PROFILPELAJAR.COM

Amerika Birleşik Devletleri'nin eyaletleri veya Amerika Birleşik Devletleri'nin devletleri, 50 tane olup birbirleriyle politik bir birlik oluştururlar. Her bir eyalet, bir coğrafi bölgede idari yetkiye sahiptir ve egemenliğini federal hükûmetle paylaşır. Egemenliğin her bir eyalet ile federal hükûmet arasında paylaşılmasından dolayı Amerikalılar hem federal cumhuriyetin, hem ikamet ettikleri eyaletin vatandaşıdır.^[1] Eyalet vatandaşlığı ve ikamet esnektir ve bir eyaletten diğerine taşınmak için herhangi bir hükûmet iznine gerek yoktur. Şartlı tahliyeyle serbest kalmış hükümlüler ve velayeti paylaşan boşanmış ebeveynlerin çocukları gibi belirli bir mahkeme kararıyla bu hakkı sınırlandırılmış kişiler, anılan kuralın istisnasını oluşturur.

Eyalatlerin nüfusu 600.000'in biraz altından (Wyoming), 39 milyonun üzerine (Kaliforniya) ve yüzölçümü 3.140 km²'den (Rhode Island) 1.717.860 km²'ye (Alaska) değişiklik gösterir.^[2] Dört eyalet tam resmî adlarında commonwealth ifadesini kullanır.

Eyaletler illere ya da illere eş değer birimlere ayrılmıştır. Bunlara belli ölçüde yerel idari yetki tanınmıştır, ancak egemenlikleri bulunmaz. İller ve illere eş değer birimlerin yapıları eyaletten eyalete farklılık gösterir. Eyalet yönetimleri, yetkilerini (her bir eyaletin) halkından, kendi ayrı anayasaları dolayısıyla alır. Bu anayasaların her birinin temelini cumhuriyetçi ilkeler oluşturur ve her biri üç kuvvetten oluşan bir yönetim öngörür: Yürütme, yasama ve yargı.^[3]

Birleşik Devletler Anayasası'na göre eyaletler, aralarında anayasa değişikliklerinin onanmasının da bulunduğu çeşitli yetki ve haklara sahiptir. Tarihsel olarak bakıldığında, yerel kolluk kuvvetleri, devlet okullarında eğitim, sağlık hizmetleri, eyalet içi ticaretin düzenlenmesi ve yerel ulaşım ile altyapı genel olarak öncelikle eyaletlerin sorumluluk alanındadır. Öte yandan, günümüzde bunların tamamı önemli ölçüde federal kaynaklarca karşılanmakta ve federal düzeyde yasal düzenlemelere tabi tutulmaktadır. Zaman içinde ABD Anayasası değişikliklere uğradı ve uygulanışı ile hükümleri değişti. Merkezîleşmeye ve incorporation'a (Mahkelemerin U.S. Bill of Rights'ı eyaletlere uygulaması) doğru genel bir eğilim oluştu ve federal hükûmetin rolü arttı. Eyaletlerin yetki ve egemenliğinin federal hükûmet ile bireylerin hakları karşısında sınırları ve içeriğine ilişkin bir kavram olan eyaletlerin haklarına ilişkin tartışmalar sürmektedir.

Eyaletler ve buralarda ikamet edenler çift meclisli bir yasama organı olup Senato ile Temsilciler Meclisi'nden oluşan federal Kongre'de temsil edilir. Her eyalet Senatoda iki senatörle temsil edilir ve Mecliste en az bir temsilci ile temsil edilme hakkına sahiptir. Temsilciler Meclisi üyeleri tek üyeli bölgelerden seçilir. Temsilciler eyaletler arasında, en son on yıllık anayasal nüfus sayımına göre belirlenecek oranlarla paylaştırılır.^[4] Her eyalet ayrıca devlet başkanını seçen Seçiciler Kurulu'na belirli sayıda seçici gönderme hakkına sahiptir. Her eyaletin seçici sayısı, o eyaletin temsilci sayısı ile senatör sayısının toplamına eşittir.^[5]

Anayasa Kongre'ye,^[6] Birliğe yeni eyaletleri kabul etme yetkisi tanımıştır. ABD'nin 1776'da kuruluşundan bu yana, eyalet sayısı en baştaki 13'ten 50'ye yükselmiştir. En yeni eyaletler, ikisi de 1959'da eyalet olan Alaska ve Hawaii'dir.

Anayasa, eyaletlerin Birlik'ten ayrılma yetkilerinin olup olmadığı konusunda sessiz kalmıştır. Amerikan İç Savaşı'ndan kısa süre sonra ABD Yüksek Mahkemesi, Texas v. White davasında bir eyaletin tek taraflı olarak bunu yapamayacağını hükme bağlamıştır.^[7]^[8]

Amerika Birleşik Devletleri'nin 50 Eyaleti
Eyalet adı	IPA	Resmi ad	Kod	Kuruluş tarihi	Yüzölçüm	Nüfus (11.05.2020)	GSYH (milyon dolar) 2010	Başkent	En büyük şehir
Alabama	/ˌæləˈbæmə/	State of Alabama	AL	14 Aralık 1819	52.419 sq mi (135.765 km²)	4,903,185	$174,400	Montgomery	Huntsville
Alaska	/əˈlæskə/	State of Alaska	AK	3 Ocak 1959	663.267 sq mi (1.717.854 km²)	731,545	$45,600	Juneau	Anchorage
Arizona	/ˌærɪˈzoʊnə/	State of Arizona	AZ	14 Şubat 1912	113.998 sq mi (295.254 km²)	7,278,717	$261,300	Phoenix	Phoenix
Arkansas	/ˈɑrkənsɔː/	State of Arkansas	AR	15 Haziran 1836	52.897 sq mi (137.002 km²)	3,017,804	$105,800	Little Rock	Little Rock
Kaliforniya	/ˌkælɪˈfɔrnjə/	State of California	CA	9 Eylül 1850	163.700 sq mi (423.970 km²)	39,512,223	$1,936,400	Sacramento	Los Angeles
Colorado	/ˌkɒləˈrædoʊ/	State of Colorado	CO	1 Ağustos 1876	104.185 sq mi (269.837 km²)	5,758,736	$259,700	Denver	Denver
Connecticut	/kəˈnɛtɪkət/	State of Connecticut	CT	9 Ocak 1788	5.543 sq mi (14.356 km²)	3,565,287	$233,400	Hartford	Bridgeport^[9]
Delaware	/ˈdɛləwɛər/	State of Delaware	DE	7 Aralık 1787	2.491 sq mi (6.452 km²)	973,764	$62,700	Dover	Wilmington
Florida	/ˈflɑrɪdə/	State of Florida	FL	3 Mart 1845	65.755 sq mi (170.304 km²)	21,477,737	$754,000	Tallahassee	Jacksonville^[10]
Georgia	/ˈdʒɔrdʒə/	State of Georgia	GA	2 Ocak 1788	59.425 sq mi (153.909 km²)	10,617,423	$404,600	Atlanta	Atlanta
Hawaii	/həˈwaɪ.iː/	State of Hawaiʻi	HI	21 Ağustos 1959	10.931 sq mi (28.311 km²)	1,415,872	$68,900	Honolulu	Honolulu
Idaho	/ˈaɪdəhoʊ/	State of Idaho	ID	3 Temmuz 1890	83.642 sq mi (216.632 km²)	1,787,065	$54,800	Boise	Boise
Illinois	/ɪlɪˈnɔɪ/	State of Illinois	IL	3 Aralık 1818	54.826 sq mi (141.998 km²)	12,671,821	$644,200	Springfield	Chicago
Indiana	/ˌɪndiˈænə/	State of Indiana	IN	11 Aralık 1816	36.418 sq mi (94.321 km²)	6,732,219	$267,600	Indianapolis	Indianapolis
Iowa	/ˈaɪ.ɵwə/	State of Iowa	IA	28 Aralık 1846	56.272 sq mi (145.743 km²)	3,155,070	$147,200	Des Moines	Des Moines
Kansas	/ˈkænzəs/	State of Kansas	KS	29 Ocak 1861	82.277 sq mi (213.096 km²)	2,913,314	$128,500	Topeka	Wichita
Kentucky	/kɪnˈtʌki/	Commonwealth of Kentucky	KY	1 Haziran 1792	40.409 sq mi (104.659 km²)	4,467,673	$161,400	Frankfort	Louisville
Louisiana	/luːˌiːziˈænə/	State of Louisiana	LA	30 Nisan 1812	52.271 sq mi (135.382 km²)	4,648,794	$213,600	Baton Rouge	New Orleans
Maine	/ˈmeɪn/	State of Maine	ME	15 Mart 1820	35.385 sq mi (91.646 km²)	1,344,212	$53,200	Augusta	Portland
Maryland	/ˈmɛrələnd/	State of Maryland	MD	28 Nisan 1788	12.407 sq mi (32.133 km²)	6,045,680	$300,000	Annapolis	Baltimore^[11]
Massachusetts	/ˌmæsəˈtʃuːsɪts/	Commonwealth of Massachusetts	MA	6 Şubat 1788	10.554 sq mi (27.336 km²)	6,892,503	$377,700	Boston	Boston
Michigan	/ˈmɪʃɪɡən/	State of Michigan	MI	26 Ocak 1837	97.990 sq mi (253.793 km²)	9,986,857	$372,400	Lansing	Detroit
Minnesota	/ˌmɪnɪˈsoʊtə/	State of Minnesota	MN	11 Mayıs 1858	86.943 sq mi (225.181 km²)	5,639,632	$267,100	Saint Paul	Minneapolis
Mississippi	/ˌmɪsɪˈsɪpi/	State of Mississippi	MS	10 Aralık 1817	48.434 sq mi (125.443 km²)	2,976,149	$98,900	Jackson	Jackson
Missouri	/mɪˈzʊəri, mɪˈzʊərə/	State of Missouri	MO	10 Ağustos 1821	69.704 sq mi (180.533 km²)	6,137,428	$246,700	Jefferson City	Kansas City^[12]
Montana	/mɒnˈtænə/	State of Montana	MT	8 Kasım 1889	147.165 sq mi (381.156 km²)	1,068,778	$37,200	Helena	Billings
Nebraska	/nəˈbræskə/	State of Nebraska	NE	1 Mart 1867	77.420 sq mi (200.520 km²)	1,934,408	$89,600	Lincoln	Omaha
Nevada	/nəˈvædə/	State of Nevada	NV	31 Ekim 1864	110.567 sq mi (286.367 km²)	3,080,156	$127,500	Carson City	Las Vegas
New Hampshire	/nuː ˈhæmpʃər/	State of New Hampshire	NH	21 Haziran 1788	9.350 sq mi (24.217 km²)	1,359,711	$61,600	Concord	Manchester^[13]
New Jersey	/nuː ˈdʒɜrzi/	State of New Jersey	NJ	18 Aralık 1787	8.729 sq mi (22.608 km²)	8,882,190	$497,000	Trenton	Newark^[14]
New Mexico	/nuː ˈmɛksɪkoʊ/	State of New Mexico	NM	6 Ocak 1912	121.697 sq mi (315.194 km²)	2,096,829	$75,000	Santa Fe	Albuquerque
New York	/nuː ˈjɔrk/	State of New York	NY	26 Temmuz 1788	54.556 sq mi (141.299 km²)	19,453,561	$1,156,500	Albany	New York^[15]
Kuzey Karolina	/ˌnɔrθ kærəˈlaɪnə/	State of North Carolina	NC	21 Kasım 1789	53.865 sq mi (139.509 km²)	10,488,084	$407,400	Raleigh	Charlotte
Kuzey Dakota	/ˌnɔrθ dəˈkoʊtə/	State of North Dakota	ND	2 Kasım 1889	70.762 sq mi (183.272 km²)	762,062	$33,400	Bismarck	Fargo
Ohio	/oʊˈhaɪ.oʊ/	State of Ohio	OH	1 Mart 1803	44.825 sq mi (116.096 km²)	11,689,100	$483,400	Columbus	Columbus^[16]
Oklahoma	/ˌoʊkləˈhoʊmə/	State of Oklahoma	OK	16 Kasım 1907	69.960 sq mi (181.195 km²)	3,956,971	$160,500	Oklahoma City	Oklahoma City
Oregon	/ˈorəɡən/	State of Oregon	OR	14 Şubat 1859	98.466 sq mi (255.026 km²)	4,217,737	$168,900	Salem	Portland
Pensilvanya	/ˌpɛnsɪlˈveɪnjə/	Commonwealth of Pennsylvania	PA	12 Aralık 1787	46.055 sq mi (119.283 km²)	12,801,989	$575,600	Harrisburg	Philadelphia
Rhode Island	/rɵd ˈaɪlənd/	State of Rhode Island and Providence Plantations	RI	29 Mayıs 1790	1.210 sq mi (3.140 km²)	1,059,361	$49,500	Providence	Providence
Güney Karolina	/ˌsaʊθ kærəˈlaɪnə/	State of South Carolina	SC	23 Mayıs 1788	32.020 sq mi (82.931 km²)	5,148,714	$164,300	Columbia	Charleston^[17]
Güney Dakota	/ˌsaʊθ dəˈkoʊtə/	State of South Dakota	SD	2 Kasım 1889	77.184 sq mi (199.905 km²)	884,659	$39,900	Pierre	Sioux Falls
Tennessee	/ˌtɛnɪˈsiː/	State of Tennessee	TN	1 Haziran 1796	42.181 sq mi (109.247 km²)	6,829,174	$250,300	Nashville	Nashville^[18]
Teksas	/ˈtɛksəs/	State of Texas	TX	29 Aralık 1845	268.820 sq mi (696.241 km²)	28,995,881	$1,207,432	Austin	Houston^[19]
Utah	/ˈjuːtɑː/	State of Utah	UT	4 Ocak 1896	84.899 sq mi (219.887 km²)	3,205,958	$116,900	Salt Lake City	Salt Lake City
Vermont	/vərˈmɒnt/	State of Vermont	VT	4 Mart 1791	9.623 sq mi (24.923 km²)	623,989	$26,400	Montpelier	Burlington
Virginia	/vərˈdʒɪnjə/	Commonwealth of Virginia	VA	25 Haziran 1788	42.774 sq mi (110.785 km²)	8,535,519	$427,700	Richmond	Virginia Beach^[20]
Washington	/ˈwɒʃɪŋtən/	State of Washington	WA	11 Kasım 1889	71.362 sq mi (184.827 km²)	7,614,893	$351,100	Olympia	Seattle
Batı Virginia	/ˌwɛst vərˈdʒɪnjə/	State of West Virginia	WV	20 Haziran 1863	24.230 sq mi (62.755 km²)	1,792,147	$66,600	Charleston	Charleston
Wisconsin	/wɪsˈkɒnsɪn/	State of Wisconsin	WI	29 Mayıs 1848	65.498 sq mi (169.639 km²)	5,822,434	$251,400	Madison	Milwaukee
Wyoming	/waɪˈoʊmɪŋ/	State of Wyoming	WY	10 Temmuz 1890	97.818 sq mi (253.348 km²)	578,759	$38,200	Cheyenne	Cheyenne

Tıklanabilir harita

Haritada yer alan eyaletlerin üzerine tıklayarak ilgili maddeye gidebilirsiniz.

Hükümetler

ABD anayasa hukuku uyarınca, 50 ayrı eyalet ve bir bütün olarak Birleşik Devletler egemen yargı yetkilisidir.^[21] Eyaletler, ülkenin idari bölümleri değildir; Amerika Birleşik Devletleri Anayasası Onuncu Değişikliği federal hükûmete devredilmemiş tüm hükûmet yetkilerini eyaletlere veya halka saklı tutar.

Sonuçta 50 eyaletten her biri, halkının uygun göreceği herhangi bir şekilde (ABD Anayasası tarafından belirlenen geniş parametreler ve Kongre tarafından uygulanan Cumhuriyet Garantisinde) kendi bireysel hükûmetini düzenleme ve Anayasa ile federal hükûmete verilmeyen tüm hükûmet yetkilerini kullanma hakkını saklı tutar.^[22] Federal hükûmetten farklı olarak bir eyalet, halkının refahı için gerekli tüm yasaları genel olarak yapma hakkı olan polis gücü olarak sayılmamıştır.^[23] Sonuç olarak, çeşitli eyaletlerin hükûmetleri pek çok benzer özelliği paylaşırken, genellikle biçim ve içerik açısından büyük farklılıklar gösterirler. İki eyalet hükûmeti hiçbir zaman tamamen aynı değildir.

Genişleme

Kaynakça

^ Erler, Edward. "Essays on Amendment XIV: Citizenship". The Heritage Foundation. 19 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2017.
^ "Population by State". 21 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2017.
^ "Frequently Asked Questions About the Minnesota Legislature". Minnesota State Legislature. 29 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2017.
^ Kristin D. Burnett. "Congressional Apportionment (2010 Census Briefs C2010BR-08)" (PDF). U.S. Department of Commerce, Economics and Statistics Administration. 20 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Ocak 2017.
^ Elhauge, Einer R. "Essays on Article II: Presidential Electors". The Heritage Foundation. 19 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2017.
^ Article IV, Section 3, Clause 1 of the Constitution
^ Aleksandar Pavković, Peter Radan, Creating New States: Theory and Practice of Secession 2 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., p. 222, Ashgate Publishing, 2007.
^ "Texas v. White 74 U.S. 700 (1868)". Justia.com. 7 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2017.
^ The Hartford-West Hartford-Willimantic Combined Statistical Area is the most populous metropolitan area in Connecticut.
^ The Miami-Fort Lauderdale-Miami Beach Metropolitan Statistical Area is the most populous metropolitan area in Florida.
^ Baltimore City and the 12 Maryland counties of the Washington-Baltimore-Northern Virginia Combined Statistical Area form the most populous metropolitan region in Maryland.
^ The City of Saint Louis and the 8 Missouri counties of the St. Louis-St. Charles-Farmington Combined Statistical Area form the most populous metropolitan region in Missouri.
^ The 5 southeastern New Hampshire counties of the Boston-Worcester-Manchester Combined Statistical Area form the most populous metropolitan region in New Hampshire.
^ The 13 northern New Jersey counties of the New York-Newark-Bridgeport Combined Statistical Area form the most populous metropolitan region in New Jersey.
^ New York is the most populous city in the United States.
^ The Cleveland-Akron-Elyria Combined Statistical Area is the most populous metropolitan area in Ohio.
^ The Greenville-Spartanburg-Anderson Combined Statistical Area is the most populous metropolitan area in Güney Karolina.
^ The Nashville-Davidson-Murfreesboro-Columbia Combined Statistical Area is the most populous metropolitan area in Tennessee.
^ The Dallas-Fort Worth Combined Statistical Area is the most populous metropolitan area in Teksas.
^ The 10 Virginia counties and 6 Virginia cities of the Washington-Baltimore-Northern Virginia Combined Statistical Area form the most populous metropolitan region in Virginia.
^ Radan, 2007, p. 12
^ "10th Amendment US Constitution--Reserved Powers" (PDF). www.govinfo.gov. 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Aralık 2020.
^ Lehman, Jeffrey; Phelps, Shirelle (2005). West's Encyclopedia of American Law, Volume 8 (2 bas.). Thomson/Gale. ISBN 9780787663674.

[1] Erler, Edward. "Essays on Amendment XIV: Citizenship". The Heritage Foundation. 19 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2017.

[2] "Population by State". 21 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2017.

[3] "Frequently Asked Questions About the Minnesota Legislature". Minnesota State Legislature. 29 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2017.

[4] Kristin D. Burnett. "Congressional Apportionment (2010 Census Briefs C2010BR-08)" (PDF). U.S. Department of Commerce, Economics and Statistics Administration. 20 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Ocak 2017.

[5] Elhauge, Einer R. "Essays on Article II: Presidential Electors". The Heritage Foundation. 19 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2017.

[6] Article IV, Section 3, Clause 1 of the Constitution

[books.google.com-7] Aleksandar Pavković, Peter Radan, Creating New States: Theory and Practice of Secession 2 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., p. 222, Ashgate Publishing, 2007.

[8] "Texas v. White 74 U.S. 700 (1868)". Justia.com. 7 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2017.

[Hartford-9] The Hartford-West Hartford-Willimantic Combined Statistical Area is the most populous metropolitan area in Connecticut.

[Miami-10] The Miami-Fort Lauderdale-Miami Beach Metropolitan Statistical Area is the most populous metropolitan area in Florida.

[Maryland-11] Baltimore City and the 12 Maryland counties of the Washington-Baltimore-Northern Virginia Combined Statistical Area form the most populous metropolitan region in Maryland.

[Saint_Louis-12] The City of Saint Louis and the 8 Missouri counties of the St. Louis-St. Charles-Farmington Combined Statistical Area form the most populous metropolitan region in Missouri.

[Rockingham-13] The 5 southeastern New Hampshire counties of the Boston-Worcester-Manchester Combined Statistical Area form the most populous metropolitan region in New Hampshire.

[New_Jersey-14] The 13 northern New Jersey counties of the New York-Newark-Bridgeport Combined Statistical Area form the most populous metropolitan region in New Jersey.

[15] New York is the most populous city in the United States.

[Cleveland-16] The Cleveland-Akron-Elyria Combined Statistical Area is the most populous metropolitan area in Ohio.

[Greenville-17] The Greenville-Spartanburg-Anderson Combined Statistical Area is the most populous metropolitan area in Güney Karolina.

[Nashville-18] The Nashville-Davidson-Murfreesboro-Columbia Combined Statistical Area is the most populous metropolitan area in Tennessee.

[Dallas-19] The Dallas-Fort Worth Combined Statistical Area is the most populous metropolitan area in Teksas.

[Virginia-20] The 10 Virginia counties and 6 Virginia cities of the Washington-Baltimore-Northern Virginia Combined Statistical Area form the most populous metropolitan region in Virginia.

[Radan,_2007,_p._12-21] Radan, 2007, p. 12

[22] "10th Amendment US Constitution--Reserved Powers" (PDF). www.govinfo.gov. 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Aralık 2020.

[23] Lehman, Jeffrey; Phelps, Shirelle (2005). West's Encyclopedia of American Law, Volume 8 (2 bas.). Thomson/Gale. ISBN 9780787663674.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

PROFILPELAJAR.COM

Amerika Birleşik Devletleri'nin eyaletleri

Tıklanabilir harita

Hükümetler

Genişleme

Kaynakça

Read other articles:

Aimee Teegarden

Teknologi hipotetis

Nemesis

Politeknik Negeri Pontianak

Rotella (Italia)

Badlands (film)

尼古拉斯·马杜罗

Hidrogen iodida

Howard Cann

Eddie Sutton

Steve Austria

الدوري التونسي لكرة اليد 1969–70

Hugo Gutmann

تاريخ كأس أوروبا ودوري أبطال أوروبا

Pace Grasso Stadium

ホンジュラス

Прошинская

Reinier Vinkeles

San Nazaro in Brolo

Carpathian Euroregion