Święta żydowskie

Święta żydowskie – święta religijne obchodzone przez wyznawców judaizmu oraz wielu niereligijnych Żydów.

Święta obchodzone są w określonych momentach cyklu rocznego, które stanowią podstawę rytuału i określają znaczenie dni świątecznych. Święta uważane są za odpoczynek od codzienności, czas na wytchnienie i rozmyślanie. W dzień świąteczny praca (hebr. melacha) według ortodoksyjnych Żydów jest zabroniona, a jej miejsce zajmuje święta posługa (hebr. awada). Dzień świąteczny przez wyznawców judaizmu nazywany jest Jamim Towim (hebr.), czyli dobrymi dniami.

Roczny kalendarz świąt

Żydowski kalendarz świąt rozpoczyna dziesięć Strasznych Dni, przeznaczonych na pokutę. Rozpoczyna je żydowski Nowy Rok, czyli Rosz ha-Szana, który jest również nazywany Dniem Sądu – w niebie otwierane są księgi i każde stworzenie jest oceniane. Tego dnia dmie się w róg barani szofar, który symbolizuje trąbę, która zabrzmi na końcu czasów w Dniu Sądu. Okres pokuty kończy Jom Kipur, czyli Dzień Pojednania.

Kilka dni później rozpoczyna się siedmiodniowe Święto Namiotów Sukkot, pierwotnie święto plonów, które jest radosnym świętem. Po nim następuje święto ‘Radości Tory’ Simchat Tora.

Święto Pesach upamiętnia wyjście Izraelitów z Egiptu. Ze świętem tym wiążą się rozbudowane zwyczaje dotyczące jedzenia. Siedem tygodni po tym święcie obchodzone jest Święto Tygodni Szawuot – pamiątka przekazania przez Boga Mojżeszowi przykazań na górze Synaj.

W okresie przesilenia zimowego żydzi obchodzą trwające osiem dni Święto Świateł Chanukka. Upamiętnia on wydarzenia jakie nastąpiły po zbezczeszczeniu Świątyni Jerozolimskiej, kiedy to jeden dzbanuszek oliwy płonął przez wszystkie osiem dni uroczystości ponownego wyświęcenia Świątyni.

Święto Purim upamiętnia wybawienie od zagłady Żydów za czasów perskiego panowania.

Terminy żydowskich świąt na tle rocznego kalendarza żydowskiego
Miesiąc Numer Długość (dni) Odpowiednik w kalendarzu gregoriańskim Wydarzenie / Święto
Nisan 1 30 marzec – kwiecień 7 dni (w diasporze 8 dni) Pesach
Ijar 2 29 kwiecień – maj Dzień Niepodległości Izraela oraz Rocznica Zagłady
Siwan 3 30 maj – czerwiec Szawuot (w 7. tyg. po święcie Paschy)
Tamuz 4 29 czerwiec – lipiec Sziwa Asar be-Tamuz, symbol niewoli i post upamiętniający zdobycie i zburzenie Jerozolimy
Aw 5 30 lipiec – sierpień 9 dni dalszego postu i dni półpokutnych ku pamiątce zdobycia Jerozolimy po których następuje Tisza be-Aw upamiętniający zburzenie obu świątyń. (9 dzień miesiąca)
Elul 6 29 sierpień – wrzesień przygotowanie do Nowego Roku
Tiszri 7 30 wrzesień – październik Rosz ha-Szana oraz Jom Kipur, 7 dni Sukkot zakończone Szmini Aceret oraz Simchat Tora
Cheszwan 8 29/30 październik – listopad
Kislew 9 29/30 listopad – grudzień Chanuka
Tewet 10 29 grudzień – styczeń post upamiętniający oblężenie Jerozolimy
Szwat 11 30 styczeń – luty Tu bi-szwat (15 dzień miesiąca)
Adar 12 29/30 luty – marzec Purim; czytanie Księgi Estery
Adar II 13 29 marzec – kwiecień

Geneza świąt żydowskich

nazwa hebrajska nazwa polska upamiętnia termin ST NT
Szabat Szabat odpoczynek Boga[1] co 7 dni Kpł 23,1-3[2] Mt 12, 1-4[3]
Pesach Pascha i Święto Przaśników wyjście z Egiptu[4] od 15 nisan Kpł 23,4-8[5] np. J 13[6]
Szawuot Święto Tygodni, Pięćdziesiątnica nadanie Tory Mojżeszowi na górze Synaj 6 siwan Pwt 16,9[7], Kpł 23, 15-22[8] Dz 2,1-13[9]
Sziwa Asar be-Tamuz siedemnasty dzień miesiąca tamuz zdobycie i zniszczenie przez Nabuchodonozora Jerozolimy w 586 roku p.n.e.[10] 17 tamuz
Tisza be-Aw dziewiąty dzień miesiąca aw zburzenie Pierwszej i Drugiej Świątyni Jerozolimskiej 9 aw
Rosz ha-Szana Nowy Rok, Święto Trąbek stworzenie świata; przypomnienie o sądzie Bożym 1 tiszri Kpł 23,23-25[11]
Jom Kipur Dzień Pojednania skrucha i prośba o przebaczenie 10 tiszri Kpł 16[12], Kpł 23, 23-32[13]
Sukkot Święto Szałasów mieszkanie w namiotach podczas ucieczki Izraelitów z Egiptu i wędrówki do Kanaanu 15 tiszri Kpł 23,33-44[14] J 7, 2[15]
Chanuka Święto Świateł oczyszczenie świątyni podczas powstania Machabeuszów pod wodzą Judy Machabeusza[16] od 25 kislew J 10, 22[17]
Tu bi-szwat 15 szwat koniec zimy i początek pory opadów 15 szwat Kpł 19, 23-25[18][19]
Purim losy uchronienie Żydów od zagłady w perskim imperium Achemenidów 14 adar Est 9,25-32[20]

Szabat

Do szczególnych dni świątecznych należy szabat, czyli siódmy dzień tygodnia, przeznaczony na odpoczynek, w którym obowiązuje zakaz wykonywania niektórych czynności.

Święta pielgrzymie

Wyróżnia się trzy święta pielgrzymie (hebr. szalosz regalim): Pesach, Szawuot i Sukkot. W starożytności w te święta pielgrzymowano do Świątyni w Jerozolimie i składano ofiarę z płodów ziemi.

Tradycje świąteczne

Tradycyjne życzenia świąteczne to חג שמח [Chag Sameach], czyli Wesołych Świąt.

W najważniejsze święta żydowskie odczytywane są księgi biblijne z tzw. zbioru megilot.

Przypisy

  1. ↑ Rdz 2,2
  2. ↑ Biblia Tysiąclecia – Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu – Kpł 23 [online], biblia.deon.pl [dostęp 2017-11-28] (pol.).
  3. ↑ Mt 12,1-14
  4. ↑ Wj 12
  5. ↑ Biblia Tysiąclecia – Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu – Kpł 23 [online], biblia.deon.pl [dostęp 2017-11-28] (pol.).
  6. ↑ J 13
  7. ↑ Pwt 16,9
  8. ↑ Biblia Tysiąclecia – Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu – Kpł 23 [online], biblia.deon.pl [dostęp 2017-11-28] (pol.).
  9. ↑ Dz 2,1-13
  10. ↑ Jr 39,2
  11. ↑ Biblia Tysiąclecia – Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu – Rdz 23 [online], biblia.deon.pl [dostęp 2017-11-28] (pol.).
  12. ↑ Biblia Tysiąclecia – Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu – Kpł 16 [online], biblia.deon.pl [dostęp 2017-11-28] (pol.).
  13. ↑ Biblia Tysiąclecia – Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu – Kpł 23 [online], biblia.deon.pl [dostęp 2017-11-28] (pol.).
  14. ↑ Biblia Tysiąclecia – Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu – Kpł 23 [online], biblia.deon.pl [dostęp 2017-11-28] (pol.).
  15. ↑ J 7,2
  16. ↑ 1 Mch 4,59
  17. ↑ J 10,22
  18. ↑ Tu bi-szwat – pochodzenie święta. the614thcs.com. [dostęp 2016-05-09].
  19. ↑ Biblia Tysiąclecia – Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu – Kpł 19 [online], biblia.deon.pl [dostęp 2016-03-08].
  20. ↑ Est 9,25-32

Bibliografia

  • Efrat Gal-Ed: Księga świąt żydowskich. Warszawa: Cyklady, 2005, s. 20–21. ISBN 83-86859-97-0.
Najważniejsze święta żydowskie

Gwiazda Dawida