Karaviyyin Üniversitesi (Arapça: جامعة القرويين), günümüzde Fas sınırlarındaki Fes şehrinde bulunan üniversitedir. Fâtıma el-Fihrî tarafından 857-859 yıllarında bir cami olarak kurulmuş ve daha sonra İslam Altın Çağı'nın önde gelen ruhani ve eğitim merkezlerinden biri haline gelmiştir. Fas'ın modern devlet üniversitesi sistemine 1963 yılında dahil edilmiş ve iki yıl sonra resmi olarak "Karaviyyin Üniversitesi" olarak yeniden adlandırılmıştır. Cami binasının kendisi de Fas tarihinin birçok farklı döneminden unsurlar içeren tarihi Fas ve İslam mimarisinin önemli bir kompleksidir.
Akademisyenler, Karaviyyin'in İkinci Dünya Savaşı sonrasına kadar etkin bir şekilde medrese olarak yönetildiğini düşünmektedir.[1][2] Birçok akademisyen bu statüyü, belirgin bir şekilde Avrupa icadı olarak gördükleri "üniversite" statüsünden ayırmaktadır. Karaviyyin'in medreseden üniversiteye dönüşümünü 1963'teki modern yeniden yapılanmasına dayandırmaktadırlar. UNESCO ve Guinness Dünya Rekorları gibi bazı kaynaklar, Karaviyyin'i dünyanın en eski üniversitesi veya sürekli faaliyet gösteren en eski yüksek öğrenim kurumu olarak göstermektedir.[3][4]
Karaviyyin Üniversitesi'nde eğitim, İslami dini ve hukuki bilimler üzerinde yoğunlaşmakta, Klasik Arapça dilbilgisi/dilbilimi ve Maliki Şeriatı üzerinde durulmakta, ancak öğrencilere İslami olmayan konularda da dersler verilmektedir. Öğretim hala geleneksel yöntemlerle yapılmaktadır. Üniversiteye Fas'ın her yerinden ve Müslüman Batı Afrika'dan öğrenciler katılmakta, bazıları da yurtdışından gelmektedir. Kadınlar ilk kez 1940'larda kuruma kabul edilmiştir.[5]
Yapımı
Karaviyyin avlusu
UNESCO'nun Dünya Mirası listesine göre Karaviyyin Üniversitesi dünyanın en eski üniversitesidir.[6][7] Kütüphanesi son dönemde restore edilmiştir ve Mayıs 2016'da tekrar açılmıştır. Kütüphanenin koleksiyonunda 4000'in üzerinde el yazması bulunmaktadır. Bunların içinde 9. yüzyıldan kalma Kuran ve daha öncesi yıllarda yazılmış hadisler koleksiyonunu da bulunmaktadır. Cami de faal haldedir Kuzey Afrika'nın en büyük camilerinden birisidir.[8] Aynı zamanda üniversitenin Marakeş, Tıtvân ve Agadir şehirlerinde çeşitli fakülteleri bulunmaktadır ve İslâmî öğretime devam etmektedir.[9]
^Centre, UNESCO World Heritage. "Medina of Fez". UNESCO World Heritage Centre (İngilizce). 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2023.
