Bruno Pontecorvo (Rusça: Бру́но Макси́мович Понтеко́рво, Bruno Maksimovich Pontecorvo; 22 Ağustos 1913 – 24 Eylül 1993), Enrico Fermi' nin ilk zamanlarındaki asistanı, yüksek enerji fiziği ve nötrinolar üzerine sayısız çalışmanın yazarı olan İtalyan nükleer fizikçi. Bir komünistin ikna etmesi sonucu, 1950'de Sovyetler Birliği'ne gitti ve burada muon çürümesi ve nötrinolar üzerine araştırmalarına devam etti. Prestijli Pontecorvo Ödülü, 1995 yılında onun anısına tesis edildi.
Zengin bir İtalyan ailenin sekiz çocuğunun dördüncü çocuğu olarak dünyaya geldi. Pontecorvo, Roma La Sapienza Üniversitesinde Enrico Fermi'nin öğrencisi olarak fizik okudu. Fermi'nin öğrencilerinden oluşan Via Panisperna boys adlı grubun en genç öğrencisi oldu. 1934'te Fermi'nin nükleer fisyonu keşfetmesine yol açan yavaş nötron özelliklerini gösteren ünlü deneyine katıldı. 1934 yılında Paris'e taşındı, Irène Joliot-Curie ve Frédéric Joliot-Curie'nin araştırmaları altında çalıştı. Kuzeninden (Emilio Sereni) etkilenerek, 3 kardeşinin katıldığı gibi Fransız Komünist Partisi'ne katıldı. İtalyan Ulusal Faşist Parti rejiminin yahudilere karşı olan italyan ırkçılık kanunları ailesinin İtalya'dan Amerika Birleşik Devletleri, Fransa ve Birleşik Krallık gibi ülkelere gitmesine sebep oldu.
Alman ordusu II. Dünya Savaşı sırasında Paris'i kapattığında, Pontecorvo, kardeşi Gillo, kuzeni Emilio Sereni ve Salvador Luria bisikletlerle şehirden kaçtı. Bu onun Tulsa, Oklahoma'ya gitmesinin yolunu açtı, nükleer fizik hakkındaki bilgilerini, petrol ve minerallerin araştırılması için orada uyguladı. 1943 yılında, o Kanada'daki Montreal Laboratuvarında çalışan Britanyalılardan oluşan Alaşım Tüpleri takımına katıldı. Bu, ilk atom bombasını geliştirmek için Manhattan Projesi'nin bir parçası haline geldi. Chalk River Laboratuvarında, ZEEP nükleer reaktörünün tasarımının üzerinde çalıştı, bu ABD'nin dışında bulunan kritik statüdeki ilk reaktördü, ardından 1947 yılında NRX reaktörü yapıldı. Aynı zamanda kozmik ışınlar, muonların çürümesi ve ana ilgi alanı haline gelen nötrinolar üzerine çalışmalar yaptı. 1949 yılında Britanya'ya taşındı, Harwell'de Atom Enerjisi Araştırma Kurumunda çalıştı.
1950 yılında Sovyetler Birliği'ne sığınmasından sonra, Dubna'daki Ortak Nükleer Araştırma Enstitüsü (JINR) de çalıştı. O, klor kullanarak nötrinoları tespit etmeyi önerdi. 1959 yılında çıkardığı argümanında, elektron nötrinosu ve muon nötrinosunun farklı parçacıklardan oluştuğunu öne sürdü. Solar nötrinosu Evde Bırakma Deneyi sonucunda tespit edildi, ancak tahmin edilen sayının yalnızca üçte biri ile yarısı arasında. Bu solar nötrino problemine cevap olarak, nötrino salınımları olarak bilinen fenomeni öne sürdü, böylece elektron nötrinoları muon nötrinoları oldu. Salınımların varlığı nihayet 1998 yılındaki Süper-Kamiokande deneyinde kanıtlandı. O, aynı zamanda 1958 yılında, süpernovanın yoğun nötrino patlamaları üretebileğini öngördü, 1987 yılında SN 1987A, nötrino dedektörü ile tespit edilince bunun da doğruluğu kanıtlandı.
Kaynakça
- Albright, Joseph; Kunstel, Marcia (1997). Bombshell : the Secret Story of America's Unknown Atomic Spy Conspiracy. New York: Times Books. ISBN 978-0-8129-2861-7. OCLC 38126209.
- Andrew, Christopher M.; Gordievsky, Oleg (1990). KGB: The Inside Story of its Foreign Operations from Lenin to Gorbachev. New York: HarperCollins. ISBN 0-06-016605-3. OCLC 22579547.
- Close, Frank (2010). Neutrino. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-969599-7. OCLC 756279007.
- Close, Frank (2015). Half-Life: The Divided Life of Bruno Pontecorvo, Physicist or Spy. New York: Basic Books. ISBN 978-0-465-06998-9. OCLC 897001600.
- Fermi, Laura (1954). Atoms in the Family: My Life with Enrico Fermi. Chicago: University of Chicago Press. OCLC 537507.
- Gowing, Margaret (1964). Britain and Atomic Energy, 1935–1945. Londra: Macmillan Publishing. OCLC 3195209.
- Sudoplatov, Pavel; Sudoplatov, Anatoli; Schecter, Jerrold L.; Schecter, Leona P. (1995). Special Tasks: the Memoirs of an Unwanted Witness, a Soviet Spymaster. Boston: Little, Brown. ISBN 0-316-82115-2. OCLC 30325282.
- Turchetti, Simone (2003). Atomic Secrets and Governmental Lies: Nuclear Science, Politics and Security in the Pontecorvo case (PDF). British Journal for the History of Science. 36. ss. 389-415. 19 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Nisan 2016.
- Turchetti, Simone (2012). The Pontecorvo Affair: a Cold War Defection and Nuclear Physics. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-81664-7. OCLC 711050900.
İleri düzey okuma
- Mafai, Miriam (2012). Il lungo freddo: Storia di Bruno Pontecorvo, lo scienziato che scelse l'Urss. Milan: Bur. ISBN 978-88-586-3839-2.
Dış bağlantılar
