Kâmil Su (1 Temmuz 1909, Şumnu, Bulgaristan - 28 Mart 1984, Ankara), Türk tarihçi ve devlet adamı. Romancı Mükerrem Kâmil Su’nun eşidir.[1] Ailesi ile Şumnu'dan Manisa'ya göç etmiştir. Kâmil Su, Manisa Alaybey Mahallesi'nde yaşarken (13 yaşında) Manisa Yangını'nı yaşamış ve ailesi ile Spil Dağı'na sığınmıştır. Sonraları bu olayı "Manisa ve Yöresinde İşgal Acıları", adlı kitabında anlatmıştır.[2]
Hayatı
İlk (1922) ve ortaöğrenimine (Manisa Sultanisi) Manisa'da başlamış (1925) ve ardından İstanbul Özel İstiklâl Lisesi'ne devam etmiş ve buradan mezun olmuştur (1929). Ardından İstanbul Darülfünûnu Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü'nü bitirmiştir (1932). Üniversitedeki hocalarından biri de Fuad Köprülü'dür.[3] Ölümünden sonra kitaplarını Manisa Kitaplığına bağışlamıştır.[4]
Mustafa Kemal Atatürk'ün dersine girişi
22 Ocak 1933 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk, Balıkesir Öğretmen Okulu'nda tarih öğretmenliği yaparken dersini ziyaret etmiştir. Ders bittiği halde Atatürk dersten keyif aldığı için okul zili çalmamıştır. Okul müdürü Esat Altan zilleri kapattırmıştır. Derste Muhammed dönemi Mekke fethi konuları işlenmiştir. Dersin sonunda bir mütalaa bölümü olmuştur. Mustafa Kemal öğretmenden yani Kâmil Su'dan öğrencilere soru sormasını istemiştir. Kâmil Su da en iyi bildiği alanlardan sormuştur. Bir öğrencisine Göktürk Devleti nasıl kurulmuştur? sorusunu yöneltmiştir. Öğrenci Cücenlerin hükümdarı Bumin adlı kahramandan kızını istemiştir. O da vermemiştir. Savaşmışlar, sonunda Göktürk Devleti kurulmuştur, şeklinde cevap vermiştir.
O gün Atatürk, çıkana kadar zil çalmamıştır. Dersten sonra Atatürk öğretmenlerle müdür odasında sohbet etmiştir. Kamil Beye dönerek Göktürklerin kuruluşu hakkında şunları söylemiştir:
"Bir milletin özgürlüğünü kazanmak için savaşması bir kız alışverişine bağlanmamalıdır. Türkler bir kız yüzünden değil, fakat esirliğe dayanamadıkları, özgürlüklerine kavuşmak için Cücenlere karşı ayaklanmalar ve sonunda büyük bir başarı kazanarak Gök Türk Devleti'ni kurmuşlardır. Bu milli bir harekettir."[5]
Kitapları
- İlkokullar için Tarih IV, Faik Reşit Unat ile birlikte.
- Ortaokul Tarih II ve III, Faik Reşit Unat ile birlikte.
- İlkokul Tarih IV kitabı, Faik Reşit Unat ile birlikte.
- İlkokul Tarih V, Faik Reşit Unat ile birlikte.
- 17. ve 18. Yüzyıllarda Balıkesir Şehir Hayatı (1937)
- Balıkesir ve civarında Yürük ve Türkmenler (1938)
- Uygurlar ve Uygur Medeniye-ti (1938)
- Balıkesir Madenleri (1939)
- Mimar Sinan'ın eserlerinden Muradiye Camii (1940)
- Yavuz Sultan Selim (1949)
- Yıldırım Bayezit (1950)
- Türkiye Cumhuriyeti Tarihi (Mükerrem Kâmil Su ile, 1960)[6]
- Osman Hamdi Bey'e Kadar Türk Müzesi (1965)
- Cumhuriyetten Önce Türkiye (1973)
- Zafere Doğru (1973)
- Türk Eğitiminde Tefrişin Yeri ve Önemi (1974)
- Tarih-i Gılmanî (Halife Mehmet'ten, 1976)
- Tarih-i Bosna der Zaman-ı Hekimoğlu Ali Paşa - Ömer Bosnavi, Hazırlayan: Kâmil Su (1974)
- Sevr Antlaşması ve Aydın (İzmir) Vilayeti (1981)
- Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi (1981) Ahmet Mumcu ile birlikte.[7]
- Atatürk Bir Tarih Dersinde (1981)
- Manisa ve Yöresinde İşgal Acıları (1982)
- Manisalı Tarihçi M. Nuri Yörükoğlu (1983)
- Köprülü Hamdi Bey ve Akbaş Olayı (1984)
- MANİSA'LI TARİHÇİ M. NURİ YÖRÜKOĞLU Hayatı ve Eserleri 1884-1928
- Karaosmanoğlu Halit Paşa (2002).
Makaleler
- Yakın Tarihimizde Alaşehir
- Manisa'da Gülfem (Gülgün) Hatun Vakıf ve Hayırları
- Sadrazam İzzet Mehmet Paşa ve Hayırları
- Alaybey Çeşmesi ile Sıbyan Mektebi'nin Hikâyesi
- Manisa'nın Yunanlar Tarafından İşgalini Doğuran Sebepler ve İşgal Olayı
- Süleyman Paşa ve Manisa'daki Hayırları
Hakkında yazılanlar
- Prof. Dr. Ali Birinci'nin hazırladığı, "Kâmil Su: Manisa Tarihine Emek Veren Bir Tarihçi'nin Hayat Hikâyesi adlı makale.[8]
Ödülleri
Kaynakça
