Włochy (powiat pińczowski)

Zobacz też: Włochy w innych znaczeniach tej nazwy.
Włochy
wieś
Ilustracja
Pomnik z 1609 r. w centrum wsi Włochy
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

pińczowski

Gmina

Pińczów

Liczba ludności (2019)

293[2]

Strefa numeracyjna

41

Kod pocztowy

28-400[3]

Tablice rejestracyjne

TPI

SIMC

0263679[4]

Położenie na mapie gminy Pińczów
Mapa konturowa gminy Pińczów, u góry znajduje się punkt z opisem „Włochy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Włochy”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Włochy”
Położenie na mapie powiatu pińczowskiego
Mapa konturowa powiatu pińczowskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Włochy”
Ziemia50°31′40″N 20°33′40″E/50,527778 20,561111[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Włochy – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Pińczów[5][4]. Leży na północno-wschodnim obrzeżu Pińczowa, na Garbie Pińczowskim.

Części wsi

Integralne części wsi Włochy[5][4]
SIMC Nazwa Rodzaj
0263685 Sachalin przysiółek
0263691 Włochy-Leśniczówka osada leśna

Historia

Wieś powstała około 1560 r. na terenie będącym własnością Mikołaja Oleśnickiego. Pomyślana została jako kolonia dla uchodźców wyznaniowych, którym dziedzic Pińczowa udzielał schronienia i opieki. Ponieważ przybysze z Italii byli zdecydowanie najliczniejsi, toteż od ich nacji wzięła się nazwa Włochy. Cudzoziemcy trudnili się górnictwem kamienia i jego obróbką w warsztatach kamieniarsko-artystycznych. Przywilej wydany przez Oleśnickiego dawał im prawo korzystania na własne potrzeby z lasu, kamieniołomów i pastwisk. Sprawy sądownicze i administracyjne pozostawiono ich Kościołowi i samorządowi. W Pińczowie mieli włoski kościółek, gdzie kaznodzieją był Francesco Negri. Od 1601 wchodzi w skład Ordynacji Pińczowskiej Myszkowskich.

Po powstaniu listopadowym dobra ziemskie Włochy będące własnością Jana Olrycha Szanieckiego zostały skonfiskowane za jego udział w powstaniu a on sam został skazany na karę śmierci[6][7].

Z upływem wieków, mieszkańcy Włoch ulegli zupełnej polonizacji, zatracając swój język i religię i przekształcając nazwiska na bardziej swojskie. Mistale to dziś Misztale, Bonanonowie stali się Baniami, Coci spolszczyli się na Ciaciów; potomkowie jakiegoś Włocha o imieniu Domenico zwą się Dominkami, a Costowie to Kosteccy. Rodzina Romańców wywodzi się z pewnością od jakiegoś mieszkańca Rzymu (po łacinie Roma). Wymarły bez śladu rody Barellów, Genich, Polionich, Nigerów, Clumilów i Pankwillinich. Natomiast Naporowie są potomkami znanego tu kiedyś muratora-artysty, Jacka Napory. W XVIII w. wnuki dawnych mistrzów kamieniarskich stali się chłopami i głównym ich zajęciem było odtąd rolnictwo.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kieleckiego.

Zabytki

  • We wsi stoi monumentalny kamienny pomnik wystawiony w kwietniu 1609 r. Ufundował go dworzanin Zygmunta Myszkowskiego, Walenty Kącki herbu Dołęga, z Sochaczewa, ku czci swojego pana.

Piaskowcowy obelisk jest czworobocznym słupem o dwóch kondygnacjach. U dołu wierszowany napis polski (zaczyna się słowami: "Wiersz Włohi do czitelnika")i ślad zniszczonego herbu, zapewne Dołęga, u góry zaś tarcza z herbem Gonzaga Myszkowski. We wnękach od tylu i po bokach znajdują się płaskorzeźby ukrzyżowania.

Obszar ochrony uzdrowiskowej

Na mocy uchwały nr XXXIII/358/2021 Rady Miejskiej w Pińczowie została utworzona jednostka pomocnicza gminy – Osiedle Górki-Włochy, z siedzibą organów w miejscowości Włochy[8]. Osiedle uzyskało status obszaru ochrony uzdrowiskowej ("Obszar Ochrony Uzdrowiskowej Pińczów”), wraz częścią miasta Pińczów – Osiedlem Zdrojowym i sołectwami: Pasturka, Bogucice Drugie oraz Grochowiska, położonymi na obszarze gminy Pińczów, na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 sierpnia 2024 r.[9]

Galeria

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 149162
  2. ↑ Raport o stanie gminy w roku 2019. Stan ludności 31.12.2019 str. 13-14 [dostęp 2022-05-08]
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1469 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  5. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Andrzej Dziubiński, Przechadzka po Pińczowie i okolicach, Pińczów 1992, s.16.
  7. ↑ Tygodnik Petersburski 1834, nr 89, s. 533.
  8. ↑ Uchwała nr XXXIII/358/2021 Rady Miejskiej w Pińczowie z dnia 28 października 2021 r. w sprawie utworzenia jednostki pomocniczej „Osiedle Górki-Włochy" [online] [dostęp 2024-08-27] (pol.).
  9. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 sierpnia 2024 r. w sprawie nadania statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej części miasta Pińczów - Osiedlu Zdrojowemu, części sołectwa Włochy - Osiedlu Górki-Włochy i sołectwom: Pasturka, Bogucice Drugie oraz Grochowiska, położonym na obszarze gminy Pińczów (Dz.U. z 2024 r. poz. 1213)

Bibliografia

  • Michał Jurecki, Grzegorz Matyja, Ponidzie. W świętokrzyskim stepie, Kraków: „Bezdroża”, 2004, ISBN 83-89676-16-8, OCLC 830623047.
Gmina Pińczów
Miasto
Wsie
Osada
Części miasta
Części wsi
Osady leśne wsi
Przysiółki wsi
Nieoficjalna
część miasta