Diz ağrısı
İnsan dizi
Uzmanlık	Ortopedi

Diz ağrısı diz‘de veya diz çevresinde ağrı'dır.

Diz eklemi dört kemik arasında bir eklemden oluşur: femur, tibia, fibula ve patella. Diz dört bölmelidir. Bunlar orta ve yanal tibiofemoral bölümler, patellofemoral bölüm ve üst tibiofibular eklemdir. Bu bölmelerin her birinin bileşenleri tekrarlayan zorlanma, yaralanma veya hastalıkla karşılaşabilir.

Uzun mesafe koşma etkili bir egzersiz olduğundan diz ekleminde ağrıya neden olabilir.

Diz ağrısının yeri ve şiddeti sorunun nedenine göre değişir. Bazen diz ağrısına eşlik eden belirti ve semptomlar şunlardır:

• Şişlik ve sertlik
• Dokunulduğunda kızarıklık ve sıcaklık
• Zayıflık veya istikrarsızlık
• Patlama veya çatırtı sesleri
• Dizin tam düzleştirilememesi

Konuma bağlı olarak bazı çok görülen yaralanmalar şunlardır:^[1]

• Burkulma (Bağ burkulması)
  • Medial kollateral bağ
  • Yan kollateral bağ
  • Ön çapraz bağ
  • Arka çapraz bağ
• Menisküs yırtığı^[2]
  • Medial menisküs
  • Yan menisküs
• Gerilme (Kas gerginliği)
  • Kuadriseps kasları
  • Diz kiriş kasları
  • Popliteal kas
  • Patellar tendonu
  • Diz arkası kirişi tendonu
  • Popliteal tendon
• Hemartroz – Hemartroz, yaralanmadan sonra birkaç dakikadan birkaç saate kadar nispeten kısa bir sürede oluşur.^[3]

• Femur kırığı
• Tibia kırığı
• Patella kırığı^[2]

Diz ağrısına neden olan hastalıklardan bazıları şunlardır:

• Diz osteoartriti^[2]
• Kondromalazi patella
• Baker kisti
• Menisküs kisti
• Diskoid menisküs
• Osgood-Schlatter hastalığı^[2]
• Larsen-Johansson hastalığı^[2]
• Diz romatoid artrit^[2]
• Osteochondritis dissecans hastalığı^[4][5]
• Sinoviyal kondromatozis hastalığı^[6]
• Tümör^[7]
• Ankilozan spondilit^[8]
• Reaktif artrit^[9]
• Tüberküloz artriti^[10]
• Septik artrit (Pyogenic arthritis)^[11]
• Osteomiyelit^[12]
• Hemofilik artrit^[13]
• Gut (Gut artriti)^[14]
• Nöroma^[2]

• Bursit diz
  • Prepatellar bursit - Hizmetçi dizi (en yaygın)
  • İnfrapatellar bursit - Rahip dizi (Yüzeysel infrapatellar bursit ve Derin infrapatellar bursit)
  • Semimembranozus bursit
• Tendinit^[2]
  • Patellar tendinit (Atlayıcı dizi)
  • Hamstring tendinit
  • Popliteal tendinit
• Sinovit diz

Dizin yaygın şekil bozuklukları şunlardır:

• İki parçalı patella (iki parçalı diz kapağı)
• Genu varum (yay bacaklar)
• Genu valgum (dizlerin çarpması)
• Genu recurvatum (Diz hiperekstansiyonu)
• Diz fleksiyon şekil bozukluğu

• Patellofemoral ağrı sendromu^[2]
• Plica sendromu^[2]
• İliotibial bant sendromu^[2]
• Hoffa sendromu^[2]
• Eklem hipermobilite sendromu

• Patella çıkığı
• Diz eklemi çıkığı (Tibiofemoral eklem çıkığı)

Soğukta çalışan kişilerde diz ağrısı normal sıcaklıkta çalışan kişilere göre daha sık görülür.^[15] Soğuk kaynaklı diz ağrısı aynı zamanda diz çevresindeki tendon'ların tenosinoviti nedeniyle de olabilir. Burada soğuğa maruz kalma, nedensel veya katkıda bulunan faktör olarak belirli bir rolü vardır.^[15] Çocuklarda aşırı soğuk nedeniyle doğrudan kondrosit yaralanmaya neden olan soğuk yanığı nedeniyle Frank artrit rapor edilmiştir.^[16]

Ayrıca, genel soğuğa maruz kalmanın ardından kurdeşen, ateş ve diğer eklemlerde ağrıya ek olarak sıklıkla diz ağrısının da görüldüğü bir kalıtsal hastalık ailesel soğuk otoinflamatuar sendromu (FCAS) vardır.^[17]

Fiziksel faaliyet azlığı ve kişinin çalışırken sandalyede oturmasının gerektiği bir çalışma ortamı, diz eklem ağrısı nedenidir çünkü fiziksel hareket azlığı diz kaslarını zayıflatır. Kan damarları da etkilenebilir ve bu da ağrılı durumların gelişmesine yol açabilir. Hareket ederek güçlenmeye çalışmak, yeniden güç toplamak ve diz ağrısından kurtulmak için çok önemlidir. Yaş ilerledikçe diz ekleminin hareketi, bitişik doku ve kıkırdaklarla daha çok sürtünme gerektirir.

• Bağ gevşekliği
• Yağ yastığı sıkışması
• Diz efüzyonu
• Derin ven trombozu
• Periferik damar hastalığı
• Ekzostoz

Yansıyan ağrı başlangıç noktasından farklı bölgede algılanan ancak aynı omurga segmenti tarafından innerve edilen ağrıdır.^[18] Bazen diz ağrısı vücudun başka bir bölgesiyle ilgili olabilir. Örneğin diz ağrısı ayak bileğinden, ayaktan, kalça eklemlerinden veya bel omurgası'ndan gelebilir.

Fonksiyonel bir rehabilitasyon programından başarısız sonuçlar alınmadığı sürece, semptomsuz veya efüzyon diz ağrısı için diz MR'larından kaçınılmalıdır.^[19]

Diz osteoartriti gibi bazı tanılarda, manyetik rezonans görüntüleme hastalığın belirlenmesinde net değildir.^[20]

Cerrahinin travmatik yaralanmaları ve kırık kemikleri onarmada rolü olmasına rağmen, artroskopik lavaj gibi ameliyatlar diz ağrısı olan kişilerin ağrılarında veya fonksiyonlarında önemli veya kalıcı iyileşmeler sağlamaz ve bu yüzden hemen hemen hiç yapılmamalıdır.^[21] Diz ağrısı, osteoartrit veya menisküs yırtığı gibi aşınma ve yıpranmanın neden olduğu ağrıdır.

Fizik tedavi egzersizleri,^[22] ibuprofen gibi ağrı azaltıcı ilaçlar, eklem germe,^[23][24] diz protez ameliyatı ve aşırı kilolu kişilerde kilo verme diz ağrısına yönelik etkili tedaviler arasındadır.^[21]

Genellikle, diz ağrısını tedavi ederken müdahalelerin bileşimi en iyi seçim gibi görünür. Hem dizi hem de kalçayı hedefleyen egzersizler, ayak desteği ve patellar bantlama gibi müdahalelerin diz ağrısı olan hastalarda kullanılması önerilir.^[25]

Mevcut kanıtlar patellofemoral ağrısı olan bireylerde psikolojik faktörlerin arttığını göstermektedir.^[26] Endişe, depresyon, hareket etme korkusu ve felakete sürükleme gibi fiziksel olmayan faktörlerin, artan ağrı deneyimi ve azalan fiziksel fonksiyon ile doğrusal bir ilişkisi olduğu düşünülmektedir.^[26] Felaketleştirme, bir eylem veya olayın mümkün olan en kötü sonucunu hayal etmek olarak tanımlanır.^[27] Psikososyal faktörlerin, diz ağrısını yönetmeye yönelik rehabilitasyon programlarına uyum üzerinde olumlu veya olumsuz etkisi olabilir.^[26] Ayrıca çalışmalar, diz ağrısı olmayan veya stabil diz ağrısı olanlarla karşılaştırıldığında diz ağrısının sağlıkla ilişkili yaşam kalitesiyle olumsuz ilişkili olduğunu ve diz ağrısındaki artışın, nispeten daha genç orta yaşlı nüfusta bile hastanın bildirdiği yaşam kalitesinde azalmayla ilişkili olduğunu bulmuştur.^[28]

50 yaşın üzerindeki kişilerin yaklaşık %25'i dejeneratif diz hastalıklarından dolayı diz ağrısı yaşamaktadır.^[21]

Amerika Birleşik Devletleri'nde dejeneratif diz ağrılı kişilerde etkisiz olduğu bilinen artroskopik diz ameliyatlarına her yıl 3 milyar ABD dolarından fazla para harcanır.^[21]

Yaralanma gibi faktörlerden, iltihaplanmadan veya artrit gibi durumlardan kaynaklanan diz ağrısı, kas-iskelet sistemi ve eklem ağrıları için tetik nokta kuru iğneleme ile etkili tedavi bulabilir. Kuru iğneleme diz ağrısı yaklaşımı, gerginliğin serbest bırakılmasını ve vücudun doğal iyileşme süreçlerini desteklemek için iğneler kullanarak belirli tetik noktalara odaklanır ve diz ağrısı olanlara rahatlama sağlar.

Kuru iğneleme ABD'de bir tedavi olarak yaygın olarak kullanılmasa da diğer ülkelerde daha yaygındır. Örneğin Birleşik Krallık'ta eklem protezi ameliyatı bekleyen osteoartrit hastalarında diz ağrısını tedavi etmek için kuru iğneleme kullanılır. Ayrıca etkilenen bölgedeki hareket aralığının iyileştirilmesine katkıda bulunur.

• Araştırma Bulguları: Kuru iğneleme, kas-iskelet sistemi ağrıları ve ilgili sorunların tedavisinde tek başına veya diğer tedavilerle birlikte popülerlik kazanmıştır.
• Hasta Raporları Başarısı: Hasta referansları, diz osteoartritli hastalarda kuru iğnelemenin olumlu etkisini sürekli olarak vurgulamaktadır.
• Hikayeler ve Referanslar: Gerçek hayattaki başarı hikâyeleri ve referanslar, diz osteoartrit tedavisinde kuru iğnelemenin dönüştürücü etkilerine ilişkin ilk elden bilgiler verir.^[29]