Wypożyczalnia międzybiblioteczna

Węgierski formularz do wypożyczenia międzybibliotecznego

Wypożyczalnia międzybiblioteczna (ang. interlibrary loan/lending) – jednostka organizacyjna biblioteki zajmująca się wypożyczaniem materiałów sprowadzanych na żądanie czytelnika z innych instytucji. Rozróżnia się wypożyczanie międzybiblioteczne krajowe i zagraniczne. Działalność wypożyczalni międzybibliotecznej regulują odpowiednie przepisy[1].

Historia

W Europie pierwszym krajem, który w 1885 roku opublikował regulamin biblioteczny dotyczący również wypożyczeń międzybibliotecznych były Włochy. Obecnie międzynarodowe normy wypożyczeń międzybibliotecznych regulują wytyczne Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich[2].

Wypożyczanie międzybiblioteczne w Polsce znane było przed I wojną światową. Zasady tej formy udostępniania zbiorów precyzowało zarządzenie Ministra Kultury i Sztuki z dnia 25.03.1980 r. w sprawie zasad wypożyczania międzybibliotecznego[3]. Uzyskało ono podstawę prawną w Ustawie o bibliotekach z dnia 9.04.1968 r., która została zastąpiona aktem prawnym z dnia 27.06.1997 r[4]. Każda instytucja udostępniająca zbiory na zasadzie wypożyczeń międzybibliotecznych reguluje ich zasady przez odpowiednie regulaminy.

Wypożyczanie międzybiblioteczne

W praktyce bibliotecznej rozróżnia się:

  • wypożyczanie międzybiblioteczne krajowe – rodzaj udostępniania zbiorów bibliotecznych, w którym zakres i zasięg ograniczony jest do terenu danego kraju. Do wyszukiwania zamówionych przez czytelnika dokumentów wykorzystuje się katalogi centralne. Zanim katalogi centralne objęły zbiory większych polskich bibliotek stosowano tzw. rewers okrężny,
  • wypożyczanie międzybiblioteczne zagraniczne – dotyczy udostępniania materiałów bibliotecznych z bibliotek zagranicznych i dla bibliotek zagranicznych[5].

Opłaty za realizację wypożyczania międzybibliotecznego ustalają regulaminy poszczególnych instytucji.

Zasady ogólne wypożyczania międzybibliotecznego

Czytelnik zwraca się do najbliższej biblioteki (publicznej, naukowej, fachowej, szkolnej) z prośbą o wypożyczenie z innej biblioteki poszukiwanych materiałów. Po otrzymaniu dokumentów biblioteka macierzysta powiadamia o tym fakcie czytelnika (telefonicznie, e-mailowo, pisemnie). Biblioteka bierze pełną odpowiedzialność za trzymane zbiory, które udostępniane są użytkownikowi na miejscu, w czytelni[6].

Przypisy

  1. ↑ Aleksander Birkenmajer (red.), Encyklopedia wiedzy o książce, 1971.
  2. ↑ International Resource Sharing and Document Delivery: Principles and Guidelines for Procedure [online] [dostęp 2018-04-19].
  3. ↑ M.P. z 1980 r. nr 12, poz. 54
  4. ↑ Tokarska, Anna., Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. Wydawnictwo., Bibliotekarstwo, Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, 2013, ISBN 978-83-61464-95-2, OCLC 869916070.
  5. ↑ Gruszka i inni, Podręczny słownik bibliotekarza, wyd. 1, Warszawa: Wydawn. SBP, 2011, ISBN 978-83-61464-39-6, OCLC 793099732.
  6. ↑ Żmigrodzki i inni, Bibliotekarstwo, wyd. 2 uzup. i rozszerz, Warszawa: Wydaw. SBP, 1998, ISBN 83-87629-09-X, OCLC 749414043.