Žabalj (mađarski: Zsablya, rusinski: Жабель, nemački: Josefsdorf) je varošica u opštini Žabalj u Južnobačkom okrugu. Prema Popisu stanovništva iz 2011.g. u Žablju živi 9161 stanovnik.[1] Prema popisu iz 2002. bilo je 9598 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 8766 stanovnika). Nalazi se u regionu poznatom kao Šajkaška (jugoistočni deo Bačke), u Autonomnoj Pokrajini Vojvodini.
Podaci o naselju na području današnjeg Žablja datiraju iz praistorije. Žabalj se prvi put pominje 1514. godine kao tvrđava u kojoj je bio zarobljen Dože Đerđ. Za vreme Otomanske imperije (u 16. i 17. veku) naseljen je Srbima. U 18 i 19 veku Žabalj je deo habsburške Vojne krajine (Šajkaški bataljon). Krajem 18. veka, posle velike poplave (1784), dislocirano je prvobitno naselje kraj obale Tise na današnje mesto (12 km od Tise).
Prva crkva u Žablju se pominje 1720.g. ali je ona srušena. Današnja pravoslavna crkva Svetog Nikole izgrađena je 1835.g. dok je Katolička crkva podignuta 1901.g. Od 1918.g. Žabalj je deo Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca – kasnije Jugoslavije.
Spomenik žrtvama racije 1942. kod Žablja
U narodnooslobodilačkom ratu Žabalj, Čurug, Đurđevo i Gospođinci doživljavaju neprijateljsku odmazdu (1942.), kojoj prethodi formiranje i početak borbenog puta Šajkaškog partizanskog odreda. Za vreme Mađarske okupacije tokom II svetskog rata veoma rano dolazi do formiranja Šajkaškog partizanskog odreda. U Raciji 1942.g. ubijeno je 666 stanovnika Žablja od čega 141 žena, 101 dete i 69 starih lica. Prema nacionalnosti žrtve je činilo 614 Srba, 28 Jevreja, 23 Roma i 1 Mađar.[2] Za ove zločine partizani su u jesen i zimu 1944.g. izvršili odmazdu nad žiteljima Žablja mađarske nacionalnosti. Od osvetničkih ubistava ali i gladi i zaraznih bolesti u zatočeništvu stradalo je oko 2000 žabaljskih Mađara.[3]
Kultura
Mnogobrojna spomen-obeležja iz revolucionarne prošlosti su u selima ovog dela Šajkaške, a na obali Tise je impozantan spomenik Šajkaškom partizanskom odredu, rad Jovana Soldatovića. Pored građevina seoske arhitekture, u Čurugu je i jedina tipična panonska vetrenjača na teritoriji Vojvodine, a u pravoslavnoj crkvi je poznati ikonostas - rad Đorđa Krstića. Kraj Žablja, na obali Tise, smeštena je bogata Zavičajna muzejska zbirka.
Privreda
Žabalj je u razvijenom poljoprivrednom području. U Žablju su velika šećerana i manji privredni pogoni.
U naselju Žabalj živi 7493 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 37,7 godina (36,5 kod muškaraca i 38,9 kod žena). U naselju ima 3073 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,12.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.
