La lingua dî signa nicaraguensa[1] ('n spagnula Idioma de Signos Nicaraguense; in acrunimu ISN) è na cumunicazzioni nun virbali. Fatta sulamenti di mani, curpu, espressiuni facciali, muvumentu di lu curpu. E' assai usata da la Cumunitati Surda 'n Nicaragua dô circa 600.000[2], ma macari da nun surdi.
Storia
Prima di l'anni sittanta, nun c'èranu cumunità di surdi ntô Nicaragua. Li surdi èranu largamenti isulati, unu cu l'àutru, e usàvanu sìmprici sistemi di signa e gesti casulianti pi cumunicari chî soi famigghî e chî soi amici. Li cundizzioni nicissarî finu a quannu si sviluppassi un linguaggiu si chiumperu ntô 1977, doppu un centru pi l'aducazzioni dî diversi àbbili criau un prugramma d'aducazzioni pi giùvani surdi chi fu siquitu, nizzialmenti di 50 picciriddi. Lu nùmmuru di studenti dâ scola (a Managua, abbicinu a San Judas) criscìu finu a 100 ntô 1979, annu dâ rivuluzzioni Sandinista.
Ntô 1980, un'àutra scola grapìu a Managua, sta vota si trattava di na scola pi picciuteddi chi fu chiamata Villa Libertad. Ntô 1983 c'èranu 400 studenti surdi nnî du' scoli. Nizzialmenti, lu prugramma di canuscenza dû linguaggiu suttalinniava lu spagnolu parratu e la littura dû mussu, addimentri l'usu dî signi dâ parti dî nzignanti era limitatu a l'usu di sìmprici signa p'indicari li littri di l'alfabbetu. Lu prugramma appi picca successu, e tanti studenti nun rinisceru a capiri lu significatu dî palori. Tuttavia, li mumenti 'n cui li picciriddi arristaru linguisticamenti sparti dî soi nzignanti: nnû parcu, nnî curridoi e ntô autubus di scola, criaru l'occasioni di cumunicari tra iddi stissi. Sta cumunicazzioni vinni fatta cu na cumminazzioni di gesti e elimenti dû sistema dî signi casulianti. Sta cumminazzioni criau di prima un sistema di cumunicazzioni sìmili a chiddu di du' furasteri ca cèrcanu di capìrisi, ma poi un linguaggio abbastanti chiaru accuminzau a ciuriri araciu araciu. Li picciriddi stàvanu criannu lu sò linguaggiu. Stu primu traguardu veni difinutu Lenguaje de Signos Nicaragüense (LSN), e è ancura usatu d'arcuni d'iddi chi èranu già picciuteddi quannu accuminzaru a jiri a sta scola.
Noti
- ↑ Ethnologue: Idioma de Signos Nicaraguense
- ↑ Ethnologue - Deaf Population in Nicaragua
Talìa puru
Lingua dî Signa |
---|
Àlencu dî lingua dî signa |
Ucianìa | Australia: Auslan , Warlpiri , Abburigginu Austràliana · Hawaii · Nova Zilannisi · Ìsuli Salamuni: Rennellese |
---|
Asia |
Cinisi · Filippinu · Indunesia: Indunesiana , Kata Kolok (Benkala, Balinisi) · Indu-Pakistanu · Israeli: Al-Sayyid Bedouin , Israeli · Giappunisi · Corèana · Malisia: Malisiana, Penang, Selangor · Mòngola · Nepal: Ghandruk, Jhankot, Jumla, Nèppalisa · Pirsiana · Arabbia Saudita: Saudi · Singapura · Sri Lanka · Taiwan · Thailandia: Ban Khor, Thai · Vietnamisi |
---|
Àfrica |
Algirìa · Gana: Ghanisi · Adamorobe · Kenya · Mali: Tebul · Nigeria: Niggiriana, Bura, Hausa · Senegal: Mbour · Somalia & Djibouti: Somala · Àfrica dû Sud · Tanzania · Uganna · Zambia · Tunisina · Etiupa · Namibbiana · Malgascìa |
---|
Europa |
Armenia · Austria · Belgiu: Flemish, Francisi Belga · Ngrisi · Croata · Danisi · Ulannisi · Estonia · Finlannisi · France: Liunisi, Francisi · Tidesca · Greca · Unghirisi · Islannisi · Irlannisi · Taliana · Juguslava · Lituanisi · Maceduni · Irlanna dû Nord · Nurviggisi · Pulacca · Purtughisi · Russa · Sluvena · Spagna: Catalana, Spagnula, Valinciana · Svidisi · Svìzzira · Turca |
---|
Amèrica dû Nord |
Canadà: Maritimi, Providence Island, Quebechisa, Inuit · Mèssicu: Maya, Mìssicana, Tijuana · United States: Miricana, Chianura Inniana, Àutuchianu dû Columbia |
---|
Amèrica dû Sud |
Argintina · Boliviana · Brasili: Brasiliana, Ka'apor · Chilina · Columbiana · Ecuaduriana · Guatimala: Guatimalisi, Maya · Honduras · Nicaraguensa · Paraguay · Piruviana · El Salvador · Uruguai · Vinizzuelana |
---|
Ntinnazziunali |
BANZSL · Ntinnazziunali · Makaton · Munastici |
---|
Famigghi linguìstichi |
Abburigginu Austràliana (List) · BANZSL (List) · Danisi (List) · Francisi (List) · Tidisca (List) · Giappunisi (List) · Kenya (List) · Svidisi (List) · Àrabba (List) · Isulati (List) |
---|
Lingua dî signa estinti |
Martha's Vineyard · Francisi anticu · Kent anticu |
---|
Linguìstica |
(ASL) · Billinguismu bimudali · Chirema · Forma dâ manu, Pusizzioni, Urientamentu, Muvimentu, Esprissioni |
---|
Alfabbetu manuali |
Miricana · Alfabbetu manuali a dui manu · Catalanu · Cilenu · Francisi · Irlannisi · Giappunisi · Corèanu · Pulaccu · Russu · Serbu-Croatu · Spagnolu |
---|
Scrittura |
Alfabbetu ASL · HamNoSys · SignWriting · Nutazzioni Stokoe · DanceWriting |
---|
Midia |
Film (list) · Prugramma tilivisivu (list) · Littiratura (list) |
---|
Pirsuni |
Jabbar Baghtcheban · Johanna Berglind · Pär Aron Borg · Thomas Braidwood · Laurent Clerc · Abbé de l'Épée · Roger Fouts · Valerie Sutton · Thomas Gallaudet · Abbe Sicard · William Stokoe |
---|
Urganizzazzioni |
Association of Visual Language Interpreters of Canada · International Center on Deafness and the Arts · Mimica tiatru di Mosca · ASL Rose · World Federation of the Deaf · European Union of the Deaf · Jurnata munniali dî surdi · Cumitatu ntinnazziunali dî sport dî surdi |
---|
Urganizzazzioni Taliani |
Cumitatu carusi surdi taliani · Enti nazziunali surdi · Assuciazzioni Taliana educaturi dî surdi (AIES) |
---|
Mistu |
Lingua dî Signa pi picciriddi · CHCI (Washoe, Loulis) · Signalazzioni a manu (gridu) · Ricanuscimentu ligali · Firma tattili · Tic-tac (scummissa) |
---|