Hüseyin Emirabdullahiyan

Hüseyin Emirabdullahiyan
2023'te Emirabdullahiyan
İran Dışişleri Bakanı
Görev süresi
25 Ağustos 2021 - 19 Mayis 2024
Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi
Yerine geldiği Muhammed Cevad Zarif
Yerine gelen Ali Bakıri
İran'ın Bahreyn Büyükelçisi
Görev süresi
21 Ağustos 2007 - 4 Eylül 2010
Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad
Yerine geldiği Muhammed Farazmand
Yerine gelen Mehdi Aghajafari
Kişisel bilgiler
Doğum Hüseyin Emirabdullahiyan
23 Nisan 1964(1964-04-23)
Damğan, Simnan Eyaleti, Pehlevî İranı
Ölüm 19 Mayıs 2024 (60 yaşında)
Doğu Azerbaycan Eyaleti, İran
Ölüm nedeni Helikopter kazası
Vatandaşlığı  İran
Çocuk(lar) 2
Bitirdiği okul Uluslararası İlişkiler Okulu
Tahran Üniversitesi
Mesleği Siyasetçi · diplomat

Hüseyin Emirabdullahiyan (Farsça; حسین امیرعبداللهیان; d. 23 Nisan 1964 - 19 Mayıs 2024), İranlı siyasetçi, diplomat ve İran'ın eski dışişleri bakanıydı. Daha önce 2011-2016 yılları arasında Arap ve Afrika İşlerinden sorumlu dışişleri bakan yardımcısıydı.[1] 19 Mayıs 2024'te geçirdiği helikopter kazasında öldü.[2]

İran Meclis Başkanı'nın uluslararası ilişkiler konusunda özel yardımcısı, Ali Laricani'nin başkanlığından Muhammed Bakır Galibaf'ın başkanlığına kadar İslamî Şûra Meclisi Uluslararası İşler Genel Müdürü, Filistin İntifadasına Destek için Uluslararası Konferans Daimi Sekreterliği Genel Sekreteri, Filistin Stratejik Diyalog Dergisi Genel Müdürü olarak görev yaptı.[3][4][5]

Ali Ekber Salihi'nin bakanlığı döneminde Dışişleri Bakan Yardımcılığı görevine getirildi ve bu görevi Muhammed Cevad Zarif'in bakanlığının ilk üç yılında da sürdürdü.

İlk yılları ve eğitimi

Emirabdullahiyan, 23 Nisan 1964'te Damğan'da doğdu. Henüz 6-7 yaşlarındayken babasını kaybetti. 1994 yılında evlendi ve bir oğlu ve bir kızı var. Emirabdullahiyan, Dışişleri Bakanlığı Diplomatik İlişkiler Fakültesi'nden lisans, Tahran Üniversitesi Hukuk ve Siyasal Bilimler Fakültesi'nden Uluslararası İlişkiler alanında yüksek lisans ve Tahran Üniversitesi'nden Uluslararası İlişkiler alanında doktora derecesine sahiptir.[6]

Siyasi kariyeri

Bağlılığı

Emirabdullahiyan, Lübnan'daki Hizbullah, Suriye ve İsrail ile çatışma halinde olan İran İslam Cumhuriyeti'ne bağlı diğer akımlarla bağlantılı olan Direniş Cephesi'ni desteklemektedir.[7]

Seyyid Muhammed Hatemi'nin cumhurbaşkanlığı dönemindeki nükleer müzakereler sırasında Nükleer Müzakerelerin Siyasi ve Güvenlik Komitesi üyesiydi. Hasan Ruhani'nin ilk döneminde Tahran'daki Londra Büyükelçiliğinin yeniden açılmasının ardından bölgesel görüşmeler için Londra'ya davet edilen ve dönemin İngiltere Dışişleri Bakanı Philip Hammond ile görüşen ilk İranlı yetkilidir. Dosyasında Federica Mogherini ile ayrıntılı bölgesel görüşmelerin yanı sıra BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun ve Hizbullah-Lübnan Genel Sekreteri Seyid Hasan Nasrallah ile de ayrıntılı görüşmelerde bulundu.[8]

ABD ile müzakere

Emirabdullahiyan, 2007'de Bağdat'ta yapılan İran-Irak-ABD üçlü toplantısında İran müzakere ekibinin başındaydı. Toplantı, Irak'taki durumu tehlikeli olarak nitelendiren Amerikalıların talebi üzerine, Irak'ın güvenliğini sağlamak amacıyla düzenlenmişti. Görüşmeler üç oturumdan sonra sonuçsuz kaldı. Emirabdullahiyan daha sonra görüşmelerle ilgili olarak, Amerikalıların mantıklı bir söz duyduklarında ve mantıklı bir cevapları olmadığında sahneyi terk ettiklerini söyledi. ABD müzakerelerin başında gündemi kendilerinin belirlemesi gerektiğini düşündü ancak İslam Cumhuriyeti buna izin vermedi ve gündemin tarafların mutabakatıyla belirlenmesine karar verildi.[9][10]

Kasım Süleymani ile iletişimi

Emirabdullahiyan'ın Kasım Süleymani ile yakın bir ilişkisi vardı ve bunun nedeni Dışişleri Bakanlığı'nda, özellikle de İran Dışişleri Bakanlığı'nın Arap ve Afrika pozisyonlarında yirmi yıl boyunca üstlendiği sorumluluktu. Süleymani, Kudüs Gücü'nün komutanı olduğunda Amirabdollahian, Dışişleri Bakanlığı'nda Irak uzmanıydı. 2003 yılında ABD'nin Irak'ı işgali sırasında Saddam'ın devrilmesiyle birlikte Dışişleri Bakanlığı'nda Irak'tan sorumlu oldu.

Emirabdullahiyan daha sonra Avrupalı delegasyonlar ve yetkililerle yaptığı görüşmede İslam Cumhuriyeti ve Süleymani'ye teşekkür edilmesi gerektiğini çünkü Süleymani'nin dünya barışı ve güvenliğine katkıda bulunduğunu söyledi. Süleymani olmasaydı bölgedeki büyük ülkelerin parçalanacağına inandığını belirtti.[11]

Dışişleri Bakanı

Emirabdullahiyan, Japonya Başbakanı Fumio Kishida ile Tokyo, Japonya'da, 7 Ağustos 2023

Irak, 2016 yılında diplomatik ilişkilerini kesen Suudi Arabistan ve İran arasında 2021 yılından bu yana beş tur doğrudan görüşmeye ev sahipliği yaptı. Bakanlar düzeyindeki 6. tur görüşmeler durdu ancak Aralık 2022'de Ürdün'ün başkenti Amman'da yapılan bir toplantının ardından Emirabdullahiyan ve Suudi Dışişleri Bakanı Faisal bin Farhan Al Saud, her iki ülkenin de "daha fazla diyaloğa açık" olacağının sinyalini verdi.[12] Ocak 2023'te Davos'taki Dünya Ekonomik Forumu'nda bir panelde konuşan Faysal, "Riyad'ın İran ile diyalog kurmaya çalıştığını" yineledi.[13] İki ülke, Çin'in aracılık ettiği bir anlaşmanın ardından 10 Mart 2023'te ilişkilerin yeniden başladığını duyurdu.[14] Bu anlaşma, İran-Suudi Arabistan vekâlet çatışmasının hafiflemesine yol açabilir ve böylece Yemen, Suriye, Irak, Lübnan ve Bahreyn'e istikrar getirebilir.[15]

Hüseyin Emirabdullahiyan, Temmuz 2023'te Katar Dışişleri Bakanı Mohammed bin Abdulaziz Al Khulaifi ile bir araya geldi. Görüşmede altyapı projelerine ilişkin ortak çalışmalar ele alındı.[16]

Tahran'da Emirabdullahiyan ve beraberindeki yetkililer için cenaze töreni

Ölümü

Ana madde: 2024 Verzigan helikopter kazası

19 Mayıs 2024'te Emirabdullahiyan ve Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'yi taşıyan helikopter Azerbaycan-İran sınırındaki Verzigan kasabası yakınlarında düştü.[17] Her ikisi de kaza yerinde ölü bulundu.[18] Kazaya İran'ın Doğu Azerbaycan eyaletindeki kötü hava koşulları neden oldu.[19][20][21]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Deputy for Arab-African Affairs". Ministry of Foreign Affairs. 22 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2015. 
  2. ^ "Helikopter kazası geçiren İran Cumhurbaşkanı Reisi hayatını kaybetti - Sözcü". Sözcü. 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  3. ^ "Amirabdollahian became the international director general of the parliament and Shaykh al-Islam became Zarif's advisor". 24 Temmuz 2016. 10 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
  4. ^ "Palestinian Strategic Discourse Quarterly". 8 Ekim 2018. 18 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2022. 
  5. ^ "Unity is the secret behind the Resistance's victories". Tehran Times. 28 Mayıs 2021. 10 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
  6. ^ "Amir-Abdollahian: The Soft Face of Iran's Hard Power". Middle East Institute. 14 Ekim 2016. 10 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
  7. ^ "Why in Syria the word of the last option Is?". 13 Eylül 2013. 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
  8. ^ "what-will-raisis-cabinet-look-like-hardline-and-full-of-war-vets". Atlantic Council. 23 Haziran 2021. 11 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
  9. ^ "Gravitas: Hossein Amir-Abdollahian appointed as Iran's Foreign Minister". WION (İngilizce). 11 Ağustos 2021. 14 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
  10. ^ "The United States has asked Iran for help in overcoming the dangerous situation in Iraq". ISNA. 6 Ağustos 2007. 12 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
  11. ^ "ناگفته‌هایی در مورد سپهبد شهید سلیمانی از زبان حسین امیرعبداللهیان". پایگاه خبری جماران. 15 Ekim 2023. 10 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2023. 
  12. ^ Motamedi, Maziar (21 Aralık 2022). "Saudi Arabia wants dialogue after Jordan meeting: Iran minister". Al Jazeera. 9 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
  13. ^ "Davos 2023: Saudi FM says Riyadh trying to find path to dialogue with Iran" 30 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Reuters.
  14. ^ Gans, Jared (11 Mart 2023). "Five things to know about the Iran-Saudi deal brokered by China". The Hill (İngilizce). 21 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2023. 
  15. ^ Bishara, Marwan (12 Mart 2023). "The Saudi-Iran détente and its regional implications". Al Jazeera. 23 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2023. 
  16. ^ "Qatar's foreign minister travels to Iran for talks". 24 Temmuz 2023. 27 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2023. 
  17. ^ "Helicopter carrying Iran's president suffers a 'hard landing,' state TV says without further details". AP News (İngilizce). 19 Mayıs 2024. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  18. ^ "State media says Iranian president, foreign minister found dead at helicopter crash site". Voice of America. 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  19. ^ "Iran's President Ebrahim Raisi confirmed dead in helicopter crash". Al Jazeera (İngilizce). 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  20. ^ "Iranian Foreign Minister Hossein Amirabdollahian, a hard-line diplomat, dies in a helicopter crash". Washington Post (İngilizce). 20 Mayıs 2024. ISSN 0190-8286. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2024. 
  21. ^ Patil, Anushka (20 Mayıs 2024). "Who Was Iran's Foreign Minister, Hossein Amir Abdollahian?". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 22 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2024.