Wypożyczanie książek elektronicznych

Przykłady urządzeń służących do czytania książek elektronicznych

Wypożyczanie książek elektronicznych (e-booków) lub wypożyczenia cyfrowe (ang. e-lending) to praktyka stosowana przez biblioteki, polegająca na udostępnianiu czytelnikom książek elektronicznych (e-booków, jak również audiobooków) w trybie online lub jako wcześniej pobranych plików. Praktyka ta opiera się na systemach zarządzania prawami cyfrowymi (DRM), wbudowanych w pliki, które powodują, że dostęp do książki kończy się w momencie upłynięcia okresu wypożyczenia. Książki elektroniczne są najczęściej udostępniane na urządzenia mobilne, takie jak smartfony, tablety czy czytniki do e-booków.

Wypożyczanie książek elektronicznych różni się od wypożyczania książek papierowych. Tradycyjnie, biblioteki kupują i wypożyczają książki w formie papierowej bez konieczności wnoszenia o specjalne zezwolenie od wydawców na ich zakup i wypożyczanie. W przypadku e-booków, ich wypożyczanie wiąże się z tworzeniem kopii cyfrowych, co sprawia, że musi ono odbywać się za zgodą właścicieli praw autorskich. W rezultacie wydawcy sprzedają bibliotekom e-booki w formie licencyjnych, a na dodatek mają prawo decydować o warunkach, na podstawie których biblioteki mogą uzyskiwać dostęp do książek i je wypożyczać czytelnikom[1]. Warunki te mogą określać długość trawania licencji, liczbę wypożyczeń, a także to, czy wypożyczenia mają miejsce symultanicznie, czy konsekutywnie. Wydawcy mogą także stosować embargo na wybrane tytuły, uniemożliwiając tym samym bibliotekom dostęp do najnowszych tytułów, co motywowane jest chęcią zwiększenia dochodów w komercyjnych kanałach dystrybucyjnych[2][3].

Alternatywą dla modeli licencyjnych jest model kontrolowanych wypożyczeń cyfrowych, praktykowany m.in. przez organizację non-profit Internet Archive.

Wypożyczenia cyfrowe mogą również być powiązane z modelem Zakup Decyzją Czytelnika, dzięku któremu dystrybutor udostępnia bibliotece katalog tytułów, a decyzja co do zakupu każdego z nich jest pozostawiona czytelnikowi. W tym przypadku jednak biblioteka może określić warunki zakupu, takie jak maksymalna cena za tytuł w wersji cyfrowej, co pozwala kontrolować budżet zakupowy[4].

Tło historyczne

An example of an ebook lending manager.
Przykład platformy służącej do wypożyczania e-booków.

W latach 90. XX wieku wiele bibliotek publicznych zainteresowało się udostępnianiem książek elektronicznych pod wpływem rozwoju Projektu Gutenberg. Równocześnie wielu wydawców zaczęło również sprzedawać książki w tym formacie, zwłaszcza tytuły cieszące się największym zainteresowaniem czytelników. Ze względu jednak na ograniczenia technologiczne (dostęp do Internetu, odpowiednie urządzenia mobilne), wypożyczenia wypożyczenia cyfrowe zyskały popularność dopiero na początku lat 10. XXI wieku, wraz z rozwojem technologii i pojawieniem się na rynku komercyjnym Amazon Kindle. Obecnie, w wielu krajach na świecie, wypożyczenia cyfrowe stanowią istotną część usług oferowanych przez biblioteki publiczne.

Biblioteki

W 2014 roku ponad 90% bibliotek publicznych w USA oferuje wypożyczanie cyfrowe[5] Wiele z tych bibliotek korzysta z usług dystrybutora OverDrive, który zapewnia dostęp do e-booków dla około 43 000 bibliotek i szkół w 76 krajach na całym świecie[6]. Overdrive to jedyna usługa wypożyczeń cyfrowych, która współpracuje z czytnikiem Amazon Kindle, ale ta funkcja jest ograniczona tylko do użytkowników w USA[7].

Jedno z badań dotyczących wypożyczeń międzybibliotecznych pokazało, że 92% bibliotek miało e-booki w swoich zbiorach i 27% negocjowało możliwość wypożyczeń międzybibliotecznych właśnie dla książek elektronicznych. Badanie to wykazało jednak występowanie wielu barier w wypożyczeniach międzybibliotecznych e-booków[8].

Wydawcy

Amerykański wydawca HarperCollins w 2011 roku umożliwił bibliotekom wypożyczanie e-booków 26 razy w ramach jednej licencji, po czym książka znikała z kolekcji i licencja musiała zostać ponownie zakupiona[9]. W 2018 roku inne wydawnictwo, Penguin Random House ogłosiło, że wszystkie jego e-booki będą udostępniane wyłącznie poprzez licencje trwające dwa lata, po czym również będą znikały ze zbiorów bibliotek[10]. Jeszcze inny wydawca, Hachette Book Group udostępnia niektóre swoje książki w ramach wypożyczeń cyfrowych w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, ale odmawia tego w innych krajach Wspólnoty Narodów, takich jak Wielka Brytania, Australia i Nowa Zelandia[11]. Amazon Publishing jest piątym co do wielkości dystrybutorem e-booków na świecie, ale do 2019 roku odmawiał również udostępniania bibliotekom publicznym niezależnie od kraju[12].

Autorzy

Cyfrowe wypożyczenia biblioteczne w niektórych krajach zostały włączone w ramy istniejących już systemów wynagrodzeń za wypożyczenia biblioteczne, Public Lending Right, tzn. pisarze otrzymują wynagrodzenie nie tylko za wypożyczenia biblioteczne książek papierowych, ale również elektronicznych (e-booków i audiobooków). Takie rozwiązania do tej pory wprowadzono w Kanadzie (2016)[13], Danii (2018)[14] oraz w Wielkiej Brytanii (2018)[15].

Przypisy

  1. ↑ Weatherall, Kimberlee G Giblin, Rebecca. At the Intersection of Public Service and the Market: Libraries and the Future of Lending. „Australian Intellectual Property Journal”. 26, s. 4–26, 2015. 
  2. ↑ Iantha Haight, Annalee Hickman Pierson, The E-Book Wars, State Legislation, and the Protection of Robust Library Collections [online], 2023.
  3. ↑ Daniel A. Gross, The Surprisingly Big Business of Library E-books, „The New Yorker”, 2 września 2021, ISSN 0028-792X [dostęp 2024-01-05] (ang.).
  4. ↑ Bernd W. Becker, The e-Book Apocalypse: A Survivor's Guide, „Behavioral & Social Sciences Librarian”, 30 (3), 2011, s. 181–184, DOI: 10.1080/01639269.2011.591278, ISSN 0163-9269 [dostęp 2023-12-22] (ang.).
  5. ↑ Stephen Abram: ALA: 90% of Libraries in U.S. Now Lend Ebooks - Stephen's Lighthouse. 2014-07-25. [dostęp 2023-05-12]. (ang.).
  6. ↑ Cityread London Goes Digital Through Public Libraries [online], OverDrive, 7 maja 2019 [dostęp 2023-12-22] (ang.).
  7. ↑ Find Help [online], OverDrive Help [dostęp 2023-12-22] (ang.).
  8. ↑ Linda Frederiksen i inni, Ebooks and Interlibrary Loan: Licensed to Fill?, „Journal of Interlibrary Loan,Document Delivery & Electronic Reserve”, 21 (3), 2011, s. 117–131, DOI: 10.1080/1072303X.2011.585102, ISSN 1072-303X [dostęp 2023-12-22] (ang.).
  9. ↑ Nicholas Jackson, Boycott HarperCollins: Publisher Limits Library E-Book Lending [online], The Atlantic, 1 marca 2011 [dostęp 2023-12-22] (ang.).
  10. ↑ Andrew Albanese |, Penguin Random House Changes Library E-book Lending Terms [online], PublishersWeekly.com [dostęp 2023-12-22] (ang.).
  11. ↑ Rebecca Giblin. Available, but not accessible? Investigating publishers' e-lending licensing practices. „Information Research”. 24 (3), s. paper 837, September 2019. 
  12. ↑ MMORALES, ALA denounces Amazon, Macmillan in response to Congressional inquiry on competition in digital markets [online], News and Press Center, 23 października 2019 [dostęp 2023-12-22] (ang.).
  13. ↑ History [online], publiclendingright.ca [dostęp 2023-12-22] (ang.).
  14. ↑ Fakta og tal [online], slks.dk [dostęp 2023-12-22].
  15. ↑ Government extends Public Lending Right scheme to ebook authors [online], GOV.UK [dostęp 2023-12-22] (ang.).

Read other articles:

Tamaz Meliava

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Desember 2023. Tamaz MeliavaLahir(1929-12-23)23 Desember 1929Meninggal27 Agustus 1972(1972-08-27) (umur 42)PekerjaanSutradaraPenulis naskahTahun aktif1958-1973 Tamaz Meliava (bahasa Georgia: თამაზ მელიავა; Rusia: Тамаз Ге...

 

 

Sabah State Library

A public library in Sabah, Malaysia Sabah State LibraryPerpustakaan Negeri SabahThe headquarters of Sabah State Library5°57′29.1″N 116°04′42.8″E / 5.958083°N 116.078556°E / 5.958083; 116.078556LocationKota Kinabalu, Sabah, MalaysiaTypePublic libraryEstablished1953 (1953)Service areaStatewideBranch ofMinistry of Science, Technology and Innovation of SabahOther informationWebsitewww.library.sabah.gov.my Sabah State Library (Malay: Perpustakaan Negeri Sab...

 

 

أحمد حسام (لاعب كرة قدم مواليد 1981)

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (ديسمبر 2018) أحمد حسام معلومات شخصية الاسم الكامل أحمد حسام الدين طاهر الميلاد 21 أبريل 1981 (العمر 42 سنة)مدينة نصر ، القا...

ISO/IEC 11801

International standard for electrical and optical cables International standard ISO/IEC 11801 Information technology — Generic cabling for customer premises specifies general-purpose telecommunication cabling systems (structured cabling) that are suitable for a wide range of applications (analog and ISDN telephony, various data communication standards, building control systems, factory automation). It is published by ISO/IEC JTC 1/SC 25/WG 3 of the International Organization for Standardiza...

 

 

Benny Utama

Benny Utama Bupati Pasaman ke-16 dan ke-18Masa jabatan26 Februari 2021 – 3 November 2023WakilSabar AS PendahuluYusuf LubisPenggantiSabar AS (Plt.)Masa jabatan29 Agustus 2010 – 29 Agustus 2015WakilDaniel Lubis PendahuluYusuf LubisPenggantiA Syafei Siregar (Plh.)Anggota DPRD Sumatera Barat Fraksi GolkarMasa jabatan28 Agustus 2019 – 11 September 2020[1] PenggantiZulkenedi Said[2]Wakil Bupati Pasaman ke-1Masa jabatan2000–2004 PendahuluTid...

 

 

Reuben Clark House

Historic house in Virginia, United States United States historic placeReuben Clark HouseU.S. National Register of Historic PlacesVirginia Landmarks Register Show map of VirginiaShow map of the United StatesLocation125 S. Willard Ave., Hampton, VirginiaCoordinates37°0′52″N 76°19′12″W / 37.01444°N 76.32000°W / 37.01444; -76.32000Area1.8 acres (0.73 ha)Built1854 (1854)Architectural stylePicturesqueNRHP reference No.84003542[1]V...

Египтопитек

† Египтопитек Реконструкция внешнего вида египтопитека Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:ЧелюстноротыеНадкласс:Четвероно...

 

 

大字 (数字)

この項目には、一部のコンピュータや閲覧ソフトで表示できない文字が含まれています（詳細）。 数字の大字（だいじ）は、漢数字の一種。通常用いる単純な字形の漢数字（小字）の代わりに同じ音の別の漢字を用いるものである。 概要 壱万円日本銀行券（「壱」が大字） 弐千円日本銀行券（「弐」が大字） 漢数字には「一」「二」「三」と続く小字と、「壱」「�...

 

 

贝蒂诺·克拉克西

贝内德托·贝蒂诺·克拉克西Bettino Craxi第45任意大利总理任期1983年8月4日—1987年4月17日总统亚历山德罗·佩尔蒂尼 弗朗切斯科·科西加副职阿纳尔多·福拉尼前任阿明托雷·范范尼继任阿明托雷·范范尼 个人资料出生(1934-02-24)1934年2月24日伦巴第米兰逝世2000年1月19日(2000歲—01—19)（65歲）突尼斯哈马麦特国籍意大利政党意大利社会党儿女Bobo、Stefania 克拉克西在突尼斯的墓地。 �...

Caught stealing

Baseball statistic For meanings outside baseball, see Retail loss prevention. A baserunner (at right) caught stealing In baseball, a runner is charged, and the fielders involved are credited, with a time caught stealing when the runner attempts to advance or lead off from one base to another without the ball being batted and then is tagged out by a fielder while making the attempt. The runner is said to be caught stealing or thrown out. A time caught stealing cannot be charged to a batter-run...

 

 

Bemo

Bemo yang sudah dimodifikasi menjadi kereta kelinci. Daihatsu Midget MP4 sebagai basis bemo. Bemo adalah kendaraan bermotor roda tiga yang biasanya digunakan sebagai angkutan umum di Indonesia. Bemo mulai dipergunakan di Indonesia pada awal tahun 1962 di Jakarta dan menggunakan Daihatsu Midget MP4 sebagai basisnya. Sejarah Sejarah bemo yang sebenarnya dimulai pada masa Hindia-Belanda tahun 1930-an berupa delman yang dimodifikasi dengan menambahkan mesin dan satu roda di bagian depan delman da...

 

 

大気汚染

スモッグに覆われた都市（台湾） 大気汚染（たいきおせん）とは、大気中の微粒子や有害な気体成分が増加して、人の健康や環境に悪影響をもたらすこと。人間の経済的・社会的な活動が主な原因である。自然に発生する火山噴火や砂嵐、山火事なども原因となるが、自然由来のものは大気汚染に含めない場合がある[1][2]。 概要 世界保健機関(WHO)は2018年の�...

Larvacean

Class of marine animals in the subphylum Tunicata Appendicularia Appendicularia sp., a genus of fritillariid larvacean Houses of Bathochordaeus charon (top) and B. stygius (bottom), two species of giant larvacean Scientific classification Domain: Eukaryota Kingdom: Animalia Phylum: Chordata Subphylum: Tunicata Class: AppendiculariaFol, 1872[1] Order: CopelataHaeckel, 1866 Families and genera Kowalevskiidae Lahille, 1888 Kowalevskia Fol, 1872 Fritillariidae Lohmann, 1915 Appendicularii...

 

 

Bellemagny

Bellemagnycomune Bellemagny – Veduta LocalizzazioneStato Francia RegioneGrand Est Dipartimento Alto Reno ArrondissementAltkirch CantoneMasevaux TerritorioCoordinate47°42′N 7°04′E47°42′N, 7°04′E (Bellemagny) Superficie2,09 km² Abitanti198[1] (2009) Densità94,74 ab./km² Altre informazioniCod. postale68210 Fuso orarioUTC+1 Codice INSEE68024 CartografiaBellemagny Modifica dati su Wikidata · Manuale Bellemagny è un comune francese di 198 abitanti sit...

 

 

Lechuza

Véanse también: Búho y Tecolote. El cárabo norteamericano[1]​ (Strix varia) es una lechuza de gran tamaño. Su hábitat se extiende por los bosques de Canadá, Estados Unidos, México y Centroamérica. El término lechuza es el nombre común de varias aves del orden de las estrigiformes o rapaces nocturnas. Habitualmente designa especies que, a diferencia de los búhos, no tienen plumas alzadas que parecen orejas. El Diccionario de la lengua española describe como lechuza ...

松本幸四郎 (10代目)

この存命人物の記事には検証可能な出典が不足しています。 信頼できる情報源の提供に協力をお願いします。存命人物に関する出典の無い、もしくは不完全な情報に基づいた論争の材料、特に潜在的に中傷・誹謗・名誉毀損あるいは有害となるものはすぐに除去する必要があります。出典検索?: 松本幸四郎 10代目 – ニュース · 書籍 · スカラー...

 

 

Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons

This article's lead section may be too long. Please read the length guidelines and help move details into the article's body. (August 2024) International treaty Nuclear Non-Proliferation TreatyTreaty on the Non-Proliferation of Nuclear WeaponsParticipation in the Nuclear Non-Proliferation Treaty   Recognized nuclear-weapon state ratifiers   Recognized nuclear-weapon state acceders   Other ratifiers   Other acceders or succeeders   Acceder that...

 

 

Big East Conference baseball tournament

Collegiate baseball tournament Big East Conference baseball tournamentConference baseball championshipBig East Conference logoSportBaseballConferenceBig East ConferenceNumber of teams4FormatDouble-elimination tournamentCurrent stadiumPrasco ParkCurrent locationMason, OhioPlayed1985–presentLast contest2024Current championSt. John's (10)Most championshipsSt. John's (10)Official websiteBigEast.org BaseballHost stadiumsPrasco Park (2018–24)TD Ameritrade Park Omaha (2015, 2017)Leidos Field at ...

別府溝部学園短期大学

別府溝部学園短期大学 画像をアップロード大学設置 1964年創立 1946年学校種別 私立設置者 学校法人溝部学園本部所在地 大分県別府市亀川中央町学部 ライフデザイン総合学科食物栄養学科幼児教育学科介護福祉学科ウェブサイト http://www.mizobe.ac.jp/テンプレートを表示 別府溝部学園短期大学（べっぷみぞべがくえんたんきだいがく、英語: Beppu Mizobe Gakuen Junior College[...

 

 

Sand

Granular material composed of finely divided rock and mineral particles For other uses, see Sand (disambiguation). Sand dunes in the Idehan Ubari, Libya Depiction of sands: glass, dune, quartz, volcanic, biogenic coral, pink coral,volcanic, garnet, olivine.Samples are from the Gobi Desert, Estonia, Hawaii and the mainland United States. (1×1 cm each)[1] Sand is a granular material composed of finely divided mineral particles. Sand has various compositions but is defined by its grain ...