FedEx Express'in 14 sefer sayılı uçuşuSingapur'dan Newark, New Jersey'e Malezya, Tayvan ve Alaska üzerinden tarifeli bir kargo uçuşuydu. Bu rotada uçan uçak 31 Temmuz 1997'de Newark Uluslararası Havalimanı'na (EWR) inişi sırasında düşmüş, ters dönerek alev almış ve uçaktaki beş kişinin tamamı yaralanmıştır.[1]
Özet
Uçak, 31 Temmuz 1997'de Newark Havalimanı'ndaki 22R pistine iniş yaparken düştü. Uçuş Singapur'dan başlayıp Penang, Malezya, Taipei, Tayvan ve ardından Anchorage, Alaska'da ara duraklarla devam etmiştir. Kaptan ve İkinci Kaptana ek olarak uçakta biri atlama koltuğunda olmak üzere üç yolcu bulunmaktaydı.
Uçuş sırasında pilotlar inişten sonra çok az durma mesafesine sahip olacaklarından endişe duymuşlar ve kaptan uçağı piste erken indirmek istediğini söylemiştir. Uçak (sol motordaki) bir itme ters çeviricisi çalışmaz hâlde kalkmıştı ve pilotlar uçağın bakım kayıtlarında iniş sırasında otomatik frenlerin devreye girmediği olaylardan haberdardı. Ayrıca pist verilerini yanlış yorumlamışlar ve bu nedenle gerçekte mevcut olandan daha az durma mesafesine sahip olduklarına inanmışlardı.[2][3]
Flare aşamasının başlangıcına kadar iniş normaldi. MD-11 yere indi, sıçradı ve sağa doğru yuvarlandı. İkinci inişte, yaklaşık 1.100 feet (340 m) sonra, sağ dişli kırıldı ve 3 numaralı motor (sağ kanat motoru) piste temas etti ve sağ kanat dikmeleri kırılana kadar sağa dönüş devam etti. Uçak pistin sağ tarafında sırt üstü durmuş ve alev almıştır. Uçaktaki beş yolcu da kokpit penceresinden kaçmıştır. Uçak yangın nedeniyle tahrip olmuştur.[3][4]
Uçak ve Mürettebat
Kazaya karışan uçak N611FE, kazadan 11 ay önce
FedEx tarafından Joshua olarak adlandırılan, yapım numarası 48603 ve hat numarası 553 olan uçak, üç General Electric CF6-80C2D1F motoruyla çalışan bir McDonnell Douglas MD-11F nakliye modeliydi. Amerika Birleşik Devletleri'nde N611FE,[5] olarak tescil edilen uçak, Eylül 1993'te FedEx'e yeni teslim edilmişti. Kazadan önce uçağın toplam 13,034 uçuş saati ve 2,950 uçuş döngüsü (bir uçuş döngüsü kalkış ve iniş olarak tanımlanır) vardı ve daha önce iki olaya karışmıştı. Ocak 1994'te Memphis Uluslararası Havalimanı'na zıplayarak inişi sırasında alt karnı hasar görmüştü. Daha sonra Kasım 1994'te uçak Anchorage Uluslararası Havalimanında bir kuyruk çarpmasına karışmıştır. Anchorage kazasının kalıcı onarımları kuyruk çarpmasından sonraki günlerde yapılmış, Memphis kazasının kalıcı onarımları ise Ağustos 1995'teki bir sonraki C kontrolünde gerçekleştirilmiştir.[2]
Kaptan pilot 46 yaşındaki Robert M. Freeman, FedEx'e 1988 yılında, daha önce 1978'den beri çalıştığı Flying Tiger Line'ı satın aldığında katılmıştı. Freeman, MD-11'de 1.253 saat olmak üzere toplam 11.000 uçuş saati kaydetmişti. Birinci pilot 39 yaşındaki Donald E. Goodin'di. 1994'ten beri FedEx'te çalışan Goodin, 1977'den 1994'e kadar eski bir ABD Hava Kuvvetleri pilotu olarak görev yapmış ve sadece 592'si FedEx'te olmak üzere 3.703 uçuş saatine sahipti. Goodin'in MD-11'de sadece 95 saati vardı.[2]:11–12[6][7][8]
Soruşturma
Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu (NTSB) kazayla ilgili kapsamlı bir soruşturma yürütmüş ve kazanın muhtemel nedeninin kaptanın iniş sırasında uçağı aşırı kontrol etmesi ve dengesiz bir flare'den sonra etrafından dolaşmaması olduğu sonucuna varmıştır. Kaptan pilot pistin yaklaşık 17 feet (5,2 m) yukarısından başlayarak, muhtemelen daha erken bir iniş sağlamak için burnu aşağı indirmiş, ardından kaldırmış ve uçağın inişini yavaşlatmak için itiş gücünü artırmış, ardından uçağı pistte tutmaya çalışmak için (ilk iniş sırasında) burnu tekrar aşağı itmiştir. Bu son kontrol girdileri inişi dengelemek için “çok geç ve çok büyüktü” ve uçağın yüksek alçalma oranı ve sağa doğru yuvarlanması ikinci inişte sağ iniş takımı dikmesini sıkıştırarak sağ kanat arka sparını kırdı ve sağ yakıt tankını patlattı.[2][3][4]
Güvenlik önerileri
NTSB, bu kazayla ilgili soruşturmasının sonucunda, MD-11 tipi uçakların operasyonlarının güvenliğini artırmak için bulgu ve sonuçlarına dayanarak yeni tavsiyelerde bulunmuştur; Federal Havacılık İdaresi, “tasarım batma oranı limitleri; yuvarlanma açısı limitleri; kontrol girdilerinin yuvarlanma oranı; yunuslama oranı; tek vitesli inişler; azalan kaldırma kuvvetinin etkisi gibi iniş takımları, kanatlar ve gövdeyi içeren yapısal arızalara katkıda bulunabilecek faktörler hakkında bilgi içeren yeni pilot eğitim araçları geliştirmiştir; ve iniş takımı dikmelerinin ve lastiklerinin alçalmasının yapısal yükleme sonuçları; iniş flare'sine stabilize yaklaşımların uygulanması, stabilize olmayan iniş flare'lerinin tanımlanması ve flare'den inişe uygun yüksek alçalma oranı kurtarma teknikleri, inişten önce yunuslamada aşırı kontrolden kaçınma ve kurtarma teknikleri ve sıçramalı bir iniş sırasında aşırı kontrolden ve erken derotasyondan kaçınma teknikleri dâhil olmak üzere bu durumlardan kurtarma konusunda simülatör eğitimi için bir müfredat sağlamak; ve proaktif bir go-around'a doğru bir yönelimi teşvik etmek.“[2][3][4]
Sonrası
Kazadaki rolü nedeniyle Kaptan Freeman 30 Ekim 2000 tarihinde FedEx'ten kovuldu. Ancak FedEx pilot sendikası kararı eleştirdi ve kazanın uçak tasarım hatalarından kaynaklandığını gerekçe göstererek karara itiraz edeceklerini açıkladı.[9]
