PROFILPELAJAR.COM

Zespół pałacowo-parkowy w Pławowicach
	nr rej. A-499 z 22.02.1985
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Pławowice
Typ budynku	pałac
Styl architektoniczny	klasycyzm
Architekt	Jakub Kubicki, Tadeusz Stryjeński
Inwestor	Rodzina Morstinów
Rozpoczęcie budowy	XVIII w.
Ukończenie budowy	XIX w.
Ważniejsze przebudowy	1886
	Położenie na mapie gminy Nowe Brzesko Zespół pałacowo-parkowy w Pławowicach
	Położenie na mapie Polski Zespół pałacowo-parkowy w Pławowicach
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Zespół pałacowo-parkowy w Pławowicach
	Położenie na mapie powiatu proszowickiego Zespół pałacowo-parkowy w Pławowicach
	50°10′23,6″N 20°24′45,2″E/50,173222 20,412556
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zespół pałacowo-parkowy w Pławowicach – zabytkowy zespół pałacowo-parkowy we wsi Pławowice, w gminie Nowe Brzesko, w powiecie proszowickim, w województwie małopolskim.

Zbudowany na przełomie XVIII i XIX wieku dla rodziny Morstinów^[1]. Obiekt składający się z pałacu, kaplicy, parku oraz zespół stawów został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[2].

Pałac: czas budowy 1804–1805, styl klasycystyczny.

Park: czas powstania XVIII–XIX wiek.

Kaplica: czas powstania 1802 rok.

W XV wieku istniał tu dwór szlachecki, wspomina o nim Jan Długosz^[3]. W 1581 roku Pławowice były własnością Lanckorońskich. W 1625 roku właścicielem był Jan Gutteter Pławowski i po nim do pocz. XVIII wieku majątek pozostawał w rodzinie Gutteterów. Już w 1730 roku pół wsi Pławowice należało do Stefana Benedykta z Raciborska Morsztyna. W 1776 roku wykonano plan założenia zespołu pałacowo-parkowego. W dokumencie z 1788 roku wymieniony jest dwór z prywatną kaplicą. Obecny pałac powstał w latach 1804–1805 dla Ludwika Felicjana Morstina, według planów Jakuba Kubickiego. Należy do najcenniejszych i najokazalszych wiejskich rezydencji klasycystycznych doby postanisławowskiej w skali ogólnokrajowej. Walory jego podnosi usytuowanie w rozległym parku krajobrazowym o urozmaiconym drzewostanie z XVIII–XX wieku, z dużym stawem, tzw. parkowym, z wyspą pośrodku, oraz kompleksem stawów rybnych, połączonych groblami. Teren parku opada łagodnie ku dolinie przepływającej po stronie wschodniej rzeki Szreniawy. Obecna kaplica w parku powstała wcześniej niż obecny pałac, bo w 1802 roku, jest na rzucie czworoboku, otoczona starymi lipami i klonami. Wjazd do pałacu był przez bramę z rzeźbami dwóch lwów (rzeźby obecnie znajdują się w Krakowie przy wejściu do wieży ratuszowej, przed pałacem ustawione ich kopie). W 1886 roku dobudowano skrzydło południowe według projektu Tadeusza Stryjeńskiego. Pałac stanowił do roku 1945 własność rodziny Morstinów i za czasów ostatniego właściciela Ludwika Hieronima Morstina organizowane były w latach 1928, 1929 zjazdy wybitnych poetów polskich dwudziestolecia międzywojennego. Po 1945 roku pałac wraz z parkiem ulegał dewastacji. Od lat 90. XX wieku w pałacu prowadzone są prace remontowe i zabezpieczające, aby przywrócić zespołowi pałacowo-parkowemu stan pierwotny. W dniach 23 i 24 czerwca 2006 roku w Pławowicach odbył się trzeci zjazd poetów, w którym uczestniczyło wielu współczesnych literatów. Tym razem organizatorami spotkania byli Maria i Marian Tomaszewscy obecni właściciele posiadłości oraz gmina Nowe Brzesko^[4].

Zespół pałacowo-parkowy w Pławowicach

Kaplica znajdująca się na terenie parku

Kopie rzeźb dwóch lwów, oryginały rzeźby obecnie znajdują się w Krakowie przy wejściu do wieży ratuszowej

Zabytkowa figura na terenie parku

Wystrój wnętrza i detale pałacu w Pławowicach

Wnętrze pałacu

Gzyms elewacji

Przypisy

↑ Dwory Małopolski. powiat: Proszowicki, miejscowość: Pławowice. [dostęp 2007-11-03]. (pol.).
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 ., s. 148.
↑ Słownik Geograficzny Królestwa Polski, tom VIII, 1887.
↑ Gazeta NOWOBRZESKA. 22/2006. [dostęp 2006]. (pol.).

Bibliografia

T. Chrzanowski, M. Kornecki: Sztuka ziemi krakowskiej (1982).
M. Majka: Pałac Morstinów nad Szreniawą. Zespół pałacowy w Pławowicach – wczoraj, dziś i jutro.
Wioletta Brzezińska-Marjanowska: Klasycystyczna architektura pałacowa na Wołyniu ok. 1780-1831 r.. repcyfr.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-24)].