Nikola Pavlović je najmlađi od trojice sinova vojvode Radoslava Pavlovića. Nosio je titulu kneza. Ne zna se godina njegovog rođenja, a ni ime majke mu, jer je Teodora, što je donekle zavisilo i od političkih odnosa Pavlovića i Kosača, dolazila i odlazila sa dvora Radoslavljevog.^[1] Nikola i njegov stariji brat Petar predvodili su Pavloviće do pada Bosne 1463. god, kada su poginuli prilikom ulaska osmanske vojske na čelu sa Mehmedom II, a njihova porodica nestala.^[2]

Petar i Nikole izdali su Dubrovniku povelju 15. jula 1454. godine, koja, između ostalog, reguliše trgovinske odnose i trgovinsku slobodu. To je povelja kojom se po prvi put dotiče pitanje odnosa prema trgovcima i njihovoj robi u slučaju eventualnog ratnog sukoba između Pavlovića i Republike. Odredba trgovcima daje rok od 6 mjeseci da sa robom napuste protivničku zemlju.^[2]

U neposrednoj trgovinskoj razmjeni sa Dubrovnikom Pavlovićima je uvozna moć jača od izvozne. Uvozili su razne vrste robe (tkanina, papira, srebrenine, soli), ali i tkanina u vidu poklona, za koje su oni kao i ostali bosanski feudalci i vladari jako zainteresovani.

Posljednji Pavlovići primili su u nasljedstvo i sprovodili do svoje propasti aktivne veze sa Bosanskom crkvom. Ipak, postoji jedan predah u njihovom bogumilstvu. U Bosni se došlo do saznanja da se kraljevina u borbi protiv Turaka može spasiti jedino pomoću Zapada, koji je pokazivao interes prema Istoku u hrišćanskoj koaliciji predvođenoj obnovljenim papstvom. Kralj Tomaš postao je katolik i od njeka su franjevci dobili odriješene ruke u preobraćanja nekatoličkog stanovništva. Kralja su slijedili u novoj religijskoj orijentaciji Petar Vojsalić, najugledniji od Hrvatinića, vojvoda Sladoje Semković sa braćom, vojvoda Petar Klešić sa sinom i vojvoda Ivaniš Pavlović.

Ivaniš je prišao katoličkoj vjeri u jeku njene ofanzive, zbog opšte atmosfere u Bosni, ali se i brzo vratio. To se vidi iz pomenute povelje iz 1454. god. Tada je i Republika, iako i sama katolička, prihvatila da garanti ugovora budu i strojnici Crkve bosanske – gospodin gost Radoslav Bradiević i gospodin starac Radosav unuk, među odgovarajućim stranama.

Zemlja Pavlovića, kao i ostali dio Bosne i kasnije Hercegovine, ušlo je u sklop Turskog imperija. Prevladava mišljenje da je |sultan prilikom zauzimanja Bosne posjekao obojicu, dok turski hroničari spominju samo jednog, ne navodeći ime. Kada su Pavlovići nestali, Dubrovčani su smatrali da su se ugasile i njihove obaveze u davanju konavoskog dohotka. Međutim, već je u julu 1464. Isa-beg Ishaković preko svoga poslanika tražio od Dubrovačke vlade da se taj tribut njemu daje, što je odbijeno. Republika je poslije ovog zahtjeva ostala na miru do septembra 1474. godine, kada je u Dubrovnik stigao sultanov zahtjev od 8. jula te godine, gdje se turski suveren pojavljuje kao nasljednik prava Pavlovića. Mehmed II je tražio isplatu svega što su dugovali Pavlovićima od 1463. godine: poklad od 9.000 perpera sa po 450 perpera godišnje kamate, po 100 dukata godišnjeg najma za njihovu kuću u Dubrovniku i po 700 perpera dohotka što su davali Pavlovićima za Konavle. Republika se iz ovog izvukla više velikim poklonima nego argumentima, da bi nekadanja obaveza prema Pavlovićima u odnosu na novog gospodara Bosne otišla u zaborav.

• Državni arhiv u Dubrovniku, Lamenta de foris, I, 133v;
• Mihailo Dinić, Humsko trebinjska vlstela - SANU, Posebna izdanja 397, Odjeljenje društvenih nauka 54, Beograd, 1967, str. 73
• Marko Vego: Naselja bosanske srednjevjekovne države, str. 105–106;