Łomnicka Przełęcz

Łomnicka Przełęcz widziana z okolic Łomnickiego Stawu
Państwo	Słowacja
Wysokość	2189 m n.p.m.
Pasmo	Tatry, Karpaty
Sąsiednie szczyty	Łomnicka Kopa, Wielka Łomnicka Baszta
Położenie na mapie Tatr Łomnicka Przełęcz
Położenie na mapie Karpat Łomnicka Przełęcz
49°11′21,7″N 20°13′00,1″E/49,189361 20,216694
Multimedia w Wikimedia Commons

Łomnicka Przełęcz (słow. Lomnické sedlo, niem. Lomnitzer Sattel, węg. Lomnici-nyereg^[1]) – przełęcz położona na wysokości 2190^[2] lub 2189^[3] m n.p.m., pomiędzy Łomnicką Kopą a Wielką Łomnicką Basztą w bocznej grani odchodzącej na południe w wierzchołku Łomnicy od długiej południowo-wschodniej grani Wyżniego Baraniego Zwornika^[3]. Jest to jedna z najliczniej odwiedzanych przełęczy słowackich Tatr Wysokich, z racji swojej bardzo łatwej dostępności (w jej bezpośrednie sąsiedztwo prowadzi kolej krzesełkowa znad Łomnickiego Stawu). Z przełęczy poprowadzony jest stok narciarski, który biegnie zboczem Łomnickiej Grani. Z Łomnickiej Przełęczy można dostać się na Łomnicę, jednak jest to ścieżka nieznakowana, dostępna jedynie z uprawnionym przewodnikiem^[4].

Zbocze zbiegające na wschód w stronę Doliny Łomnickiej nazywane jest Łomnickim Polem, natomiast w przeciwnym kierunku do Wielkiego Łomnickiego Ogrodu w Dolinie Małej Zimnej Wody z przełęczy opada Łomnicki Żleb. Odcinek grani na południe od przełęczy nosi nazwę Łomnickiej Grani, a znajdują się w niej kolejno:

• Wielka Łomnicka Baszta, Łomnicka Strażnica^[4] (Veľká Lomnická veža, 2215 m),
• Wyżni Myśliwski Przechód (Vyšný Poľovnický priechod),
• Myśliwska Czuba (Poľovnický hrb),
• Myśliwska Przełęcz (Poľovnické sedlo),
• Mała Łomnicka Baszta (Veľký Lomnický hrb, 2081 m),
• Niżni Myśliwski Przechód (Nižný Poľovnický priechod),
• Zadnia Łomnicka Czuba (Prostredný Lomnický hrb, 1792 m),
• Skrajna Łomnicka Czuba (Lomnický hrb, 1604 m),
• Łomnicka Kazalnica (Lomnická kazateľnica, 1529 m)^[3][5].

 Osobny artykuł: Łomnicka Grań.

Pierwsze wejścia turystyczne:

• Robert Townson i dwóch myśliwych ze spiskiej wsi Stara Leśna, 17 sierpnia 1793 r. – letnie,
• Franz Dénes, 5 lutego 1882 r. – zimowe^[3].

Pierwszą koleją prowadzącą w rejon Łomnickiej Grani była kolej krzesełkowa wybudowana w latach 1957–59, wyprowadzająca znad Łomnickiego Stawu pod szczyt Wielkiej Łomnickiej Baszty^[3]. Kolej została otwarta przede wszystkim dla narciarzy, okazała się jednak niewystarczająca na ich potrzeby – stąd została zastąpiona od sezonu 1978/79 obecną koleją krzesełkową, której górna stacja jest położona na wysokości 2196 m, nieco powyżej przełęczy na zboczu Łomnickiej Kopy^[4].

W okolicy przełęczy, na zachodnich stokach Wielkiej Łomnickiej Baszty, w 1968 r. wybudowano na potrzeby filmu Medená veža mały domek, który później oddano do dyspozycji TANAP-u^[3]. Dawniej Łomnicką Przełęcz nazywano też Łomnickim Ramieniem^[3].

W dniu 24 lipca 1975 r. około godziny 5 rano w rejonie przełęczy miał miejsce jeden z największych tatrzańskich obrywów skalnych w drugiej połowie XX w. Wielka turnia, usytuowana w Łomnickiej Grani nieco na południe od przełęczy, przechyliła się i runęła do Łomnickiego Żlebu, wywołując przy tym kamienną lawinę, której pojedyncze głazy dosięgnęły ścieżki ze szlakiem turystycznym na dnie Doliny Małej Zimnej Wody. Około godziny 10 w tym samym rejonie ruszyła kolejna, nieco mniejsza lawina kamienna. Naocznymi świadkami wydarzeń była trójka polskich taterników: Ewa Harasimowicz, Władysław Cywiński i Włodzimierz Stoiński^[6].

– zielony szlak od Łomnickiego Stawu na Łomnicką Przełęcz (ten fragment nieczynny od 1990 r., zamiast pieszo pokonuje się go koleją^[4]), dalej od Łomnickiej Przełęczy biegnie wzdłuż Łomnickiej Grani na Wielką Łomnicką Basztę

• Czas przejścia z przełęczy na Wielką Łomnicką Basztę: 15 min, ↑ 15 min^[7]

Łomnicka Przełęcz stanowi punkt, przez który wiodą najprostsze nieznakowane drogi na Łomnicę. Nie jest ona natomiast dobrym połączeniem sąsiednich dolin – dogodniejsze jest przejście Magistralą Tatrzańską^[3].