Haplogrupe Y-hromosomske DNK čovjeka su haplotipovi koji su definirani razlikanma u nerekombinirajućim segmentima DNK hromosoma Y (zvane Y-DNK). Njihova komparativna analiza u recentnim populacijama daje vjerodostojne pokazatelje genetičkog diverziteta baziranog na jednostrukim nukleotidnim polimorfizmina (single-nucleotide polymorphisms – SNP) na Y hromosomu.[1]
Y-DNK haplogrupe predstavljaju indikatore glavnih grana Y-hromosomskih filogenetskih stabala. Y-hromosomski Adam je ime koje su istraživači dali u traganju za najrecentnijim zajedničkim pretkom po očinskoj liniji, koji je predak svih živih ljudska, lociran u korijenu ovog stabla. Procjene u datiranju Adamove epohe značajno variraju, zavisno od polazišta poduzetih istraživanja.
Mapa ljudskih migracija prema populacijskoj genetici Y hromosoma. Prve efektivne migracije van Afrike kolonizirale su južnu Aziju sa diferencijacijom između istočno-zapadnih genskih grupa Evroazije.[2] Područje preovladavanja afričkih haplogrupa (A, B i E) prikazano je u zelenoj, zapadnog Evroazijskog porijekla u ružičastoj boji, istočne Evroazije su u okeru, australijske haplogrupe u sivoj, sa pacifičkih otoka u ljubičastoj i američke haplogrupe (Q-M3, C3b) u žutoj.
Dakle, Y-DNK haplogrupe su definirane prisustvom serije Y-DNK SNP markera. Subgrane su određene terminalnim SNP, SNP SNP nadolje u Y-hromosomskom filogenetskom stablu. Konsorcij Y hromosoma (OKC) je razvio sistem imenovanja glavnih Y-DNK haplogroupa sa slovima od A do T, sa daljim imenima podgrana po brojevima i malim slovima. OKC stenogramska nomenklatura imênâ Y-DNK haplogroupa i njihovih subgrana s prvim slovom glavnih Y-DNK haplogrupa, pa slijedi crtica i ime odrednice terminala SNP. Nomenklatura Y-DNK haplogrupa se mijenjala tokom vremena uključujući sve veći broj otkrivenih i testiranih SNP, čime se proširuje i Y-hromosomsko filogenetsko stablo. Promjene u nomenklaturi su rezultirale u suprotnosti nomenklature koje se Koristi U ponudi izvorima. Ova nedosljednost, i sve glomaznije ekstenzije nomenklature, zahtijevali su suglasnost u pravcu njenog korištenja jednostavnijeg stenograma. U septembru 2012. godine Family Tree DNA je, individualnim kupcima dao slijedeće objašnjenje promjena u sistemu imenovanje Y-DNK haplogrupa: imajte na umu da se haplogrupe koje su navedene u nastavku odnose samo na specificne individue.
Dugo su kupci Family Tree DNA sagledavali kako je evoluiralo YCC-stablo vrste Homo sapiens evoluiralo, a u proteklih nekoliko godina su otkrivene nove SNP. Ponekad ovi novi SNP uzrokuju značajne promjene u objašnjenju sopstvene terminalne haplogrupe. Zbog mogućih zabuna, uvedena je verzija od prije nekoliko godina, koja prikazuje granu stabla i svoj terminalni SNP, odnosno J-L147, umjesto J1c3d. Prema tome, u vrlo bliskoj budućnosti, Family Tree DNA će obustaviti prikazivanje trenutnih zapisa na stablu, a sve rasprave bit će fokusirane na definiranje pojedinačnih SNP.
Ovo se mijenja, ali ne nauka - to samo pruža lakši i manje zbunjujući način za međusobnu komunikaciju.
Haplogrupa A je afrička makrohaplogrupa od koje potiču sve recentne haplogrupe. BT je subgrana haplogrupe A, preciznije A1b (A2-T u Cruciani et al. 2011), kako slijedi:
Sve razdvajajuće CT mutacije (osim haplogrupa A i B) su M168 i M294. One su pogodne za testiranje hipoteza o nakbližem zajedničkom pretku i migracijama "van Afrike" (Out of Africa). U definiranju mutacija, DE mutant se vjerojatno dogodio u sjeveroistočnoj Africi, prije nekih 65.000 godina. P143 mutacija, koja definira haplogrup CF je možda se pojavila u isto vrijeme i proširila se niz južne obale Azije.
Diversifikacija haplogrupe F i njenih potomačkih grana
Haplogrupe koje potiču od F haplogupe su nađene u oko 90% svjetske populacije, ali skoro ekskluzivno van podsaharske Afrike. Odgovorna mutacija na valu migracija je stigla na Srednji Istok ili Južnu Aziju] i postepeno se širila u Evropu (Cro-Magnon).
Haplogrupa G potiče sa Srednjeg Istoka ili možda sa daljih područja, kao što je Pakistan negdje oko 30 ka, a u Evropu je došla sa Neolitskom revolucijom. Haplogrupa H se vjerovatno pojavila Indiji prije 30-40 hiljada godina, a tamo je još prevalentna, šireći se na zapad u historijskom vremenu sa Rimskimmigracijama, Haplogrupa K je široko rasprostranjena u Evroaziji, Australiji i Južnom Pacifiku.
Haplogrupa I2 (P215) − Pretežno nađena u jugoistočnoj Evropi i na Sardiniji sačuvana od I2B1 (m223) − Prvenstveo nađena u zapadnoj, centralnoj i sjevernoj Evropi.
NO Haplogrupa se pojavila prije oko 35-40 hiljada godina u istočnoj Aziji. − Moguće je da i haplogrupa N potiče iz istočne Azije, odakle se širila na zapad i sjecer Sibir, da bi postala uobičajena kod uralskih naroda. Haplogrupa O je najučestalija u Istočnoj i Jugoistočnoj Aziji, a najniža frekvencija joj je na otocima Južnog Pacifika, Centralne i Južne Azije.
Haplogrupa NO (M214) prije 35-40 hiljada godina − Minimalna distribucija
Haplogrupa O1 (MSY2.2) − Nađena u istočnoj i južnoj Kini, Tajvanu, i južnoj Aziji, posebno među australonezijskih i naroda Tai–Kadai jezičkog područja.
Haplogrupa P (M45) ima dvije grane: Q-M242 i R-M207, koje su zajednički markeri M45 pored najmanje 18 drugih jednostrukih nukleotidnih polimorfizama (SNP).
Haplogrupa Q je definirana putem SNP M242. Vjeruje se da je potekla iz Centralne Azije prije oko 17 do 22 hiljade godina .[6][7]
Podgrane haplogrupe Q sa njenim mogućim mutacijama, prema stablu International Society of Genetic Genealogy (SOGG) (2008):[8]
Diversifikacija haplogrupe R i njenih potomačkih grupa
Haplogrupa R je definirana po SNP M207. Glavnina haplogrupe R (Y-DNK) je predstavljena lozama R1a i R1b.
R1a likely se vjerovatno prvo pojavio u Južnoj Aziji ili (manje vjerovatno) evroazijskim stepama, a vezana je za Skitske kulture i ekspanziju proto-IIndondo-Evropljana. Iprimarna je u centralnoj i južnoj Aziji i istočnoj Evropi. R1b vjerovatno potiče iz centralne [[Azija|Azije. Dominantna je haplogrupa zapadne Evrope i rasprostranjena u različitim narodima Azije i Afrike. Njena podgrana R1b1a2 (M269) je uobičajenq među recentnim evropskim populacijama, posebno u zapadnoj Evropi.
↑Passarino Giuseppe, Cavalleri Gianpiero L, Lin Alice A, Cavalli-Sforza LL, Børresen-Dale AL, Underhill PA (2002). „Different genetic components in the Norwegian population revealed by the analysis of mtDNA and Y chromosome polymorphisms”. European Journal of Human Genetics10 (9): 521–529. DOI:10.1038/sj.ejhg.5200834. PMID12173029.
↑Karlsson Andreas O, Wallerström Thomas, Götherström Anders, Holmlund Gunilla (2006). „Y-chromosome diversity in Sweden – A long-time perspective”. European Journal of Human Genetics14 (8): 963–970. DOI:10.1038/sj.ejhg.5201651. PMID16724001.
↑Fagundes, Nelson J.R.; Ricardo Kanitz, Roberta Eckert, Ana C.S. Valls, Mauricio R. Bogo, Francisco M. Salzano, David Glenn Smith, Wilson A. Silva, Marco A. Zago, Andrea K. Ribeiro-dos-Santos, Sidney E.B. Santos, Maria Luiza Petzl-Erler, and Sandro L.Bonatto (2008). „Mitochondrial Population Genomics Supports a Single Pre-Clovis Origin with a Coastal Route for the Peopling of the Americas” (pdf). American Journal of Human Genetics82 (3): 583–592. DOI:10.1016/j.ajhg.2007.11.013. PMC2427228. PMID18313026. Arhivirano iz originala na datum 2009-03-25. Pristupljeno 2018-02-15. »Since the first studies, it has been found that extant Native American populations exhibit almost exclusively five mtDNA haplogroups (A–D and X)6 classified in the autochthonous haplogroups A2, B2, C1, D1, and X2a.7 Haplogroups A–D are found all over the New World and are frequent in Asia, supporting a northeastern Asian origin of these lineages«
↑{{cite journal |author=Bortolini MC, Salzano FM, Thomas MG, et al. |title=Y-chromosome evidence for differing ancient demographic histories in the Americas |journal=Am. J. Hum. Genet. |volume=73 |issue=3 |pages=524–39 |date=September 2003 |pmid=12900798 |pmc=1180678 |doi=10.1086/377588 |url=http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0002-9297(07)62016-3.
↑Rootsi S., Magri C., Kivisild T., et al. (2004):Phylogeography of Y-chromosome haplogroup I reveals distinct domains of prehistoric gene flow in Europe. Am. J. Hum. Genet., 75 (1): 128–137.
.PNG)
.jpg)
