Rade Bulat (28.8.1920-28.1.2013) bio je partizanski borac, učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-pukovnik JNA i narodni heroj Jugoslavije.
Biografija
Rođen je 28. avgusta 1920. godine u Vrginmostu. Potiče iz zemljoradničke porodice. Osnovnu školu završio je u Vrginmostu, a gimnaziju u Sisku, Gradiški i Zagrebu.
Godine 1936. postaje član Saveza komunističke omladine Jugoslavije i rukovodio je skojevskom organizacijom u gimnaziji u Sisku, Gradiški i Zagrebu. Zbog revolucionarne delatnosti, više puta je hapšen i udaljavan iz škole. Godine 1939. primljen je u članstvo Komunističke partije Jugoslavije. U isto vreme upisao je Tehnički fakultet u Zagrebu, gde se aktivno uključio u rad skojevske organizacije, i postao član rukovodstva. Povremeno je odlazio i u rodni kraj, gde je pomagao stvaranju prvih partijskih organizacija u selima oko Vrginmosta. Po odluci, KP Hrvatske, 29. marta 1941. godine prešao je u Vrginmost i preuzeo dužnost sekretara Kotarskog komiteta.
Posle Aprilskog rata i okupacije Kraljevina Jugoslavije, 1941. godine, aktivno je radio na organizovanju ustanka na Kordunu. Kada je 27. jula 1941. godine izbio ustanak u Hrvatskoj. Rade je zajedno s Mirkom Poštićem, narodnim herojem, razoružava jednog ustašu u selu Perna. A istog dana predvodi grupu boraca na rušenju železničke pruge između Vrginmosta i Topuskog, kod sela Blatuše. Odmah posle ove akcije, s Jovicom Bulatom napada grupu Italijana kod sela Podgorje, i rasteruje ih.
U februaru 1942. godine, kao istaknuti organizator ustanka na Kordunu, odlazi u Glavni štab NOP odreda Hrvatske, koji ga šalje kao delegata u pojedine krajeve i partizanske odrede Hrvatske. U ulozi oficira Glavnog štaba učestvuje, s banijskom proleterskom četom i Nikolom Demonjom, u borbama u Slavoniji. Kao komandant bataljona „Bude Borjan“, u severnoj Dalmaciji vodi niz uspešnih borbi protiv Italijana, ustaša i domobrana. Posebno se ističe u borbi s Italijanima kod Borije, zatim u selu Nunić, kod Kistanja, gde zajedno sa Slobodanom Macurom razoružava italijansku posadu od trideset karabinjera, a već u sledećoj akciji sa svojim bataljonom izbacuje iz stroja više od 200 italijanskih vojnika. Tada su zarobljena tri minobacača, četiri mitraljeza i veliki broj pušaka. Zajedno sa svojim bataljonom bio je na planini Promina, kod Drniša, 29. juna 1942. godine, okružen s 5.000 italijana i četnika. Dva dana je uspešno vodi borbu i uspeo bataljon izvući iz obruča s neznatnim gubicima.
Kao komandant Trinaeste proleterske udarne brigade „Rade Končar“, Bulat je vodio neprekidne borbe na Žumberku, u okolini Zagreba i Karlovca. U bici u Novom Selu nanosi teške poraze ustašama, a u Suhoru Italijanima i belogardejcima. Komandovao je i oslobođenjem Krašića, 2. januara 1942. godine, kada su posle žestokih borbi, uništene tri ustaške bojne s više od 900 vojnika. U maju 1943. godine, kao načelnik štaba Druge operativne zone u Moslavini, Rade reorganizuje partizanske odrede. Prilikom prelaska reke Save, vodi borbu protiv ustaša i Nemaca, i zarobljava više od 40 neprijateljskih vojnika. Njegova veština komandovanja dolazi do izražaja jula 1943. godine, kada se s deset boraca uspešno izvlači iz ustaškog okruženja. U oslobođenju Varaždinskih Toplica neposredno je rukovodio jurišom na gestapovo uporište, gde zarobljava 100 nemačkih žandara.
Rukovodio je osnivanjem Prve zagorske brigade, sa kojom je vodio neprekidne borbe u Zagorju, kod Donje Konjšćine, kod Zlatara, Mihovljana, Varaždinskih Toplica, sela Svibovec. Komandant 32. zagorske divizije postao je 6. juna 1944. godine i s njom uništio snažni ustaško-domobranski garnizon u Trgovišću, Hraščini, vodio tešku borbu na Kalniku, Bilogori i Podravini, gde uništava ustaško-domobranske snage. U saradnji s jedinicama Sedme banijske divizije i Šestog slavonskog korpusa, učestvuje u oslobođenju Podravine od Virovitice do Koprivnice. Kraj rata ga je zatekao na mestu načelnik Štaba Desetog zagrebačkog korpusa.
Posle oslobođenja, završio je kurs za usavršavanje oficira pešadije na Vojnoj akademiji „Vorošilov“ u Sovjetskom Savezu, Višu vojnu akdemiju JNA, Komandno-generalštabnu školu u Sjedinjenim američkim državama i diplomirao je na Elektrotehničkom fakultetu u Zagrebu. U Jugoslovenskoj narodnoj armiji vršio je dužnosti: komandanta divizije, načelnika operativne uprave Vojne oblasti, zamenika načelnika Treće uprave generalštaba JNA, načelnika Uprave ABH obrane JNA, pomoćnika komandanta za pozadinu Armijske oblasti i komandanta vojnog područja. Bio je poslanik u Saboru Socijalističke Republike Hrvatske i član Centralnog komiteta Saveza komunista Hrvatske. Godine 1968. bio je predsednik Šahovskog saveza Jugoslavije.
U toku Narodnooslobodilačke borba, poginula mu je marta 1942. godina na Petrovoj gori, sestra Dragica koja je bila student medicine. Radetova supruga Milka Kufrin, takođe je bila učesnica NOB-a i proglašena je za narodnog heroja.
Publikacije
- „Žumberak i Pokuplje u Narodnooslobodilačkoj borbi“, Zagreb 1951.
- „Svjedočanstva iz Petrove gore“, Zagreb 1980.
- „Deseti korpus „Zagrebački“ NOV i POJ“, Zagreb, Beograd 1985.
- „Milka Kufrin - narodni heroj“, Zagreb 2008.
Priznanja
Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih visokih jugoslovenskih odlikovanja. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 24. jula 1953. godine.
Na tradicionalnom prijemu Srpskog narodnog vijeća u Zagrebu 4. januara 2012. godine, Radi Bulatu i Josipu Boljkovcu uručena je nagrada „Gojko Nikoliš“ za promovisanje antifašizma.[1]
Bulat je takođe i počasni građanin slovenačkog grada Metlike, kako bi se na taj način izrazila zahvalnost za njegovo učešće kao komandanta Trinaeste proleterske brigade u borbi protiv fašizma i oslobađanju mesta.[2]
Optužba za ratne zločine
Rade Bulat je 2011. u Republici Hrvatskoj optužen za ratne zločine protiv civila i ratnih zarobljenika tokom i nakon Drugoga svetskog rata.[3] Optužen je da je zajedno sa Josipom Manolićem i Josipom Boljkovcem naređivao ubistva i lično učestvovao u mučenjima, zlostavljanjima i ubistvima zarobljenih civila u šumi Lug kod Bjelovara juna 1945. godine.[3] Hrvatske vlasti protiv ove trojice vode istragu za ratne zločine od 2007.[3] Rade Bulat se sa pomenutom dvojicom tereti da je mučio zarobljene civile tako što im je rezao uši, prste i noseve, a nakon toga ubijao.[3]
Reference
Literatura
Vanjske veze
 Narodni heroji iz Banije i Siska  |
|---|
|
| |
