Casus foederis veya casus fœderis, Latince'de "bir anlaşmanın uygulanabilir ve bağlayıcı hale geldiği koşul" anlamına gelmektedir. Diplomatik anlamda, müttefiklerden birine bir saldırı olması durumunda ittifak şartlarının yürürlüğe girdiği ve topyekûn harekete geçilmesini öngören durumu açıklar.
Casus foederis, savunma ittifakı söz konusu olduğunda müttefiklerden birine karşı savaş ilan edildiğinde ya da başlatıldığında ortaya çıkar. İttifak antlaşmaları sıklıkla casus foederis olarak addedilecek olayı tanımlar.[1]
Tarihi örnekler
NATO
NATO'yu kuran Kuzey Atlantik Antlaşması'nın "casus foederis" olarak nitelendirilen ve bir saldırı veya saldırı tehdidine karşı üyelerini savunmaya ve bu amaçla, bir üyesine yapılacak saldırının tüm üyelerine yapılmış varsayılacağı ilkesini öngören 5. Maddesi, sadece bir kez uygulamaya konuldu. 11 Eylül 2001 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri'nde düzenlenen saldırıların ardından üye ülkeler Washington yönetimine askerî destek vermek zorunda kaldı.[2][3]
Ayrıca bakınız
Kaynakça