Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan

1595 tarihli Gürcistan Vilayeti mufassal defterindeki hane reisleri adları üzerinden hazırlanmış etnik harita. Kırmızı renk Gürcü, mavi renk Ermeni, yaşil renk Müslüman/Osmanlı nüfusunu, içi beyaz yerleşim yeri işareti ise, boşalmış köyleri göstermektedir.

Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca: دفتر مفصل ولايت كورجستان; Gürcüce: გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი; okunuşu.: "gurcist'anis vilaetis didi davtari": "Gürcistan Vilayeti Büyük Defteri"), Osmanlı Devleti tarafından 1595 yılında, hazine gelirlerini tespit etmek amacıyla, Gürcistan’dan ele geçirilmiş toprakların tahririyle oluşturulmuş mufassal defterdir. Tahrir defteri, Osmanlıların ele geçirdiği Samtshe-Saatabago topraklarının 16. yüzyılın son çeyreğindeki toplumsal ve ekonomik, siyasal tarih ve tarihsel coğrafya konularında araştırma yapanlar için eşsiz bir kaynaktır. Adları değiştirilmiş yerleşim birimlerinin eski adlarının saptanması da bu defterdeki kayıtlar üzerinden mümkün hale gelmektedir.

Osmanlı Devleti'nin daha erken dönemde Gürcülerden ele geçirdiği toprakların 1574 yılındaki tahririyle oluşmuş olan mufassal defter de Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adını taşımaktadır.

Osmanlı Devleti, tarihsel Gürcistan’ın güney bölümünü 16. yüzyılın ikinci yarısında ele geçirdi ve Gürcistan Vilayeti olarak adlandırdı. Bu bölgenin tahrirlerini kapsayan Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan'a göre Osmanlıların Gürcülerden ele geçirdiği topraklar liva denilen 8 bölgeye bölündü. Bu livalar Ahasihe (اخسخه ; Gürcüce: Ahaltsihe), Hertvis (خرتوس ; Gürcüce: Hertvisi), Ahalkalak (اخلكلك ; Gürcüce: Ahalkalaki), Çıldır (چلدر ; Gürcüce: Çrdili), Poshov (پوسخو ; Gürcüce: Potshovi), Bedre (بدره ; Gürcüce: Petre), Penek (پنك ; Gürcüce: Panaki) ve Ardahan-i Büzürg (اردهان بزرك ; Gürcüce: Didi Artaani) adını taşıyordu.[1] Livalar ise nahiyelere bölünmüştü. Defterde 1.160 yerleşim birimi kaydedilmiştir. Bu yerleşim yerlerinde yaşayanların temel uğraşının tarım olduğu defterdeki kayıtlardan anlaşılmaktadır.

Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (özgün tahrir defteri). Fotoğraf: Caba Labadze

Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı mufassal defteri yeni kurallara göre düzenlenmiştir. Çünkü Osmanlı padişahı I. Süleyman döneminde yeni kurallar getirilmiştir. Bundan dolayı bu defter yeni yerleşim yerlerinin (köyler) ve beylere ait çiftliklerin gelirlerini ayrıntılı tahririni kapsamaktadır. Defterde kaydedilmiş köylülere (reaya) çıkarılmış vergilerin timar, zeamet ve has olup olmadığı belirtilmemiştir.[2] Defterde değişik nedenlere bağlı olarak 53 köyün tahriri yapılmamış ve Osmanlı Devleti’ne vergi vermekle yükümlü kılınmamıştır.

Defter-i Mufassal Vilayet-i Gürcistan, Gürcü Türkolog Sergi Cikia tarafından özgün metin (1. cilt; 1947), çeviri (2. cilt; 1941), inceleme ve açıklamalarla (3. cilt; 1958) Gürcistan Vilayeti Büyük Defteri (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი; 1941-1958, 3 cilt) adı altında yayımlanmıştır.[3] M. Fahrettin Kırzıoğlu 1976 yılında yayımlanan kitabında, mufassal defterdeki “Gürcistan Vilayeti” adı üzerinden Sergi Cikia’yı defterin adını değiştirmekle suçlamıştır.[4] Bu suçlama daha sonra Kırzıoğlu’nun ekolünden gelen tarih yazarları tarafından da sürdürülmüştür.[5][6] Oysa söz konusu defterin kanunnamesi de "Kanunname-i Vilayet-i Gürcistan” adını taşımaktadır.[7] Öte yandan “Gürcistan Vilayeti” terimi çok daha erken dönemde, Osmanlıların Gürcistan’ın güneybatısının bir kısmını ele geçirdiği ilk dönemde ortaya çıkmıştır.[8][9]

Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan'ın iki nüshası mevcuttur. Bunlardan biri Ankara'da Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü'nde, diğeri Tiflis'te Gürcistan Devlet Müzesi'nin Elyazmaları Bölümü'nde korunmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, 1. cilt: s. XIX-XX". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020. 
  2. ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, s. 61". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025. 
  3. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, 1. cilt: s. VII". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020. 
  4. ^ M. Fahrettin Kırzıoğlu, Osmanlılar'ın Kafkas-Elleri'ni Fethi (1451-1590), Ankara, 1976, s. 295.
  5. ^ Sinan Uyğur, "1595 Tarihli Defter-i Mufassal-ı Livâ-i Ahısha’da Geçen Türkçe Kökenli Kişi Adları Üzerine" - Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, Kasım 2017, 2:587-635
  6. ^ "Sergi Cikia, "Gürcistan Vilâyeti Mufassal Defteri" - Yunus Zeyrek'in giriş yazısı" (PDF). 1 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Ocak 2025. 
  7. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, 1. cilt (1947)". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2023. 
  8. ^ İbrahim Efendi Peçevî (haz. Bekir Sıtkı Baykal), Peçevi Tarihi, 2 Cilt, Ankara, 1981, I. Cilt, s. 127, 130.
  9. ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, s. 60". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025. 

Read other articles:

Charles-Auguste de Saxe-Weimar-Eisenach (1844-1894)

Ne doit pas être confondu avec Charles-Auguste de Saxe-Weimar-Eisenach. Charles-Auguste de Saxe-Weimar-EisenachCharles-Auguste de Saxe-Weimar-Eisenach (1844-1894)Titre de noblesseDucBiographieNaissance 31 juillet 1844WeimarDécès 20 novembre 1894 (à 50 ans)Roquebrune-Cap-MartinNationalité grand-duché de Saxe-Weimar-EisenachFormation Université de LeipzigFamille Grand-duché de Saxe-Weimar-EisenachPère Charles-Alexandre de Saxe-Weimar-EisenachMère Sophie des Pays-BasFratrie Marie...

 

Iklim sabana tropis

Zona iklim sabana tropis (Aw/As) di seluruh dunia . Iklim sabana tropis atau iklim tropis basah dan kering adalah jenis iklim tropis yang dicirikan dengan dua periode musim yang jelas, yakni musim penghujan dan musim kemarau serta cenderung memiliki tingkat curah hujan yang lebih rendah daripada iklim hutan hujan tropis dan iklim muson tropis. Selain itu, iklim sabana tropis merupakan jenis iklim tropis yang curah hujan di bulan terkeringnya kurang dari 60 mm (2,4 in) per bulan dan kurang dar...

 

العلاقات الأوزبكستانية اللاوسية

العلاقات الأوزبكستانية اللاوسية أوزبكستان لاوس   أوزبكستان   لاوس تعديل مصدري - تعديل   العلاقات الأوزبكستانية اللاوسية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين أوزبكستان ولاوس.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وج�...

Corps législatif (Consulat et Premier Empire)

Pour les articles homonymes, voir Corps législatif. Cet article est une ébauche concernant la politique française et le Premier Empire. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Corps législatif 1er janvier 1800-4 juin 1814 14 ans, 5 mois et 3 joursDrapeau de la FranceInformations généralesType Chambre basse du parlement tricaméral.Texte Fondamental Constitution du 13 décembre 1799, ...

 

Yamanote Line

Railway loop line in Tokyo, Japan Yamanote LineJYYamanote Line E235 series EMUs in March 2019OverviewNative name山手線OwnerJR EastLocaleTokyo, JapanTerminiShinagawa (loop)Stations30Color on map  Yellow-green (#9acd32) ServiceTypeHeavy railOperator(s) JR EastDepot(s)Tokyo General Rolling Stock Centre (near Ōsaki Station)Rolling stockE235 seriesHistoryOpened1 March 1885; 139 years ago (1885-03-01)TechnicalLine length34.5 km (21.4 mi)Number of tracksDouble-t...

 

Samuel Wilberforce

Bishop of Oxford, England (1805–1873) The Right ReverendSamuel WilberforceFRSBishop of WinchesterPhotograph by Julia Margaret CameronChurchChurch of EnglandSeeWinchesterIn office1870–1873PredecessorCharles SumnerSuccessorHarold BrowneOrdersOrdination1828Personal detailsBorn7 September 1805Clapham Common, London, EnglandDied19 July 1873 (aged 67)Dorking, Surrey, EnglandPrevious post(s)Bishop of OxfordDean of WestminsterEducationOriel College, Oxford Samuel Wilberforce, FRS (7 September 180...

Египтопитек

† Египтопитек Реконструкция внешнего вида египтопитека Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:ЧелюстноротыеНадкласс:Четвероно...

 

Citizens Commission on Human Rights

Scientology-related organization Citizens Commission on Human Rights InternationalCCHR International's Los Angeles building (2005)Formation1969Legal statusNonprofit organizationPurposeAnti-psychiatryLocation6616 W Sunset Boulevard, Los Angeles, CaliforniaCoordinates34°05′51″N 118°20′02″W / 34.0976°N 118.334°W / 34.0976; -118.334Websitecchr.org The Citizens Commission on Human Rights International (CCHR) is an anti-psychiatry lobbying organization establishe...

 

约翰斯顿环礁

此條目可参照英語維基百科相應條目来扩充。 (2021年5月6日)若您熟悉来源语言和主题，请协助参考外语维基百科扩充条目。请勿直接提交机械翻译，也不要翻译不可靠、低品质内容。依版权协议，译文需在编辑摘要注明来源，或于讨论页顶部标记{{Translated page}}标签。 约翰斯顿环礁Kalama Atoll 美國本土外小島嶼 Johnston Atoll 旗幟颂歌：《星條旗》The Star-Spangled Banner約翰斯頓環礁�...

Gennady Khazanov

Russian actor and comedian In this name that follows Eastern Slavic naming customs, the patronymic is Viktorovich and the family name is Khazanov. Gennady KhazanovГеннадий ХазановBornGennady Viktorovich Khazanov (1945-12-01) 1 December 1945 (age 78)Moscow, Russian SFSR, Soviet UnionOccupation(s)Actor, humorist, parodistYears active1967–presentTitlePeople’s Artist of the RSFSR (1991)Awards Full cavalier of the Order For Merit to the Fatherland Order of Friendsh...

 

Montrelais

Montrelaiscomune (dettagli) Montrelais – Veduta LocalizzazioneStato Francia Regione Paesi della Loira Dipartimento Loira Atlantica ArrondissementAncenis CantoneAncenis TerritorioCoordinate47°23′N 0°58′W / 47.383333°N 0.966667°W47.383333; -0.966667 (Montrelais)Coordinate: 47°23′N 0°58′W / 47.383333°N 0.966667°W47.383333; -0.966667 (Montrelais) Superficie13,65 km² Abitanti843[1] (2009) Densità61,76 ab./km² Altre...

 

721st Operations Support Squadron

U.S. Space Force unit 3rd Combat Training SquadronSquadron emblemActive3 March 2022 – presentCountry United StatesBranch United States Space ForceTypeSquadronRoleCombat TrainingSizeSquadronPart ofSpace Delta 3HeadquartersPeterson Space Force Base, Colorado, U.S.Nickname(s)WarriorsMotto(s)Warriors First!CommandersCommanderLt Col Christopher M. HigginsInsigniaFormer 721st Operations Support Squadron patchMilitary unit The 3rd Combat Training Squadron (3 CTS) is a United States ...

King's Cross, London

Area of central London in England For the station, see London King's Cross railway station. For other uses, see King's Cross. Battlebridge redirects here. For the Irish village, see Battlebridge, County Roscommon. For the Essex village, see Battlesbridge. Human settlement in EnglandKing's CrossRepurposed gas holders and canal locks at King's Cross, with the buildings of St Pancras Square behindKing's CrossLocation within Greater LondonPopulation11,843 (2011)[1]OS grid r...

 

Zia ol Din Tabatabaee

14th Prime Minister of Iran For other uses, see Tabatabaei (disambiguation). You can help expand this article with text translated from the corresponding article in German. (October 2013) Click [show] for important translation instructions. View a machine-translated version of the German article. Machine translation, like DeepL or Google Translate, is a useful starting point for translations, but translators must revise errors as necessary and confirm that the translation is accurate, ra...

 

Medial talocalcaneal ligament

Medial talocalcaneal ligamentLigaments of the medial aspect of the foot.DetailsFromtalusTocalcaneusIdentifiersLatinligamentum talocalcaneum medialeTA98A03.6.10.103TA21926FMA44285Anatomical terminology[edit on Wikidata] The medial talocalcaneal ligament (internal calcaneo-astragaloid ligament) connects the medial tubercle of the back of the talus with the back of the sustentaculum tali. Its fibers blend with those of the plantar calcaneonavicular ligament. References This article incorpora...

العلاقات البلغارية التنزانية

العلاقات البلغارية التنزانية بلغاريا تنزانيا   بلغاريا   تنزانيا تعديل مصدري - تعديل   العلاقات البلغارية التنزانية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين بلغاريا وتنزانيا.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه ال...

 

Mosi tidak percaya terhadap pemerintahan Mariano Rajoy 2018

Mosi tidak percaya terhadap pemerintahan Mariano Rajoy 2018Outgoing prime minister, Mariano Rajoy (right), congratulating incoming prime minister, Pedro Sánchez (left), upon losing the no confidence vote on 1 June 2018.Tanggal31 May – 1 June 2018LokasiCongress of Deputies, SpainPenyebabThe National Court's sentence on the Gürtel case scandal affecting the People's Party (PP).Peserta/Pihak terlibat PP PSOE Unidos Podemos Cs ERC PDeCAT PNV Compromís EH Bildu UPN CCa FAC NCa HasilMotion app...

 

Visa requirements for Serbian citizens

Administrative entry restrictions Serbian passport Visa requirements for Serbian citizens are administrative entry restrictions by the authorities of other states placed on citizens of the Republic of Serbia. As of 2024, Serbian citizens had visa-free or visa on arrival access to 140 countries and territories, ranking the Serbian passport 37th in the world according to the Henley Passport Index.[1] Serbia is one of a handful of countries whose citizens may travel visa-free to the Sche...

Interstellar medium

Matter and radiation in the space between the star systems in a galaxy The distribution of ionized hydrogen (known by astronomers as H II from old spectroscopic terminology) in the parts of the Galactic interstellar medium visible from the Earth's northern hemisphere as observed with the Wisconsin Hα Mapper (Haffner et al. 2003). The interstellar medium (ISM) is the matter and radiation that exists in the space between the star systems in a galaxy. This matter includes gas in ionic, ato...

 

2005 World Championships in Athletics – Women's hammer throw

Events at the2005 World ChampionshipsTrack events100 mmenwomen200 mmenwomen400 mmenwomen800 mmenwomen1500 mmenwomen5000 mmenwomen10,000 mmenwomen100 m hurdleswomen110 m hurdlesmen400 m hurdlesmenwomen3000 msteeplechasemenwomen4 × 100 m relaymenwomen4 × 400 m relaymenwomenRoad eventsMarathonmenwomen20 km walkmenwomen50 km walkmenField eventsHigh jumpmenwomenPole vaultmenwomenLong jumpmenwomenTriple jumpmenwomenShot putmenwomenDiscus throwmenwomenHammer throwmenwomenJavelin throwmenwomenComb...