF). 2 Eylül 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2018. 
  2. ^ КонтиненТ: Казахстан: политика, общество 10 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Continent.kz. Retrieved on 2011-02-03.
  3. ^ "CORRUPTION PERCEPTIONS INDEX 2014: RESULTS". 2 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2018. 
  4. ^ "Индекс восприятия коррупции 2014: честное развитие под угрозой". 14 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2018. 
  5. ^ "Kazakların rüşvet parası". hurriyet.com.tr. 4 Mayıs 2007. 4 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2018. 
  6. ^ New York Merchant Bank Pleads Guilty to FCPA Violation; Bank Chairman Pleads Guilty to Failing to Disclose Control of Foreign Bank Account 13 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Department of Justice, August 6, 2010
  7. ^ Асем Токаева. ""Глобал Витнесс" выпустил обширный доклад с критикой "Казахмыса"". // rus.azattyq.org. 30 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2012. 
  8. ^ Kramer, Andrew E. (14 Kasım 2005). "Ex-Kazakh Official Who Made a Threat Found Slain". New York Times. 24 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2010.