PROFILPELAJAR.COM

Nabuchodonozor II
	; Podobizna Nabuchodonozora II z zigguratem E-temenanki
	król Babilonu
Okres	od 604 p.n.e.; do 562 p.n.e.
	Dane biograficzne
Dynastia	Chaldejska
Ojciec	Nabopolassar
Rodzeństwo	bracia: Nabu-szuma-liszir; Nabu-zer-uszabszi
Dzieci	synowie: Amel-Marduk, Eanna-szarra-usur, Marduk-szuma-usur, Marduk-nadin-ahi, Muszezib-Marduk, Marduk-nadin-szumi; córki: Kaszaja
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nabuchodonozor II, właśc. Nabu-kudurri-usur II (akad. Nabû-kudurrī-uṣur) – król Babilonii z dynastii chaldejskiej, syn i następca Nabopolassara, panował w latach 604–562 p.n.e.^[1] Jego rządy były okresem hegemonii państwa chaldejskiego na Bliskim Wschodzie.

Imię

Rodzime, akadyjskie imię tego władcy, brzmi Nabû-kudurrī-uṣur^[1] i znaczy „Boże Nabu strzeż mego najstarszego syna”^[2]. W Biblii, w której władca ten wzmiankowany jest wielokrotnie, głównie w Księdze Jeremiasza^[3], imię to uległo zniekształceniu i po hebrajsku (w Kodeksie Leningradzkim) zapisywane było נְבֻכַדְנֶאצַּר /ne·vu·chad·ne·tzar/^[4] lub נְבוּכַדְרֶאצַּר /ne·vu·chad·re·tzar/^[5], co znaczy w tym języku „Niechaj Nebo chroni koronę”^[3]. W greckim przekładzie Biblii (w Septuagincie) używana jest jedna forma tego imienia – ναβουχοδονοσορ /nabouchodonosor/^[6]. Podobnie jest w łacińskim przekładzie Biblii (w Wulgacie), gdzie stosowana jest forma Nabuchodonosor^[7].

W polskich przekładach Biblii stosowana jest zarówno forma imienia oparta na zapisie hebrajskim (Nebukadnezar w Biblii poznańskiej, Nebukadnesar w Biblii warszawskiej, Nebukadneccar i Nebukadreccar w Przekładzie Nowego Świata), jak i forma oparta na zapisie greckim/łacińskim (Nabuchodonozor w Biblii gdańskiej, Biblii warszawsko-praskiej i Biblii Tysiąclecia):

polskie przekłady Biblii	przykładowy zapis imienia w
polskie przekłady Biblii	2 Księdze Królewskiej (2 Krl 25:1)^[8]	Księdze Jeremiasza (Jer 52:4)^[9]
Biblia gdańska	Nabuchodonozor	Nabuchodonozor
Biblia poznańska	Nebukadnezar	Nebukadnezar
Biblia warszawsko-praska	Nabuchodonozor	Nabuchodonozor
Biblia Tysiąclecia	Nabuchodonozor^[10]	Nabuchodonozor^[11]
Biblia warszawska	Nebukadnesar	Nebukadnesar
Przekład Nowego Świata	Nebukadneccar (1997) Nabuchodonozor (2018)	Nebukadreccar (1997) Nabuchodonozor (2018)

W Kanonie Ptolemeusza występuje on pod imieniem Nabokolassaros^[12].

Polityka podbojów

Jeszcze jako następca tronu pokonał w 605 p.n.e. faraona Necho II w bitwie pod Karkemisz. Po objęciu tronu podbił Syrię, Palestynę i części Fenicji (zajął miasto Tyr, według niektórych źródeł po 13 latach jego blokady). Dążył do podboju Egiptu, ale bez skutku.

W roku 598 p.n.e. poprowadził wojska babilońskie na Jerozolimę, stolicę królestwa Judy. Wyprawa zakończyła się zdobyciem miasta 16 marca 597 p.n.e. Król Jojakin wraz z częścią poddanych został przesiedlony do Babilonu, władcą Judy został następnie mianowany Sedecjasz. Z powodu buntu Sedecjasza (588 p.n.e.) miasto zostało zburzone przez Babilończyków (587 p.n.e. lub 586 p.n.e.), a większość mieszkańców uprowadzono do Babilonu (początek tzw. niewoli babilońskiej Żydów)^[13].

Nabuchodonozor – budowniczy Babilonu

Nabuchodonozor zasłynął również jako słynny budowniczy, który przekształcił Babilon w potężną twierdzę. Za jego czasów powstały w Babilonie m.in. brama Isztar, świątynia Marduka E-sagila, potrójny mur Babilonu (strategiczna budowla na lewym brzegu rzeki Eufrat, licząca 18 km) czy ziggurat E-temenanki. Z jego osobą wiąże się też podanie o jednym z siedmiu cudów świata starożytnego – „wiszących ogrodach" w Babilonie. Według tradycji greckiej Nabuchodonozor założyć miał je dla swojej żony, medyjskiej księżniczki Amytis, aby nie czuła się samotna na pozbawionej pagórków, płaskiej równinie Mezopotamii.

Wśród dokonań wzmiankowanych w inskrypcjach królewskich Nabuchodonozora znajdują się^[14]:

w Babilonie:
- prace zdobniczo-restauracyjne w E-sagili (É.SAG.ÍL, „dom, którego szczyt jest najwyższy”) – świątyni boga Marduka
- prace budowlane przy É.TUŠ.A („dom rozkazów”) – kaplicy Marduka w E-sagili
- prace przy DU₆.KU₃ lub parak šīmãti („miejsce przeznaczenia”) – kaplicy Marduka należącej do UB.ŠU.UKKIN.NA („dziedziniec zgromadzeń") w E-sagili
- prace zdobnicze w Ezidzie (É.ZI.DA) – siedzibie Marduka i kaplicy Nabu w E-sagili
- prace przy É.GIŠNIG.GIDIR.KALAM.MA.SUM.MA („dom który nadaje berło nad ziemią”) – świątyni Nabu w Babilonie
- prace zdobnicze w KÁ.HI.LI.SÙ („brama pokryta luksusem”) – siedzibie Sarpanitu w E-sagili
- ukończenie E-temenanki (É.TEMEN.AN.KI, „dom – podstawa nieba i ziemi”) – zigguratu w kompleksie świątynnym Marduka
- prace restauracyjne w É.SISKUR lub bīt niqe („dom ofiarny”) – świątyni ofiarnej zajmowanej przez Marduka podczas święta akitu, znajdującej się poza Babilonem
- odbudowa É.DI.KU₅.KALAM.MA („dom sędziego ziemi”) – świątyni boga Szamasza
- odbudowa É.MAŠ.DA.RI („dom ofiar zwierzęcych”) – świątyni bogini Isztar
- odbudowa É.HUR.SAG.SIKIL.LA („dom czystej góry”) – świątyni bogini Guli-Ninkarrak we wschodniej części Babilonu
- odbudowa É.KIŠ.NU.GÁL – świątyni boga Sina
- odbudowa É.SA.BAD („dom otwartych uszu”) – świątyni Guli w zachodniej części Babilonu
- prace budowlane w É.MAH („wyniosły dom”) – świątyni Bēlet-ili
- odbudowa É.NAM.HÉ („dom obfitości”) – świątyni Adada w dzielnicy Kumari
- odbudowa É.KI.TUŠ.GARZA („dom zamieszkany przez uregulowania”) – świątyni Bēlet-ilī we wgłębieniu murów Babilonu
- budowa domu pisarzy (bīt šutummi ša tupsarrī)
- prace przy Imgurenlil i Nimitenlil – murach Babilonu
- prace przy budowie mostu przez Eufrat
- budowa kanału Libil-hegal wraz z mostem na drodze procesyjnej
- prace przy odnowieniu i ulepszeniu dróg procesyjnych
- prace przy Bramie Isztar i innych bramach
- wzniesienie tzw. „Muru medyjskiego”
- budowa wielkiego muru wschodniego z trzecim nadbrzeżem
- prace restauracyjne przy Starym Pałacu Nabopolasara
- budowa Nowego Pałacu (z m.in. tzw. „Muzeum”)
w Borsippie:
- ozdobienie E-zidy – świątyni boga Nabu
- budowa kaplicy É.ŠID.DÙ.AN.NA.KI („dom kierownika nieba i ziemi”) – komnaty Nabu w E-zidzie
- umieszczenie belek cedrowych nad É.MAH.TI.LA („wyniosły dom, który daje życie”) – kapliczką Nabu w E-zidzie
- ukończenie budowy E-urmeiminanki – ziguratu świątyni E-zida
- odbudowa É.DIM.AN.NA („dom, więzy nieba”) – sanktuarium Sina w E-zidzie
- odbudowa É.GU.LA („wielki dom”) – świątyni Guli
- odbudowa É.TI.LA („dom, który daje życie”) – świątyni Guli-Ninkarrak
- odbudowa świątyni Adada
- odbudowa É.ZI.BA.TI.LA („prawdziwy dom dający życie”) – świątyni Guli
- odbudowa świątyni Mār-bitī
- ukończenie muru Borsippy i jego fosy
w innych miastach:
- odbudowa E-babbar – świątyni Szamasza i Aji w Sippar
- odbudowa É.UL.LA („dom radowania się”) – świątyni Guli w Sippar
- odbudowa E-babbar – świątyni Szamasza w Larsie
- odbudowa E-ana – świątyni Isztar w Uruk
- odbudowa É KIŠ.NU.GÁL – świątyni Sina w Ur
- prace zdobnicze w E-duba – świątyni Zababy w Kisz
- prace zdobnicze w E-meteursag – celli Zababy w E-duba w Kisz
- odbudowa ÈŠ.URUGAL („dom wielkiego miasta”) – świątyni Ereszkigal w mieście Kuta
- prace fortyfikacyjne i zdobnicze przy E-meslam – świątyni Nergala i Las w mieście Kuta
- odbudowa É.GAL.MAH („wywyższony pałac”) – świątynia Guli w Isin
- odbudowa É.I.BÍ.AN.NA („dom, w którym Anu wzywa początek”) – świątyni Urasza w Dilbat
- odbudowa E-igikalama – świątyni boga Lugal-Marada w Marad

Wśród innych prac budowlanych Nabuchodonozora, które nie są wymienione wśród inskrypcji królewskich, ale które są poświadczone m.in. archeologicznie, znajdują się:

Unirkidurmah – zigurat w Kisz, gdzie odnaleziono kilka cegieł Nabuchodonozora
świątynia Guli w Isin^[15]
świątynia Ningiszzidy w Uruk
prace w Tall al-Lahm^[16]

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b A.K. Grayson, Königslisten..., s. 131.
↑ hasło kudurru (III), "Akkadisches Handwörterbuch" (AHw), tom I/2, Wiesbaden 1962, s. 500; hasło kudurru (C), "Chicago Assyrian Dictionary" (CAD), tom K, The Oriental Institute, Chicago 1971, s. 497.
↑ ^a ^b hasło נְבוּכַדְנֶאצַּר (Nebuchadnezzar) na stronie www.blueletterbible.org
↑ przykładowy zapis tego imienia w Kodeksie Leningradzkim w 25 rozdziale 2 Księgi Królów (2 Krl 25:1; 25:8; 25:22) – tekst źródłowy i jego transliteracja
↑ przykładowy zapis tego imienia w Kodeksie Leningradzkim w 52 rozdziale Księgi Jeremiasza (Jer 52:4; 52:12; 52:28-30) – tekst źródłowy i jego transliteracja
↑ przykładowy zapis tego imienia w Septuagincie: 2 Księga Królów (2 Krl 25:1; 25:8; 25:22) – tekst źródłowy i jego transliteracja; Księga Jeremiasza (Jer 52:4) – tekst źródłowy i jego transliteracja
↑ przykładowy zapis tego imienia w Wulgacie: 2 Księga Królów (2 Krl 25:1; 25:8; 25:22) – tekst źródłowy; Księga Jeremiasza (Jer 52:4; 52:12; 52:28-30) – tekst źródłowy
↑ Biblia Internetowa – porównanie 2 Krl 25:1 w polskich przekładach Biblii. biblia.apologetyka.com. [dostęp 2012-07-07].
↑ Biblia Internetowa – porównanie Jer 52:4 w polskich przekładach Biblii. biblia.apologetyka.com. [dostęp 2012-07-07].
↑ Biblia Tysiąclecia - Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu - 2 Krl 25 [online], www.biblia.deon.pl [dostęp 2019-03-13] (pol.).
↑ Biblia Tysiąclecia - Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu - Jr 52 [online], www.biblia.deon.pl [dostęp 2019-03-13] (pol.).
↑ Ptolemy's Canon (Kanon Ptolemeusza). livius.org. [dostęp 2013-10-03]. (ang.).
↑ Praca zbiorowa, 2005, Wielka Historia Świata, t.1, Polskie Media Amer.Com, ss. 217, ISBN 83-7425-026-7.
↑ na podstawie T. Karpiński, Inskrypcje królewskie Nabuchodonozora II, praca magisterska napisana w Zakładzie Historii Starożytnego Bliskiego Wschodu Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, pod kierunkiem prof. dr hab. Stefana Zawadzkiego, Poznań 2009.
↑ M. Birot, "Decouvertes Ephigraphiques a Larsa (Campagne 1967)", Syria 40 (1968), s. 242.
↑ R. M. Czichon, "Nebukadnezar II. B. Archäologisch.", [w:] Reallexikon der Assyriologie, t. 9, s. 205.

Bibliografia

A.K. Grayson, Königslisten und Chroniken. B. Akkadisch, w: Reallexikon der Assyriologie, tom VI (Klagesang-Libanon), Walter de Gruyter, Berlin – New York 1980-83, s.86-135.