Urodził się w rodzinie o korzeniach socjalistycznych. Dziadkowie ze strony matki byli członkami Organizacji Bojowej PPS. Dziadek zginął w 1906 podczas zamachu bombowego. Ojcem chrzestnym matki był brat Stefana Okrzei. Pod koniec 1943 wyjechał z matką do Wolborza pod Piotrkowem Trybunalskim, gdzie mieszkał brat ojca[3].
Od 1952 do 1957 był pracownikiem naukowym w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. W latach 1957–1959 i 1969–1981 członek redakcji miesięcznika „Twórczość”. W 1958 został pracownikiem naukowo-dydaktycznym w Katedrze Estetyki UW, skąd w 1959 został zwolniony. W latach 1965–1997 był wykładowcą literatury polskiej i angielskiej oraz filozofii na uniwersytetach zagranicznych (m.in. Columbia i Yale’a). Od 1997 był pracownikiem naukowo-dydaktycznym w Wyższej Szkole Języków Obcych i Ekonomii w Częstochowie, a także w Instytucie Filologii Angielskiej Uniwersytetu Opolskiego. W 2003 przeszedł na emeryturę[5]. Był profesorem zwyczajnym i wykładowcą Wyższej Szkoły Europejskiej im. ks. Józefa Tischnera w Krakowie.
Wśród jego zainteresowań badawczych była m.in. twórczość Josepha Conrada. W 1983 roku ukazała się jego biografia Conrada Joseph Conrad: A Chronicle, uznana przez niektórych krytyków za jedną z ważniejszych pozycji poświęconych pisarzowi.
Publikował w "Kulturze" (jako "Marian Kowalski", "Bronisław Lasocki", "Socjusz"), "Spotkaniach", "Arce" oraz w paryskim "Kontakcie" (pod pseudonimem "Exul", 1987-89 - członek redakcji)[7].
Wyrokiem sądu Warszawskiego Okręgu Wojskowego z 28 maja 1983 został skazany zaocznie na karę śmierci za rzekome szpiegostwo na rzecz amerykańskich służb wywiadowczych, dokonywane podczas swojego zamieszkiwania w Polsce i za granicą, oraz orzeczono wobec niego pozbawienie praw publicznych i konfiskatę mienia[8]. Wyrok uchylono w 1989. Na stanowisku szefa polskiej sekcji pozostał do 1987 r.
Podejrzewany o związki z masonerią, czemu zaprzeczał „Nigdy nie byłem”, przyznając zarazem, że „znał ludzi, którzy mieli taką opinię”, a „jego entuzjazm dla europejskiej integracji bywał interpretowany jako kosmopolityzm”[9].
Po upadku PRL w 1989 r. powrócił do Polski. Został przewodniczącym Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie. (1990-1991) i Krajowego Komitetu Obywatelskiego (1991-1992[7]). Był doradcą prezydenta Lecha Wałęsy i premiera Jana Olszewskiego. W 1992 r., po odwołaniu rządu Jana Olszewskiego, Zdzisław Najder przyznał, że w 1958 r. „samodzielnie zgodził się” na „dłuższe rozmowy” ze Służbą Bezpieczeństwa, które miały na celu „wprowadzenie SB w błąd i ukrywanie tego, co rzeczywiście robili moi przyjaciele (...) i co robiłem ja sam”. Ujawniono, że w latach 1958–1963 był ewidencjonowany przez SB jako tajny współpracownik „Zapalniczka”[10]. Od 1998 r. był doradcą przewodniczącego Komitetu Integracji Europejskiej. W listopadzie 2016 przystąpił do stowarzyszenia Europejscy Demokraci.
↑ abJ. Rutkowska, Zdzisław Najder, [w:] Jan Skórzyński (red.), Opozycja w PRL. Słownik biograficzny 1956–89, t. II, Warszawa: Ośrodek „Karta”, 2002, s. 256-258.
