Kabupatén Majalengka diwengku ku 26 kacamatan, nu kabagi deui kana sababaraha désa jeung kalurahan. Pusat pamaréntahan di Kacamatan Majalengka. Kantor Bupati aya di alun-alun Majalengka deukeuteun Masjid Agung Al Imam.
Sajarah
Zaman Karajaan Budha di Talaga
Pamaréntahan Batara Gunung Picung
Karajaan Hindu di Talaga ngadeg dina abad XIII Maséhi, Raja kasebut masih katurunan Ratu Galuh nu keur maréntah di Ciamis, Anjeunna nyaéta putera ka V, ogé aya hubungan getih sareng raja-raja di Pajajaran atanapi nu katelah ku Raja Siliwangi. Sunan Talaga manggung putra Pandita Prabu Darmasuci putera Batara Gunung Picung putera Suryadewata putera bungsu dari Maharaja SundaGaluh Prabu Ajiguna Linggawisesa (1333-1340) di GaluhKawali, Ciamis. Panguasa Karajaan Sunda Galuh biasana dileler Siliwangi. Daérah kakuasaannna ngawengku Talaga, Cikijing, Bantarujeg, Lemahsugih, Maja sarta sabagéan Majalengka Kidul. Pamerintahan Batara Gunung Picung bageur pisan, agama nu diagem rayat karajaan ieu nyaéta agama Hindu.Dina mangsa pameréntahaanna pangwaangunan prasarana jalan parékonomian geus dijieun sapanjang leuwih ti 25 Km tepatna Talaga - Salawangi di daerah Cakrabuana. Bidang Pangwangunan séjénna, ngahadéan pangairan di Cigowong nu ngawengku saluran-saluran pangairan sakabéhna di daérah Cikijing.Pamerintahan Batara Gunung Picung lumangsung 2 windu. Raja ngagaduhan putra 6 urang nyaéta :- Sunan Cungkilak - Sunan Benda - Sunan Gombang - Ratu Panggongsong Ramahiyang- Prabu Darma Suci- Ratu Mayang Karuna. Ahir pamaréntahanntahanna diteraskeun ku Prabu Darma Suci.
Pemeréntahan Prabu Darma Suci
Disebat ogé Pandita Perabu Darma Suci. Dina pamaréntahan raja ieu Agama Hindu mekar pesat pisan (abad ka-XIII), wasta anjeunna katelah di Kerajaan Pajajaran, Jawa Tengah, Jayakarta nepi ka daérah Sumatera. Dina seni pantun loba dicaritakeun ngeunaan anjangan tamu-tamu kasebut ti karajaan tatangga ka Talaga, naha anjangan tamu-tamu mangrupa hubungan kaluarga wungkul teu loba nu dipikawanoh. Warisan nu masih aya ti karajaan ieu di antarana Benda Perunggu, Gong, Harnas atawa Baju Beusi.Dina abad XIIX Masehi anjeunna tilar dunya kalayan ngantunkeun 2 urang putera nyaéta:- Bagawan Garasiang - Sunan Talaga Manggung
Pamaréntahan Sunan Talaga Manggung
Tahta pikeun samentara dicepeng ku Begawan Garasiang, tapi anjeunna kacida pisan mentingkeun Kahirupan Kapercayaan sahingga antukna teu lami tahta diserahkeun ka rayina Sunan Talaga Manggung.Teu seueuer nu dipikawanoh dina mangsa pamaréntahan raja ieu salain kapindahan anjeunna ti Talaga ka daérah Cihaur Maja.
Pamaréntahan Sunan Talaga Manggung
Sunan Talaga Manggung marupakeun raja nu kasohor nepi ka kiwari ku sabab sikep anjeunna nu adil sarta wijaksana sarta perhatosan anjeunna kana agama Hindu, tatanén, pangairan, karajinan sarta kasenian rakyat. Hubungan saé ngawujud kalayan karajaan-karajaan tatangga jeung karajaan nu jauh ogé, saperti misalna jeung Karajaan Majapahit, Karajaan Pajajaran, Karajaan Cirebon sarta Karajaan Sriwijaya. Anjeunna gaduh putera dua, nyaéta :- Radén Pangrurah - Ratu Simbarkéncana Raja wafat alatan ditelasan nu dilakukeun ku titahan Patih Palembang Gunung ngaranna Centangbarang. Saterusna Palembang Gunung nggantikeun Sunan Talaga Manggung kalayan nikah ka Ratu Simbarkéncana. Teu kungsi lila Ratu Simbarkéncana nelasan Palembang Gunung alatan pituduh hulubalang Citrasinga ku tusuk kondé nalika kulem. Tilarna Palembang Gunung, teras Ratu Simbarkéncana nikah sareng turunan Panjalu nu wastana Raden Kusumalaya Ajar Kutamanggu sarta ngagaduhan 8 urang putera di antarana nu kasohor putera cikal Sunan Parung.
Pamaréntahan Ratu Simbarkéncana
kira-kira awal abad XIV Maséhi, dina pamaréntahanna Agama Islam sumebar ka daerah-daerah kakuasaannaa dibawa ku para Santri ti Cirebon. Ogé dipikawanoh yén tahta pamaréntahan mangsa harita dipindahkeun ka hiji daérah di beulah kalér Talaga ngaranna Walangsuji deukeut kampung Buniasih (Desa Kagok Banjaran). Ratu Simbarkéncana saparantos tilar dunya digantikeunku puterana Sunan Parung.
Pamaréntahan Sunan Parung
Pamaréntahan Sunan Parung henteu lila, ngan ukur sababaraha taun lilana. Hal nu penting dina mangsa pamaréntahanna nyaéta geua ayana Perwakilan Pamaréntahan nu disebut Dalem, antara lain ditempatkeun di daérah Kulur, Sindangkasih, Jerokaso Maja. Sunan Parung gaduh puteri tunggal nu wastana Ratu Sunyalarang atanapi Ratu Parung.
Zaman Karajaan Islam di Talaga (Pangaruh Kasultanan Cirebon)
Pamaréntahan Ratu Sunyalarang
Salaku puteri tunggal anjeunna naék tahta ngagentos ramana Sunan Parung sarta nikah sareng turunan putera Prabu Siliwangi nu wastana Radén Rangga Mantri atanapi anu langkung dikenal Prabu Pucuk Umum. Dina mangsa pamaréntahanna Agama Islam geus mekar kalayan gancang. loba rakyatna nu ngagem agama kasebut anu antukna Ratu Sunyalarang sareng Prabu Pucuk Umum ngagem Agama Islam. Agama Islam miboga pangaruh badag ka daérah-daérah kakuasaanna di antarana Maja, Rajagaluhsarta Majalengka. Prabu Pucuk Umum nyaéta Raja Talaga ke-2 nu ngagem Agama Islam. Hubungan pamaréntahan Talaga sareng Cirebon sarta Kerajaan Pajajaran saé pisan. Sakumaha dipikawanoh Prabu Pucuk Umum nyaéta katurunan ti prabu Siliwangi sabab dina hal ieu rama anjeunna nu wastana Radén Munding Sari Ageung mangrupa putera ti Prabu Siliwangi. Jadi nikahna Prabu Pucuk Umum sareng Ratu Sunyalarang mangrupa jatukrami kaluarga dina abad ka-IV. Hal nu penting dina mangsa pamaréntahan Ratu Sunyalarang nyéta Talaga jadi pusat dagang di beulah kidul.
Pamaréntahan Rangga Mantri atanpi Prabu Pucuk Umum
Tina pernikahan Radén Rangga Mantri sareng Ratu Parung (Ratu Sunyalarang putri Sunan Parung, dulur sebapak Ratu Pucuk Umun suami Pangéran Santri ) ngalahirkeun 6 urang putera nyaéta :- Prabu Haurkuning - Sunan Wanaperih - Dalem Lumaju Agung- Dalem Panuntun - Dalem Panaekan Akhir abad XV Maséhi, panduduk Majalengka tos ngagem agama Islam. Anjeunna sateuacan tilar dunya parantos nunjuk putera-puterana pikeun maréntah di daerah-daerah kakuasaanna, siga halna :Sunan Wanaperih nyepenng pamerintahan di Walagsuji; Dalem Lumaju Agung di kawasan Maja; Dalem Panuntun di Majalengka sedengkeun putera cikalna, Prabu Haurkuning, di Talaga nu saterasna di Ciamis. Katurunan anjeunna loba nu ngajabat salaku Bupati. Sedengkeun dalem Dalem Panaekan kapungkurna ti Walangsuji teras pipindahan ngajugjug Riung Gunung, Sukamenak, Nunuk Cibodas sarta Kulur. Prabu Pucuk Umum dikurebkeun caket Situ Sangiang Kacamatan Talaga.
Pamaréntahan Sunan Wanaperih
Kasohor Sunan Wanaperih, di Talaga salaku saurang Raja nu ngagem Agama Islam ogé sadaya rakyat di negeri ieu tos ngagem Agama Islam. Anjeunna gaduh putera 6 urang, nyaéta :- Dalem Cageur - Dalem Kulanata - Apun Surawijaya atanapi Sunan Kidul- Ratu Radeya - Ratu Putri - Dalem Wangsa Goparana. Dicaritakeun yén Ratu Radeya nikah sareng Arya Sarngsingan sedengkeun Ratu Putri nikah sareng putra Séh Abdul Muhyi ti Pamijahan wastana Sayid Faqih Ibrahim langkung dipikawanoh Sunan Cipager. Dalem Wangsa Goparana pindah ka Sagalaherang Cianjur, Katurunan anjeunna aaa nu ngajabat salaku bupati saperti Bupati Wiratanudatar I di Cikundul. Sunan Wanaperih maréntah di Walangsuji, tapi anjeunna digentos ku puterana Apun Surawijaya, mangka puseur pamaréntahanbalik deui ka Talaga. Putera Apun Surawijaya wastana Pangeran Ciburuy atanapi disebat ogé Sunan Ciburuy atanapi dipikawanoh ogé kalayan sebatan Pangeran Surawijaya nikah sareng putri Cirebon wastana Ratu Raja Kertadiningrat wargi ti Panembahan Sultan Sepuh III Cirebon. Pangéran Surawijaya gaduh 6 urang putra nyaéta - Dipati Suwarga-Mangunjaya - Jaya Wirya - Dipati Kusumayuda - Mangun Nagara - Ratu Tilarnagara Ratu Tilarnagara nikah sareng Bupati Panjalu (Karajaan Panjalu Ciamis) nu wastana Pangéran Arya Sacanata nu masih katurunan Prabu Haur Kuning. nu ngagentos Pangéran Surawijaya nyaéta Dipati Suwarga nikah sareng Putri Nunuk sarta gaduh putera 2 urang, nyaéta :- Pangéran Dipati Wiranata- Pangéran Secadilaga atanapi pangéran Raji Pangéran Surawijaya tilar dunya sarta digentos ku Pangéran Dipati Wiranata sarta saparantosna éta diteraskeun ku puterana Pangéran Secanata Eyang Raga Sari nu nikah sareng Ratu Cirebon ngagentoskeun Pangeran Secanata. Arya Secanata maréntah ± taun 1762.
Masa Panjajahan Balanda
Ngadegkeun Kabupatén Maja.
Tahun 1819 dijieun Karésidenan Cirebon nyaéta Keregenaan (Kabupatén) Cirebon, Kuningan, Bengawan Wetan, Galuh (Ciamis Sekarang) sarta Maja. Kabupatén Maja nyaéta cukang lantaran Kabupatén Majalengka. Ngabentuk Kabupatén Maja dumasar kana Besluit (Surat Kaputusan) Komisaris Gubernur Jendral Hindia Belanda No.23 Tanggal 5 Januari1819. Kabupatén Maja nyaéta gabungan ti tilu distrik nyaéta: Distrik Sindangkasih, Distrik Talaga, sarta Distrik Rajagaluh. Kabupatén Maja ibukotana di Kota Kacamatan Maja ayeuna. Bupati munggaran Kabupatén Maja nyaéta RT Dendranegara. Kabupatén Maja ngawngku wilayah Talaga, Maja, Sindangkasih, Rajagaluh, Palimanan sarta Kedondong.
Parobahan Ngaran Kabupatén Maja jadi Kabupatén Majalengka.
Tanggal 11 Februari1840, kaluar surat Staatsblad No.7 sarta Besluit Gubernur Jendral Hindia Belanda No.2 nu ngajelaskeun pindahna Ibukota Kabupatén ka Wilayah Sindangkasih nu saterusna dingaranan 'Majalengka', saterusnangaran Kabupatén disaluyukeun jeung ngaran ibukota kabupatén nu anyar, tina Kabupatén Maja jadi Kabupatén Majalengka. Méré ngaran Majalengka atawa timana asal-usul Majalengka masih jadi misteri. Ngaran Majalengka nurutkeun Legenda nyaéta ucapan ‘Majane Langka” ti pasukan Cirebon serta Pangéran Muhammad sareng Siti Armilah nalika teu mendakan buah Maja separantos Leuweung Tangkal Maja dileungitkeun ku Nyi Rambut Kasih, Ratu Karajaan Sindangkasih. Dina Buku Sejarah Majalengka Karya N. Kartika nu ngawawancara Budayawan Ayatrohaedi, ngaran Majalengka lamun diartikeun dina basa Jawa Kuno nyaéta kecap ‘Maja’ mangrupa ngaran buah sarta kecap ‘Lengka’ nu hartina pait, jadi kecap 'Majalengka' nyaéta ngran séjén tina kecap Majapahit. Majalengka salaku ibukota kabupatén selanjutnya beuki dikuatkeun ku ayana Surat Staatsblad, 1887 No. 159 ngatur sarta ngajelaskeun ngeunaan batas-batas wilayah Kota Majalengka.
Mangsa Panjajahan Jepang
Mangsa penjajahan Jepang (1942-1945) di Majalengka ditandaan ku ayana éksploitasi romusha sarta pangwangunan Lapangan Terbang Militer Jepang di Kawasan Ligung. Lapangan terbang ieu dianggeuskeun dina taun 1944, sarta pasukan Jepang ti dinya ngapung pikeun ngalaksanakeun operasi militér di Burma (Myanmar) dina taun 1945
Lokasi sarta Ngabagi Administrasi
Sacara géografis Kabupatén Majalengka aya di bagéan wétan Propinsi Jawa Kulon. Kabupatén Majalengka aya dina titik koordinat nyaéta beulah kulon 108° 03' - 108° 19 Bujur Timur, beulah wétan 108° 12' - 108° 25 Bujur Timur, beulah kalér 6° 36' - 5°58 Lintang Selatan sarta beulah kidul 6° 43' - 7°44.
Bagéan kalér wilayah kabupatén ieu mangrupa dataran handap, samentara wilayah tengah pasir-pasir sarta wilayah kidul mangrupa wilayah pagunungan kalayan puncakna Gunung Ceremai nu wawatesan jeung Kabupatén Kuningan sarta Gunung Cakrabuana nu wawatesan jeung Kabupatén Tasikmalaya sarta Kabupatén Sumedang. Sacara administratif wawatesan jeung:
Bagéan kalér wilayah kabupatén ieu nyaéta dataran handap, sedeng di bagéan kidul mangrupa pagunungan. Gunung Ciremai (3.076 m) aya di bagéan wétan, nyaéta wawatesan jeung Kabupatén Kuningan. Gunung ieu mngrupa gunung pangjangkungna di Provinsi Jawa Kulon, sarta manrupakeun taman nasional, kalayan ngaran Taman Nasional Gunung Ciremai
Kaayaan géografi hususna morfologi sarta fisiografi wilayah Kabupatén Majalengka kacida rupa-rupa sarta dipangaruhan ku béda luhurna hiji daérah kalayan daérah séjénna, kalayan distribusi saperti kieu :
Dumasar kaayaan géologi nu ngawengku sebaran sarta struktur batuan, aya sababaraha batuan sarta formasi batuan nyaéta Aluvium legana 17.162 Ha (14,25%), Pleistocene Sedimentary Facies legana 13.716 Ha (13,39%), Miocene Sedimentary Facies legana 23,48 Ha (19,50%), Undiferentionet Vulcanic Product legana 51.650 Ha (42,89%), Pliocene Sedimentary Facies, seluas 3.870 Ha (3,22%), Liparite Dacite legana 179 Ha (0,15%), éosene legana 78 Ha (0,006%), Old Quartenary Volkanik Product legana 10.283 Ha (8,54%). Jenis-jenis taneuh di Kabupatén Majalengka aya sababaraha rupa, sacara umum jenis taneuh nyéta Latosol, Podsolik, Grumosol, Aluvial, Regosol, Mediteran, sarta asosiana. Jenis-jenis taneuh kasebut nyepeng peranan penting dina nangtukeun tingkat kasuburan taneuh dina ngarojong kahasilan séktor tatanén.
Hidrologi
Tina aspék hidrologis di Kabupatén Majalengka mibanda sababaraha jenis potensi sumber daya cai nu bisa digunakeun pikeun nyumponan kabutuhan masyarakat. Poténsi sumber daya cai kasebut nyaéta:
Cai permukaan, saperti cinyusu, walungan, situ, waduk lapangan atawa rawa, cai taneuh, saperti sumur bor sarta kompa pantek sarta cai hujan. walungan nu gedé di antarana nyaéta Cilutung, Cijurey, Cideres, Cikeruh, Ciherang, Cikadondong, Ciwaringin, Cilongkrang, Ciawi sarta Cimanuk.
Iklim
Curah hujan taunan rata-rata di Kabupatén Majalengka antara 2.400 mm-3.800 mm/tahun kalayan rata-rata poé hujan lobana 11 poé/bulan. Angin ilaharna niup ti arah Kidul dan Tenggara, kacuali dina bulan April nepi ka Juli niup ti arah Kulon Laut kalayan tarikna antara 3-6 knot (1 knot =1.285 m/jam).
Démografi
Jumlah Panduduk Kabupatén Majalengka Berdasarkan BPS Kabupaten Majalengka Taun 2013 nyaéta 1.180.774 Jiwa nyéta 590.038 jiwa panduduk lalaki sarta 590.736 jiwa panduduk awéwé. Rata-rata kapadetan panduduk Kabupatén Majalengka dina taun 2013 nyavta 981 jiwa/km². Kapadetan pangluhurna aya di Kacamatan Jatiwangi kalayan kapadatan 2.087 jiwa/km². Wilayah kalayan jumlah panduduk panglobana nyaéta:
Mayoritas Masyarakat Majalengka asalna ti étnis Sunda. Basa nu digunakeun Basa Sunda, tapi mibanda parbedaan sababaraha arti sarta kosakata kalayan Basa Sunda di Kawasan Priangan. Bahasa Sunda di Majalengka mangrupa basa Sunda dialék Tengah Timur. Disababaraha wilayah Majalengka masyarakatna mangrupa étnis Cirebon/Wong Cerbon sarta ngagunakeun basa Cirebon, saperti di kalér sarta wétan Jatitujuh, Kertajati, Ligung, Sumberjaya sarta Désa Patuanan di Kacamatan Leuwimunding.
Kasenian Jeung Budaya Daérah
Sabagé wilayah nu diliwatan ku dua kabudayaan gedé nyavta Sunda & Cirebon mangka Kabupatén Majalengka mibanda karagaman seni budaya nyaéta:
Kabupatén Majalengka baheula mibanda jalur keréta api nu nghubungkeun Cirebon-Kadipatén. Diwangun ku pausahaan swasta Belanda Semarang Cheribon Stoomtram Maatschappij(SCS) dina taun 1901. Jalur ieu terus ditutup dina taun 1978 alatan éléh saing jeung moda angkutan darat séjénna. Ieu Daptar Eks Stasiun Kereta Api di wilayah Majalengka:
Saprak Taun 2013 mimiti diwangun Proyék Bandara Internasional Jawa Barat di Kacamatan Kertajati. Ditargétkeun Bandara Internasional ieu anggeus sarta bisa dipaké taun 2017. Bandara ini ngabutuhkeun lahan legana 1.800 héktar sarta direncanakeun ogé aya kawasan Aérocity Kertajati pikeun ngarojong ayana Bandara kasebut.