Baranjska županija (Kraljevina Ugarska)

Baranjska županija
Comitatus Baraniensis
Baranya vármegye
Baranjska županija
Komitat Branau


(nedostaje slika zastave) Grb
Zastava Grb

Položaj županije u bivšoj Ugarskoj
Geografija
Kontinent Evropa
Regija Srednja Evropa
Zemlja 1. Kraljevina Ugarska
2. Habzburška monarhija - Habzburška Ugarska
3.  Austrijsko carstvo - Habzburška Ugarska
4.  Austrougarska - Ugarski deo Monarhije
5.  Kraljevina Srbija - Banat, Bačka i Baranja
6. Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca - Banat, Bačka i Baranja
Prestonica Pečuj
Površina 5.177 km²
Stanovništvo 352.478 (1910.)
Društvo
Zvanični jezici latinski, nemački, kasnije mađarski, srpski, govorni jezici: srpski, hrvatski
Religija katolicizam, pravoslavlje
Vladavina
Titula vladara Župan
Osnivanje 11. vek / 17. vek / 1941. godina
Prestanak 16. vek / 1921. godina / 1944. godina
Status Bivša županija
Događaji
Prethodnici i naslednici
Prethodile su: Nasledile su:
Budimski pašaluk (Osmansko carstvo) Baranjska županija (Kraljevina Mađarska)
- Bačko-baranjska županija (Kraljevstvo Srba, Hrvata i Slovenaca - Banat, Bačka i Baranja)
Portal:Istorija
Baranjska županija 1370. godine.
Detaljna mapa županije krajem 19. veka

Baranjska županija (lat. Comitatus Baraniensis, mađ. Baranya vármegye, sh. Baranjska županija, nem. Komitat Branau) je bila županija, odnosno upravna jedinica srednjovekovne Kraljevine Ugarske (11-16. vek), habzburške Kraljevine Ugarske (između 17. i 20. veka), a potom i pokrajine Banat, Bačka i Baranja u Kraljevstvu Srba, Hrvata i Slovenaca (1918-1921. godine). Upravno sedište županije bio je grad Pečuj (danas u sastavu Mađarske). Veći deo teritorije ove županije je danas u okviru Mađarske, dok je manji deo u okviru Hrvatske.

Geografija

U vreme Austrougarske, Baranjska županija se graničila sa županijama Šomođ, Tolna, Bačko-bodroškom i Virovitičkom (ova poslednja je bila u sastavu Hrvatske-Slavonije). Županija se nalazila u regiji Baranja, duž reka Dunav i Drava. 1910. godine je površina županije iznosila 5.176 km².

Istorija

Županija je formirana u 11. veku kao jedna od županija Ugarske i prvobitno je obuhvatala područja sa obe strane reke Drave (današnju Baranju i deo današnje Slavonije). Nakon osmanskog osvajanja u 16. veku, županija prestaje da postoji, a ovde se formira Mohački sandžak, administrativna jedinica Osmanskog carstva.

Krajem 17. veka, ovo područje postaje deo Habzburške monarhije, a Baranjska županija se obnavlja u okviru Habzburške Ugarske. Nova županija je, međutim, za razliku od srednjovekovne, obuhvatala samo područja na levoj obali Drave.

Raspadom Habzburške monarhije (Austrougarske) 1918. godine, ovo područje ulazi u sastav pokrajine Banat, Bačka i Baranja, koja je bila deo Kraljevine Srbije, a potom i Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca. Baranjska županija je bila jedna od administrativnih jedinica Banata, Bačke i Baranje 1918-1921. godine.

Trijanonskim sporazumom iz 1920. godine, predviđena je podela Baranje i Bačke između Kraljevstva SHS i Mađarske. Zbog nezadovoljstva ovom odlukom, deo stanovništva u delovima Baranje i Bačke koji su trebali da pripadnu Mađarskoj proglasio je 1921. godine kratkotrajnu Baranjsko-bajsku republiku. Nakon propasti ove republike, veći deo Baranje ušao je u sastav Mađarske gde je organizovan kao Baranjska županija. Manji, južni deo Baranje, koji je ostao u sastavu Kraljevstva SHS uključen je u sastav nove Bačko-baranjske županije.

Jugoslovenski deo Baranje je 1941. godine okupirala Mađarska, koja ga je uključila u svoju Baranjsku županiju. Ova županija je između 1941. i 1944. godine ponovo imala granice kao u doba Austrougarske. Nakon Drugog svetskog rata, jugoslovenski deo Baranje je najpre uključen u sastav autonomne Vojvodine, a potom u sastav Hrvatske, jedne od republika nove socijalističke Jugoslavije.

Demografija

Govorni jezici, 1910. godine:

Religija, 1910. godine:

Upravna podela

Početkom 20. veka, upravna podela Baranjske županije bila je sledeća:

Srez
Srez Sedište
Branjin Vrh Darda
Heđhat Šaš
Mohač Mohač
Pečuj Pečuj
Pečvarad Pečvarad
Šikloš Šikloš
Sentlorinc Sentlorinc
Gradovi - srezovi
Pečuj

Vanjske veze