Balo-i

Tungkol sa bayan sa Pilipinas ang artikulo na ito. Para sa ibang gamit, tingnan ang Baloi (paglilinaw).
Balo-i

Bayan ng Baloi
Bayan
Mapa ng Lanao del Norte na nagpapakita sa lokasyon ng Baloi.
Mapa ng Lanao del Norte na nagpapakita sa lokasyon ng Baloi.
Map
Balo-i is located in Pilipinas
Balo-i
Balo-i
Lokasyon sa Pilipinas
Mga koordinado: 8°07′N 124°13′E / 8.12°N 124.22°E / 8.12; 124.22
Bansa Pilipinas
RehiyonHilagang Mindanao (Rehiyong X)
LalawiganLanao del Norte
DistritoUnang Distrito ng Lanao del Norte
Mga barangay21 (alamin)
Pamahalaan
 • Manghalalal22,189 botante (2022)
Lawak
 [1]
 • Kabuuan90.98 km2 (35.13 milya kuwadrado)
Populasyon
 (Senso ng 2020)
 • Kabuuan68,465
 • Kapal750/km2 (1,900/milya kuwadrado)
 • Kabahayan
12,414
Ekonomiya
 • Kaurian ng kitaika-3 klase ng kita ng bayan
 • Antas ng kahirapan37.53% (2021)[2]
 • Kita(2020)
 • Aset(2020)
 • Pananagutan(2020)
 • Paggasta(2020)
Kodigong Pangsulat
9217
PSGC
103502000
Kodigong pantawag63
Uri ng klimaklimang tropiko
Mga wikaWikang Maranao
Sebwano
Wikang Binukid
wikang Tagalog
Websaytbalo-i.gov.ph

Ang Balo-i, opisyal na Bayan ng Balo-i, ay isang ika class bayan sa lalawigan ng Lanao del Norte, Pilipinas. Ayon sa senso ng 2020, mayroon itong populasyon na 68,465 katao.

Binabaybay rin itong Baloi o Balëy gamit ang Ortograpíyang Filipino 2014. Matatagpuan sa bayang ito ang Paliparan ng Maria Cristina, na tinagurian ding Paliparan ng Iligan.

Kasaysayan

Itinatag ang Balo-i mula sa mga distritong munisipal ng Momungan, Pantar, at Balut noong 1 Agosto 1948. Ito ang pinagmulang bayan ng Tagoloan, na humiwalay noong 21 Hunyo 1969, at Pantar, na naging malayang bayan noong 11 Hunyo 1978.

Heograpiya

Mga barangay

Ang bayan ng Balo-i ay nahahati sa 21 na mga barangay.

  • Abaga
  • Adapun-Ali (Dariat)
  • Angandog (Bulao)
  • Angayen (Balut)
  • Bangko
  • Batolacongan (Basagad)
  • Buenavista
  • Cadayonan
  • Landa (Gadongan)
  • Lumbac
  • Mamaanun
  • Maria Cristina
  • Matampay
  • Nangka
  • Pacalundo
  • Poblacion East
  • Poblacion West
  • Sandor (Daduan)
  • Sangcad (Cormatan)
  • Sarip-Alawi (Payawan)
  • Sigayan

Klima

Datos ng klima para sa Balo-i
Buwan Ene Peb Mar Abr May Hun Hul Ago Set Okt Nob Dis Taon
Katamtamang taas °S (°P) 26
(79) 		27
(81) 		27
(81) 		28
(82) 		28
(82) 		27
(81) 		27
(81) 		27
(81) 		28
(82) 		27
(81) 		27
(81) 		27
(81) 		27.2
(81.1)
Katamtamang baba °S (°P) 22
(72) 		22
(72) 		22
(72) 		23
(73) 		23
(73) 		23
(73) 		23
(73) 		22
(72) 		23
(73) 		23
(73) 		23
(73) 		22
(72) 		22.6
(72.6)
Katamtamang presipitasyon mm (pulgada) 159
(6.26) 		143
(5.63) 		166
(6.54) 		183
(7.2) 		357
(14.06) 		414
(16.3) 		333
(13.11) 		309
(12.17) 		289
(11.38) 		285
(11.22) 		253
(9.96) 		166
(6.54) 		3,057
(120.37)
Araw ng katamtamang pag-ulan 18.4 17.2 20.6 23.4 29.3 29.2 29.9 29.4 27.7 28.7 25.5 19.9 299.2
Sanggunian: Meteoblue [3]

Demograpiko

Senso ng populasyon ng
Balo-i
TaonPop.±% p.a.
1948 14,498—    
1960 18,077+1.86%
1970 23,644+2.72%
1975 20,392−2.92%
1980 19,383−1.01%
1990 27,512+3.56%
1995 32,063+2.91%
2000 38,534+4.02%
2007 44,366+1.96%
2010 50,387+4.74%
2015 58,383+2.84%
2020 68,465+3.18%
Sanggunian: PSA[4][5][6][7]


Ekonomiya

Ang tinatanim na mga produktong pansaka sa Balo-i ay kamote (ang pinakamalaking kamote sa lalawigan), mais, pakal, mga gulay, kalabasa, pakwan, madang, durian, niyog, at mani.

Ang mga produkto nito ay rotie (isang pankeyk na gawa sa harinang hinaluan ng lasang chicken curry), dodol (isang dinurog na kaning niluto kasama ang lasang durian), bakas (isang tunang dinangdang), at matatamis na mga panghimagas tulad ng tiyateg, berowa, amik, at tamokonsi.

Matatagpuan sa bayan ang Agus IV Hydroelectric Powerplant na nasa Ilog Agus at matatagpuan in Barangay Nangka, 18 kilometro mula sa lungsod ng Iligan. Ang planta, na matatagpuan 120 metro (390 talampakan) sa baba ng lupa, ay ang unang planta ng hidroelektrisidad na nasa ilalim ng lupa sa Mindanao at pangatlo sa Pilipinas. Ipinalalagay na sapat ang nililikhang kuryente nito para pailawan ang isang lungsod na 12 beses mas malaki sa laki ng Iligan o para paganahin ang 20 mga pabrika ng semento.

Mga sanggunian

  1. ↑ "Province: Lanao del Norte". PSGC Interactive. Quezon City, Philippines: Philippine Statistics Authority. Nakuha noong 12 Nobyembre 2016.
  2. ↑ "PSA Releases the 2021 City and Municipal Level Poverty Estimates". Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas. 2 Abril 2024. Nakuha noong 28 Abril 2024.
  3. ↑ "Balo-i: Average Temperatures and Rainfall". Meteoblue. Nakuha noong 30 January 2020.
  4. ↑ Census of Population (2015). "Region X (Northern Mindanao)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. PSA. Nakuha noong 20 Hunyo 2016.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: numeric names: mga may-akda (link)
  5. ↑ Census of Population and Housing (2010). "Region X (Northern Mindanao)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. NSO. Nakuha noong 29 Hunyo 2016.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: numeric names: mga may-akda (link)
  6. ↑ Censuses of Population (1903–2007). "Region X (Northern Mindanao)". Table 1. Population Enumerated in Various Censuses by Province/Highly Urbanized City: 1903 to 2007. NSO.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: numeric names: mga may-akda (link) CS1 maint: url-status (link)
  7. ↑ "Province of Lanao del Norte". Municipality Population Data. Local Water Utilities Administration Research Division. Nakuha noong Disyembre 17, 2016.

Mga Kawing Panlabas

Iligan
Matungao North Tagoloan
West   Balo-i    East
South
Pantao Ragat Pantar