PROFILPELAJAR.COM

Ziarnojadek białobrzuchy
	Sporophila leucoptera
	(Vieillot, 1817)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	tanagrowate
Podrodzina	ziarnojadki
Rodzaj	Sporophila
Gatunek	ziarnojadek białobrzuchy
Synonimy
	Coccothraustes leucoptera Vieillot, 1817;
	Coccothraustes leucoptera Vieillot, 1817;
Podgatunki
	S. l. bicolor (d’Orbigny & Lafresnaye, 1837); S. l. cinereola (Temminck, 1820); S. l. leucoptera (Vieillot, 1817); S. l. mexianae Hellmayr, 1912;
	S. l. bicolor (d’Orbigny & Lafresnaye, 1837); S. l. cinereola (Temminck, 1820); S. l. leucoptera (Vieillot, 1817); S. l. mexianae Hellmayr, 1912;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ziarnojadek białobrzuchy^[6]^[7] (Sporophila leucoptera) – gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae). Występuje w środkowej i wschodniej części Ameryki Południowej. Nie jest zagrożony^[5].

Systematyka

Gatunek ten jako pierwszy opisał Louis Jean Pierre Vieillot w 1817 roku. Wyróżnia się 4 podgatunki: S. l. bicolor (d’Orbigny & Lafresnaye, 1837), S. l. cinereola (Temminck, 1820), S. l. leucoptera (Vieillot, 1817) i S. l. mexianae Hellmayr, 1912^[8]^[9].

Morfologia

Dosyć duży jak na inne gatunki ziarnojadków ptak o stosunkowo długim ogonie i krótkim, okrągłym i silnym dziobie oraz czarnych oczach. Samce mają szarą głowę, szary grzbiet, skrzydła i ogon oraz biały lub szarawobiały spód ciała z charakterystycznym białym podbródkiem. Podgatunek S. l. bicolor wyróżnia się czarną głową, grzbietem, skrzydłami i ogonem oraz białym spodem ciała. Samice są brązowe i oliwkowobrązowe na grzbiecie i ceglasto-brązowe w spodniej części ciała z jaśniejszym brzuchem, mają matowy szaro-czarny dziób. Młode osobniki przypominają w ubarwieniu samice^[10]^[9]. Długość ciała 12–12,5 cm; masa ciała 15–16 g^[9]^[11].

Zasięg występowania

Ziarnojadek białobrzuchy występuje na terenie środkowej i wschodniej Ameryki Południowej do wysokości 1100 m n.p.m.^[5]^[12] (inne źródła podają 800 m n.p.m.^[9]). Jest ptakiem przeważnie osiadłym^[9]. Poszczególne podgatunki występują:

S. l. bicolor – ziarnojadek dwubarwny^[7] – w skrajnie południowo-wschodnim Peru (Puno)^[13] oraz północnej i wschodniej Boliwii (departamenty La Paz, Beni i Santa Cruz)
S. l. cinereola – we wschodniej Brazylii (od środkowego Maranhão na wschód do Paraíba i na południe do Rio de Janeiro)
S. l. leucoptera – ziarnojadek białobrzuchy^[7] – w centralnej i południowej Brazylii (Goiás, Minas Gerais na południe do Mato Grosso), w Paragwaju i północnej Argentynie (prowincje Chaco, Santa Fe i Formosa)
S. l. mexianae – w południowym Surinamie (Sipaliwini), północno-wschodniej Brazylii u ujścia Amazonki (stan Amapá i północno-wschodnia część stanu Pará)^[9].

Ekologia

Jego głównym habitatem są krzewiaste zarośla, obrzeża lasów wtórnych przylegające do obszarów trawiastych, zawsze w sąsiedztwie wody – nie tylko strumieni, rzek i jezior, ale także bagien. Ziarnojadki białobrzuche występują pojedynczo, czasami w parach, zazwyczaj nie w stadach. Żywią się głównie ziarnami traw i innych roślin, ale także owadami^[9].

Sezon lęgowy we wschodniej Brazylii trwa od końca listopada i grudnia do połowy lutego, a populacji południowej od listopada do lutego. Gniazda w kształcie filiżanki buduje na krzewach i niskich drzewach na wysokości od 2,5 do 4,5 m, często w pobliżu wody. W zniesieniu zwykle 2 jaja. Są one białawe, w różnym stopniu pokryte czarnym i brązowym plamkowaniem w szerszym końcu. Inkubacja tylko przez samicę. Pisklęta są karmione przez oboje rodziców^[9].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ziarnojadek białobrzuchy od 1988 roku klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako niezbyt liczny (uncommon). Ze względu na brak istotnych zagrożeń oraz dowodów na spadki liczebności organizacja BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za stabilny^[5]^[14].

Przypisy

↑ Sporophila leucoptera, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ White-bellied Seedeater (Sporophila leucoptera). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-20)]. (ang.).
↑ Denis Lepage: White-bellied Seedeater Sporophila leucoptera (Vieillot, 1817) – synonyms. Avibase. [dostęp 2021-07-14]. (ang.).
↑ Jaramillo, A.: White-bellied Seedeater (Sporophila leucoptera), version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, and E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-07-17]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Sporophila leucoptera, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 374, 1999.
↑ ^a ^b ^c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Sporophilinae Ridgway, 1901 (1853) – ziarnojadki – Seedeaters (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-17].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-07-17]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 655. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
↑ White-bellied Seedeater Sporophila leucoptera. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-07-13]. (ang.).
↑ White-bellied Seedeater Sporophila leucoptera – Sporophile à ventre blanc. Oiseaux.net. [dostęp 2021-07-13]. (ang.).
↑ Data table and detailed info: White-bellied Seedeater Sporophila leucoptera. BirdLife International. [dostęp 2021-07-15]. (ang.).
↑ Alfredo Begazo: White-bellied Seedeater (Sporophila leucoptera). Peru Aves. [dostęp 2021-07-16]. (ang.).
↑ Species factsheet: White-bellied Seedeater Sporophila leucoptera. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-07-15]. (ang.).