Penza je osnovana oko 1684., kao vojna utvrdaCarske Rusije na njenim tadašnjim južnim granicama. Nju su višekratno napadali i opsjedali Krimski Tatari, pa je teško stradala za njihovog posljednjeg napada 1717.
Nakon smirivanja prilika kraj je postao velika žitnica, a ono se do Moskve prevozilo rijekom Surom, a nakon 1870. željeznicom.
Vremenom se Penza razvila i kao snažni industrijski centar - mašinogradnje.
Privreda
Penza je veliki industrijski centar sa tvornicama dieselskih strojeva, kompresora, bicikla, satova, papira i prerade drva.[1]
Obrazovanje
Penza je značajni obrazovni centar tog dijela Rusije sa univerzitetom koji ima pedagoški, agronomski, tehnički i politehnički fakultet i nekoliko istraživalačkih instituta. [1]