Złotopiór żółtodzioby został umieszczony w swoim własnym rodzaju, Pslilpornis, na początku XX wieku; rodzaj ten został włączony do Galbula w połowie wieku. On i złotopiór niebieskoszyi (Galbula cyanicollis) zostały później uznane za konspecyficzne (należące do tego samego gatunku), ale od około 1974 roku traktuje się je jako supergatunek[6].
G. a. chalcocephala Deville, 1849 – złotopiór purpurowogłowy[4]
Złotopiór purpurowogłowy może stanowić odrębny gatunek (i tak jest np. klasyfikowany przez IUCN[5][9]), ale potwierdzenie tego wymaga dalszych badań[6].
Samica (po lewej) i samiec (po prawej), ilustracja J.G. Keulemansa
Morfologia
Nominatywny złotopiór żółtodzioby ma 18 do 21 cm długości i waży 16 do 24 g. Czubek głowy samca jest błyszcząco miedziany lub purpurowy, a reszta górnych części ciała jest szmaragdowo zielona. Podbródek jest płowy, gardło białe, a reszta spodniej części ciała jest blado rudo-cynamonowa. Samica ma jaśniejsze części ciała i rudo-płowy gardło[7].
Podgatunek G. a. chalcocephala również ma 18 do 21 cm długości i waży od 16,9 do 22,9 g. W porównaniu do podgatunku nominatywnego jego czubek głowy jest brązowozielony, a grzbiet ciemniejszy, brązowozielony. Podbródek jest ciemniejszy, a rudo-cynamonowa barwa spodniej części ciała jest bogatsza. Gardło samca jest takie samo białe, ale u samicy jest rudo-cynamonowe[7].
Występowanie i siedlisko
Oba podgatunki złotopióra żółtodziobego występują na wschód od Andów i na północ od Amazonki. Podgatunek nominatywny występuje od departamentu Vaupés we wschodniej Kolumbii przez południową i wschodnią Wenezuelę do regionu Gujana i na południe do północnej Brazylii. G. a. chalcocephala występuje wzdłuż górnego biegu rzeki Orinoko w południowej Wenezueli na południe przez południowo-wschodnią Kolumbię, wschodni Ekwador i zachodnią Brazylię do północno-wschodniego Peru[7].
Preferowane siedliska obu podgatunków nieco się różnią. Podgatunek nominatywny zamieszkuje lasy terra firme, várzea i igapó, zarówno pierwotne, jak i wtórne. W przeciwieństwie do wielu innych złotopiórów, występuje głównie wewnątrz lasu, a nie na jego skraju, ale często odwiedza polany i wywrócone drzewa. Można go również znaleźć w lasach galeriowych i piaszczystych lasach nadmorskich. Chociaż odnotowano go na wysokości do 1300 m, zwykle występuje poniżej 900 m. Ogólnie rzecz biorąc, G. a. chalcocephala ma podobne wymagania, ale w Ekwadorze i Peru wydaje się występować tylko w lasach terra firme. Odnotowano go na wysokości do 400 m w Ekwadorze i do 800 m w Peru[7].
Zachowanie
Pożywienie
Dieta złotopióra żółtodziobego składa się z szerokiej gamy owadów. Gniazduje na odsłoniętych gałęziach w koronach drzew, zazwyczaj w parach, i stamtąd wyskakuje, aby złapać lecącą zdobycz. Dołącza również do stad żerujących mieszanych gatunków[7].
Rozród
Nory gniazdowe nominatywnego złotopióra żółtodziobego zostały znalezione w gniazdach termitów nadrzewnych i zakłada się, że podobnie jak większość innych złotopiórów gnieździ się on również w ziemnych skarpach. W regionie Gujana gniazdowanie przypada na porę suchą (od czerwca do listopada). W zniesieniu dwa jaja. Nic nie wiadomo o fenologii lęgów G. a. chalcocephala[7].
Status zagrożenia
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2014 roku klasyfikuje złotopióry żółtodziobego i purpurowogłowego jako osobne gatunki i oba zalicza do kategorii najmniejszej troski (least concern – LC). Liczebność ich populacji nie została oszacowana, ale ptaki te opisywane są jako rzadkie (uncommon)[3][5]. Jednakże prawdopodobnie są wrażliwe na wylesianie i inne formy niszczenia siedlisk[7], w związku z tym trend liczebności populacji oceniany jest jako spadkowy[3][5].
.jpg)
