İlçe topraklarında Gürpınar sınırına yakın Akgöl bulunur.
Tarihçe
Özalp İlçesi 1869 yılında Mahmudiye adıyla bugünkü Saray ilçe merkezinde kurulmuştur.
İlçe merkezi 1948 yılında bugünkü Özalp merkezine taşınmış ve burası İlçe merkezi hâline dönüştürülmüştür. Kazım Paşa İlçe merkezinin ismi ise Saray olarak değiştirilerek Nahiye teşkilatına dönüştürülmüştür.
Özalp İlçe Merkezinin ismi ise şimdiki mahalle olan Kargalı'nın adı ile anılmaktaydı. Bu mahalle o tarihlerde köy teşkilatı durumundaydı.
Bölgede Urartular Persler, Bizanslılar, Emeviler, Selçuklular,Sökmenler, Moğollar, Karakoyunlular ve Akkoyunlular değişik zamanlarda hakimiyet kurmuşlardır. Özalp ilçe sınırları içinde halk arasında "gort" diye anılan harabelerde yapılacak kazılarla: tarihte bu yörede hüküm sürmüş medeniyetler hakkında daha gerçekçi bilgiler elde edilebilir. Tarihî eser kaçakçılarının define aramak amacı ile yaptıkları kazılarda mezarların gün doğusu yönünde görülmesi, halk arasında burada yaşayanların güneşe taptıkları kanaatini doğurmuştur. 1071 yılında Selçuklu sultanı Alparslan'ın Malazgirt meydan muharebesinden sonra Anadolu'ya girmesi ile birlikte Bizanslılardan kurtulup bir müddet Selçukluların kontrolünde kalan bölge, daha sonra Safevilerin eline geçmiştir. 1555 yılında kanuni sultan Süleyman'ın Safevilerin yenmesi ile bölge Osmanlıların hakimiyetine girmiştir. Eski ismi ``Mahmudiye ``olan sonra ``Saray``olarak adlandırılan Özalp, 1869 yılında Hakkâri sancağına bağlanarak "Kaza" yapıldı.
1948 yılında ilçe merkezi Saray'dan Kargalı ya taşındı ve yeni ilçe merkezine Özalp ismi verildi. İlçe merkezi taşınmadan önce köy hüviyetinde olan Kargalı bugün ilçe merkezinin güneyinde ve küçük Özalp çayının ayırdığı (Eskiden beri bu ad ile anılan) mahalleye isim olmuştur.
Van'ın hayvancılık potansiyeli en yüksek ilçelerden biri olan Özalptır. Özalp'ta en fazla küçükbaş hayvan yetiştirilir. Akkaraman ve Morkaraman koyun ırkları en fazla yetiştirilmektedir.[25] Van piyasasında en fazla satılan üç peynirden biri Özalp otlu peyniridir.[26]
Özalp mutfağı
Vikikitapta bu konu hakkında daha fazla bilgi var:
En çok tüketilen yemekler çiriş pilavı, tandırda Van balığı, kurut aşı, Kürt köftesi, keledoş, Acem köftesi, ayran aşı çorbasıdır. Tatlı olarak Van pastası, Özalp pastası, kaşık tatlısı, eğdek tatlısı, çatal tatlısı yapılır. Özalp otlu peyniri tüketilen peynir çeşididir. Özalp otlu peyniri hem taze hem de küplerde bekletilmiş olarak tüketilir. Kahvaltılarda Van çöreği yenir. Koyun ve inek yoğurdu yapılmakta ve tüketilmektedir. Koyun yoğurdu taze tüketildiği gibi Van otlu peyniri gibi toprak altına gömülerek ve 5 ay toprak altında bırakılarak tüketilir. Otlu peynir gibi ticari amaçla değil sadece kendi aileleri için yapılır. Yoğurdu toprağın altına bırakılması hem bozulmamasını önler hem de tadının güzel olmasını sağlanır.Köylerde ekmek tandırlarda yapılır. Lavaş ekmeği ve tandır ekmeği yapılan ekmek çeşitlerindendir. Özalp çöreği tandırda yapılır. Bu çörek ekmek hamuruna koyun tereyağı eklenerek, üzerine yumurta akı ile karıştırılmış susam serpilerek tandırda pişirilmesi ile yapılır.
Kırdık
Özalp'ta yapılan yöresel bir yemektir. Hazırlanışı bir soğan küp küp şeklinde doğranır. Salça baharat sıvı yağ ile kavrulur kavrulduktan sonra doğranmış patates, mürdüm eriği, kayısı, siyah mercimek bulgur eklenir. Üstünü geçecek kadar su eklenir pişirilmeye bırakılır. Mercimekler daha önceden haşlanır öyle eklenir.
^"1935 Genel Nüfus Sayımı"(PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından(PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı"(PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından(PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı"(PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından(PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
"Merkezi Dağıtım Sistemi"(html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
"Özalp Nüfusu - Van". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
"Van Özalp Nüfusu". nufusune.com.Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)