Çinko bromür (ZnBr2),ZnBr2 kimyasal formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Renksiz bir tuzdur ve çinko klorür (ZnCl2) ile pek çok ortak özellik taşır; organik çözücüler içinde çözünürler ve asiditesi yüksek çözeltiler oluşturmak üzere, su içinde yüksek çözünürlüğe sahiptirler. Higroskopiktir ve 2H2O·ZnBr2 dihidratını oluşturur.
Üretim
ZnBr2·2H2O çinko oksit veya çinko metalinin hidrobromik asit ile işlenmesiyle hazırlanır.
ZnO + 2 HBr + H2O → ZnBr2·H2O
Susuz malzeme, dihidratın sıcak CO2 ile dehidre edilmesiyle ya da çinko metali ve bromun reaksiyonu yoluyla üretilebilmektedir.[2]
Yapı
Kristal ZnBr2, Znl2 ile aynı yapıyı benimser: {Zn4Br10}2- “süper tetrahedral” norminal formunu oluşturmak üzere üç köşesini ortak kullanan dört dörtyüzlü Zn merkezi, üç boyutlu bir yapı oluşturacak şekilde köşelerinden bağlanır.[3] Dihidrat olan ZnBr2·2H2O de olağan bir yapıya sahiptir ve (H2O)6Zn2Br6 olarak tarif edilmelidir, Zn2Br62- iyonu çinko atomlarına bağlanan brom köprülerine sahiptir. Benzer bir yapı dimerik formda bulunan alüminyum bromür (Al2Br6) bileşiğinde de görülür.[4]
Gaz ZnBr2VSEPR teorisine uygun olarak doğrusal doğrusaldır ve Zn-Br bağ uzunluğu 221 pm'dir.[5]
Kullanım Alanları
Çinko bromür aşağıdaki uygulamalarda kullanılır:[4]
Petrol ve doğal gaz kuyularında, çinko bromür içeren çözeltiler, delme fazından bitirme aşamasına geçerken veya kuyu workover işlemlerinde sondaj çamurunun yerini almak için kullanılır. Son derece yoğun tuzlu su çözeltisi, sıvıya 20 kilo/galon ağırlığını verir, bu da özellikle yanıcı yağ ve gaz parçacıklarını yüksek basınçlı kuyularda tutmada faydalıdır. Bununla birlikte, yüksek asitlik ve ozmolarite, korozyon ve kullanım problemlerine neden olur. Mürettebata daha yumuşak kıyafetler ve lastik çizmeler verilmesi gerekir, çünkü akışkan çok dehidre olur.[6]
Çinko bromür çözeltileri radyasyona karşı şeffaf bir kalkan olarak kullanılabilir. İki cam bölme arasındaki boşluk, sıcak bir hücrede pencere olarak kullanılmak üzere çok yüksek yoğunluklu, güçlü bir sulu çinko bromür çözeltisi ile doldurulur. Bu pencere türü, radyasyona maruz kalmanın bir sonucu olarak kararmayacağı için kurşun cama göre avantajlıdır. Tüm cam radyasyon nedeniyle zamanla yavaşça kararır, ancak bu özellikle istisnai radyasyon seviyeleri bulunan sıcak bir hücrede geçerlidir. Sulu bir tuz çözeltisinin avantajı, radyasyon hasarının milisaniyeden daha az dayanması ve bu yüzden ekranın kendiliğinden onarılacağıdır.[7]
Emniyet
Güvenlikle ilgili konular, insanlar için toksik dozun 3-5 g olduğu çinko klorür ile aynıdır.[4]
^abcRohe, D. M.; Wolf, H. U. (2005). "Zinc Compounds". Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH. doi:10.1002/14356007.a28 537
^Chieh, C.; White, M. A. (1984). "Crystal structure of anhydrous zinc bromide". Zeitschrift für Kristallographie. 166 (3-4): 189-197. doi:10.1524/zkri.1984.166.3-4.189
^Blaylock, D. P.; Abu-Jawdeh, E. (January 1999). "The Georgia Institute of Technology High-Dose Gamma Irradiation Facility". 32nd Annual Midyear Meeting - Creation and Future Legacy of Stockpile Stewardship Isotope Production, Applications, and Consumption. Poster Session. Albuquerque, NM: Health Physics Society.